تقسیم بندی موضوعی صحیفه سجادیه (دعای چهل و پنجم) | ... | ||
نيايش آن حضرت در وداع از ماه رمضان
صفات خداوند
اي آن كه در برابر آنچه ميدهي، پاداش نميخواهي. اي آن كه از بخشش خود پشيمان نميشوي. اي آن كه پاداش بندهات را نه هم وزنِ آنچه كرده، بلكه افزونتر ميدهي. تو بياستحقاقِ ما نعمت ميدهي، و از روي تفضّل گناه را ميآمرزي. عذاب تو عين عدالت است، و حكم تو خير و صلاح ما. اگر عطا كني، آن را به منّت نياميزي، و اگر منع كني، از روي ستم نباشد. به هر كس كه سپاست گويد، جزا ميبخشي، حال آن كه تو خود سپاس گفتن را به او الهام كردهاي. و به هر كس كه تو را ستايش كند، پاداش ميدهي، حال آن كه تو خود به او ستايشگري آموختهاي. بر گناه كسي پرده ميافكني كه اگر ميخواستي رسوايش ميكردي و به كسي نعمت ميدهي كه اگر ميخواستي او را نعمت نميدادي، و آن دو يكي سزاوار رسوايي و ديگري سزاوار منع تو بود، ولي تو كارهاي خود را بر تفضّل بنا نهادهاي و قدرتت را در مسير آمرزش گناه جاري ساختهاي. با هر كس كه نافرمانيات كرده بردبارانه رفتار ميكني، و آن را كه خواسته بر خود ستم ورزد، مهلت ميدهي.
رفتار خداوند با گناهکاران
آري! تو با ايشان مدارا ميكني تا وقتي كه به سوي تو برگردند، و عذابشان را به تأخير مياندازي تا وقتي كه توبه كنند، تا آن كسي كه هلاك ميشود، بيرضاي تو در ورطهي نابودي نيفتد، و آن كه تيرهبخت ميگردد، به نعمت تو تيرهبختي نيابد مگر پس از آن كه ديگري عذري نبيند و حجّت بر وي تمام شود. اين همه، از لطف و كرم توست اي خداي بخشنده، و بهرهاي از مهرباني و عطوفت توست كه ما را نصيب گرديده، اي خداوند پُر شكيب. تويي كه براي بندگانت دري به سوي آمرزش خود گشودهاي و آن را «توبه» ناميدهاي، و براي رسيدن به اين در، از وحي خويش راهنمايي قرار دادهاي تا آن را گم نكنند. اي آن كه نامت بلند و جاويد است، خود فرمودي: «خالصانه به سوي خدا باز گرديد؛ باشد كه پروردگارتان گناهان شما را بيامرزد و شما را به باغهايي وارد كند كه از زير درختان آن جويباران جاري است.
خوار و درمانده نميگردانَد. نورشان پيشاپيش و از سمت راستشان در حركت است. ميگويند: «اي پروردگار ما، نورمان را به كمال رسان و ما را ببخشاي، كه تو بر هر كار تواناي.» اينك آن كس كه از داخل شدن به منزلگاه توبه، پس از گشايشِ در و بودنِ راهنما، غفلت نمايد، چه بهانهاي تواند داشت؟
و ميخواهي كه در اين تجارت سود بسيار برند، و با فرود آمدن به درگاه تو رستگاري و فزوني يابند. اي آن كه نامت بلند و جاويد است، خود فرمودي: «هر كس كاري نيك كند، ده برابر پاداش يابد، و هر كس كاري بد مرتكب شود، جز همانند آن كيفر نبيند.»
و فرمودي: «كيست آن كه خدا را قرض الحسنهاي دهد تا آن را براي او به چندين برابر افزون كند.» و همانند اين آيات كه در قرآن در باب افزايش حَسَنات نازل كردهاي.
آنان را به چيزهايي راه نمودي كه اگر پنهان كرده بودي، چشمهاشان نميديد و گوشهاشان صداي آن را نميشنيد و انديشههاشان بدان راه نمييافت. از اين رو، فرمودي: «به ياد من باشيد تا به ياد شما باشم، و سپاس من گوييد و مرا ناسپاسي مكنيد.» و فرمودي: «اگر سپاس من گوييد، شما را نعمت بيفزايم، و اگر كفرانِ نعمت كنيد، بيشك عذاب من سخت است.» و فرمودي: «بخوانيد مرا تا دعايتان را اجابت كنم. آنان كه از بندگي من سر ميپيچند، زود باشد كه با ذلّت و خواري به دوزخ درآيند.» پس دعا به درگاه خود را عبادت خواندي و ترك آن را سركشي، و تهديد كردي كه ترك آن سبب داخل شدن به دوزخ است در عين خواري و ذلّت.
صدقه
و با فضل و احسانت سپاس گفتند، و به فرمانت تو را خواندند، و در راه تو صدقه دادند تا از تو افزونيِ نعمت خواهند، و بدين وسيله، از خشم تو رهايي جستند و به خشنوديات رستگار شدند.
او را به نيكوكاري و نعمتدهي وصف ميكردند و به هر زباني ميستودند. پس حمد و ستايش براي توست تا آن جا كه راهي به سپاس تو يافت شود و تا آن زمان كه لفظي كه با آن ستايش تو كنند و معنايي كه با آن حمد تو گويند، باقي باشد.
و ايشان را در ميان نعمتها و عطايا فرو پوشاندي، چه آشكار است نعمتهاي تو در زندگي ما، و چه بسيار و گسترده است بخشش تو در حقّ ما، و نيكي تو كه آن را ويژهي ما گرداندهاي.
و شيوهي تقرّب جستن به خود و رسيدن به كرامت خود را به ما شناساندي.
ویژگی های ماه رمضان
تو ماه رمضان را از گزيدهترين وظايف و ويژهترين واجبات خود قرار دادي؛ ماهي كه آن را در ميان ماههاي ديگر ممتاز ساختهاي، و از ميان همهي زمانها و روزگارها آن را برگزيدهاي، و بر همهي اوقات سال برترياش دادهاي؛ زيرا قرآن و نور را در آن فرو فرستادهاي، و ايمان بندگانت را به كمال رساندهاي، و روزه را در آن واجب نمودهاي، و مردم را به شب زندهداري در اين ماه راغب فرمودهاي، و شب قدر را، كه از هزار ماه بهتر است، بزرگ و گرامي داشتهاي.
و با فضيلت اين ماه ما را براي سبقت جُستن از ملتهاي ديگر اختيار كردي. پس به فرمان تو روزهايش را روزه داشتيم و به ياريِ تو شبهايش را به عبادت برخاستيم؛ در حالي كه با اين روزه و شب زندهداري، خود را در معرض رحمتي نهاديم كه بر ما عرضه داشته بودي، و آن را وسيلهي رسيدن به ثوابت قرار داديم. بر عطاي آنچه از تو خواهند، قدرت داري، و آنچه از فضل تو طلب كنند، ميبخشي، و به آن كس كه قرب تو جويد، نزديكي.
و گران مايهترين سودهاي اهل جهان را به ما بخشيد. سپس چون زمانش به انجام رسيد و مدتش به سرآمد و شمار روزهايش پايان گرفت، از ما جدا شد.
همچون بدرود گفتن كسي كه فراقش بر ما دشوار است و رفتنش ما را دچار اندوه و وحشت ميكند و عهدي نگهداشتني و حرمتي رعايت كردني و حقّي گزاردني از وي را بر ما لازم ميگردانَد. پس ميگوييم:
سلام بر تو اي بزرگترين ماه خدا، و اي عيد دوستان خدا. سلام بر تو اي گراميترين اوقاتي كه همنشين ما بودي، و اي بهترين ماه در همهي روزها و ساعتها.
ما مدتي را در اين ماه به سر برديم؛ ماهي كه ما را بدان شرافت بخشيدي، و به احسان خويش ما را شايستهي آن گردانيدي؛ در حالي كه مردم بدكردارِ تيره بخت، قدر آن را نشناختند و به سبب شور بختيِ خويش از فضل آن محروم شدند. تو ما را به شناخت اين ماه توفيق و برتري عنايت كردي، و به شيوهي برخورداري از آن راه نمودي. توفيقمان دادي كه روزهايش را روزه بداريم و شبهايش را با عبادت به صبح آوريم؛ اگر چه كوتاهي كرديم و از حقِّ بسيارِ آن، اندكي را به جاي آورديم.
ستايش براي توست؛ ستايشي از سَرِ اعتراف به بدكاري و اقرار به سستي و كوتاهي. براي رضاي توست كه از صميم دل پشيمانيم، و با زبان خود، از سَرِ صدق پوزش طلبانيم. پس در برابر آن كوتاهياي كه در اين ماه در عبادت تو بدان دچار شدهايم، ما را پاداش ده تا با آن خيري را دريابيم كه دلخواه ما بوده است، و اندوختههاي گوناگون را كه آرزو داشتهايم، در عوض بستانيم.
و عمر ما را به ماه رمضان آينده برسان، و چون ما را به آن رسانيدي، كمك كن تا به عبادتي نايل شويم كه تو را سزاست، و طاعتي را بر پا داريم كه در خور اين ماه است، و ما را پيوسته به كارهاي نيكي موفّق ساز كه حقِ تو را در اين دو ماه، اين رمضان و رمضانِ ديگر، از ماههاي عمرمان، تدارك نمايد.
اگر در اين ماه گِرد گناهي كوچك يا بزرگ گرديدهايم، يا آن را مرتكب شدهايم، يا به عمد خطايي كردهايم، يا از روي فراموشي بر خود ستمي روا داشتهايم، و يا حرمت ديگري را نپاييدهايم، بر محمد و خاندانش درود فرست و بر گناهان ما پرده بپوشان، و به بخشايش خويش از ما درگذر، و ما را پيش چشم سرزنش كنندگان قرار مده، و زبان طعنهزنان را بر ما دراز مكن، و با مهربانيِ بيپايان و فضل كاستي ناپذير خود ما را به كاري وادار كه آنچه را در اين ماه از ما نميپسنديدي، فرو ريزد و بپوشانَد.
بر محمد و خاندانش درود فرست و اندوه فراوانِ ما را در فراق اين ماه پاداش نيكو عطا كن، و روز عيد و روزه گشودنِ ما را مبارك ساز، و آن را از بهترين روزهايي قرار ده كه بر ما گذشته و آمرزش تو را به سوي ما آورده و گناهانمان را زدوده است، و گناهان پنهان و آشكار ما را ببخشاي.
اكنون كه اين ماه به پايان رسيد و جامهي زمان را به دور افكند، تو نيز جامهي گناهان را از ما درآور و به دور افكن، و با رفتنش، بديهاي ما را بِبَر، و ما را به سبب آن، از نيكبختترين روزه داران و پر نصيبترين و بهرهمندترينِ آنان قرار ده.
اگر كسي از روزه داران، چنان كه بايد، حقِ اين ماه و حرمتش را، پاس داشته، و به احكام آن عمل كرده، و از گناهان دوري ورزيده، يا به وسيلهاي به تو تقرّب جسته كه خشنودي و رحمتت را براي او در پي داشته است، همانند آنچه به او ميبخشي، از خوانِ بينيازيات به ما نيز ببخش، و چندين برابرِ آن را از فضل خود به ما ارزاني كن، كه فضلِ تو كاستي نميگيرد و گنجينههاي تو نقصان نميپذيرد، بلكه پيوسته در حال فزوني است، و معادن احسان تو نابود نميگردد، و بخششِ بيزحمت و آماده، بخششِ توست.
بر محمد و خاندانش درود فرست و براي ما ثوابي قرار ده؛ مانند ثواب كسي كه اين ماه را تا روز رستاخيز روزه داشته و در كار عبادت تو بسيار كوشيده است.
ما در اين روزِ فطر كه آن را براي مؤمنان روز عيد و شادي، و براي دينداران هنگامهي اجتماع و همكاري قرار دادهاي، از هر گناهي كه مرتكب شدهايم، و هر كار زشتي كه پيش از اين كردهايم، و هر انديشهي بد كه در دل خود نهان داشتهايم، دست بر ميداريم و به سوي تو ميآييم؛ همچون كسي كه ديگر خيال بازگشت به گناه را ندارد و ديگر مرتكب هيچ گناهي نخواهد شد؛ خالصانه و بدون ذرّهاي شك و ترديد. پس بازگشتِ ما را آغوش گشاي و از ما خشنود باش، و ما را بر ترك گناه استوار بدار.
ما را از عذاب آتش دوزخ بترسان و به ثوابي كه وعده فرمودهاي مشتاق گردان، تا دريابيم لذت آنچه را از تو ميخواهيم، و اندوه آنچه را از آن به تو پناه آوردهايم، و ما را در زمرهي كساني درآور كه به تو روي آوردهاند و تو محبت خود را نصيبشان كردهاي و بازگشت آنان را به طاعت خود پذيرفتهاي، اي دادگرترينِ دادگران.
از گناه پدران و مادران ما، و از گناه همكيشان ما درگذر؛ چه آنان كه از اين جهان رخت بربستهاند و چه آنان كه تا هنگامهي قيامت به دنيا ميآيند.
بر محمد، پيامبر ما، و خاندانش درود فرست، همچنان كه بر فرشتگان مقرّب خود درود ميفرستي. بر او و خاندانش درود فرست، آن گونه كه بر پيامبران مُرسَلِ خود درود ميفرستي. بر او و خاندانش درود فرست، آنسان كه بر بندگان شايستهي خود درود ميفرستي، و برتر از دورد آنان، اي پروردگار هستيها؛ درودي كه فضل و بركت آن به ما رسد، و سوي آن نصيب ما گردد، و دعاي ما با آن مستجاب شود. تو بزرگوارتر كسي هستي كه همه رو به سوي او ميآورند، و كارسازتر كسي كه بر او توكّل ميكنند، و بخشندهتر كسي كه از فضل او بخشش ميخواهند، كه تو بر هر كار توانايي. . دعای چهل و پنجم صحیفه سجادیه . موسسه فرهنگی موعود
[یکشنبه 1400-01-01] [ 06:41:00 ب.ظ ]
لینک ثابت |