مجموعه روایات درباره صبر

روایت اول)

امام صادق علیه السلام فرمود: ای حفص! هرکه صبر کند اندکی صبر کرده و هر که بی تابی کند اندکی بی تابی کرده است.

سپس فرمود: در هر کاری صبر را از دست مده؛ زیرا خدای عزّوجلّ محمد صلی الله علیه و آله را مبعوث فرمود و او را به صبر و مدارا امر کرد و فرمود: «واصبر علی ما یقولون و اهجرهم هجرا جمیلا*وذرنی و المکذبین اولی النعمه»

«ادفع بالتی هی احسن فإذا الذی بینک و بینه عداوه کانی ولی حمیم*و ما یلقیها الا الذین صبروا و ما یلقیها الا ذوحط عظیم».

روایت دوم)

رسول خدا صلی الله علیه و آله هم صبر نمود تا او را به امور بزرگی نسبت دادند و متهم کردند. او دلتنگ شد. خدا عزّوجلّ این آیه نازل فرمود:« و لقد نعلم أنک یضیق صدرک بما یقولون فسبح بحمد ربک و کن من الساجدین».

سپس تکذیبش کردند و متهمش نمودند . از آن رو غمگین شد و خدای عزّوجلّ نازل فرمود: «قد نعلم أنه لیحزنک الذی یقولون فانهم لا یکذبونک و لکن الظالمین بآیات الله یجحدون و لقد کذبت رسل من قبلک فصبروا علی ما کذبوا و اوذوا حتی أتاهم نصرنا»

پس پیغمبر صلی الله علیه و آله خود رابه صبر ملزم ساخت تا انها تجاوز کردند و خدای تبارک و تعالی را به زبان آوردند و او را تکذیب کردند. پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمود: درباره خودم و خاندان و آبرویم صبر کردم ولی نسبت به بد گفتن به معبودم صبر ندارم. خدای عزّوجلّ نازل فرمود که:«و لقد خلقنا السماوات و الارض و ما بینهما فی سته أیام و ما مسنا من لغوب*فاصبر علی ما یقولون».

پس پیغمبر صلی الله علیه و آله درهمه احوال صبر کرد تا به امامان از عترتش به او مژده دادند و انها را به صبر معرفی کردند و خداوند فرمود: «و جعلنا منهم أئمّه یهدون بأمرنا لمّا صبروا و کانوا بایاتنا یوقنون». در این هنگام پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمود: صبر نسبت به ایمان مانند سر ست نسبت به تن. پس خدای عزّوجلّ هم از صبر او شکرگزاری کرد و نازل فرمود:« و تمت کلمه ربک الحسنی علی بنی اسرائیل بما صبروا و دمّرنا ما کا یصنع فرعون و قومه و ما کانوا یعرشون».

پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمود: این بشارت است و انتقام. پس خدای عزّوجلّ نبرد و کشتار مشرکین را به او اجازه فرمود و نازل کرد:«فاقتلوا المشرکین حیث وجدتموهم و خذوهم واحصروهم واقعدوا لهم کل مرصد»«فاقتلوهم حیث ثقفتموهم».

پس خدا آنها را به دست پیغمبر صلی الله علیه و آله و دوستانش بکشت و ان را پاداش صبرش قرارداد علاوه بر انچه در آخرت برایش ذخیره کرد. پس هر که صبر کند و به حساب خدا گذارد. از دنیا نرو تا انکه خدا چشمش را درباره دشمنانش روشن کند علاوه بر آنچه در آخرت برایش ذخیره کند.

روایت سوم)

ابوبصیر گوید شنیدم امام صادق علیه السلام می فرمود: آزاد مرد در همه احوال آزاد مرد است. اگر گرفتاری برایش پیش آید، صبر کند و اگر مصیبتها بر سرش ریزد او را شکسته نکند. اگرچه اسیر شود و مغلوب گردد و سختی جایگزین آسایش شود چنانکه یوسف صدیق امین صلوات الله علیه را بردگی و مغلوبیت و اسارت زیان نبخشید و تاریکی و ترس چاه و آنچه بر سرش آمد زیانش نَزَد تا خدا بر او منت گذارد و ستمگر سرکش را بنده او کرد بعد از آنکه مالک او بود. خدا او را به رسالت فرستاد و به سبب او به امتی رحم کرد. صبر این چنین است و خیر در پی دارد. پس شکیبا باشید و دل به شکیبائی دهید تا پاداش ببیند.

روایت چهارم)

امام باقر علیه السلام فرمود: بهشت در میان ناگواری ها وشکیبائی است. پس هر که در دنیا بر ناگواری ها صبر کند به بهشت رود و دوزخ در میان لذتها و شهوت هاست. پس هر که هر لذت و شهوتی را که دلش خواهد به خود رساند، به دوزخ درآید.

روایت پنجم)

امام صادق علیه السلام فرمود: چون مومن داخل قبر شود، نماز طرف راست و زکات جانب چپش باشد و احسان بر سرش سایه افکند و صبر در طرفی دور از آنها باشد. چون دو فرشته ای که متصدی سوال از او هستند بر او وارد شوند صبر به نماز و زکات و احسان گوید: مواظب رفیق خود باشید اگر درمانده شدید من حاضرم.    

روایت ششم)

سماعه بن مهران گوید: حضرت ابوالحسن علیه السلام به من فرمود: چه تو را از حج بازداشت؟

عرض کردم: قربانت گردم! بدهی بسیاری پیدا کردم و مالم از دست رفت و بدهی که گردنگیرم شده از رفتن مالم سخت تر است و اگر یکی از رفقایم مرا از خانه بیرون نمی آورد نمی توانستم بیرون آیم.

حضرت فرمود: اگر صبر کنی مورد غبطه قرار گیری و اگر صبر نکنی مقدرات خدا جاری گردد چه تو راضی باشی یا ناراضی.

روایت هفتم)

امیر المومنین صلوات الله علی فرمود: صبر بر دو گونه است: صبر در مصیبت که نیکو و زیباست و نیکوتر از آن صبر و خود داری از چیزی است که خدای عزّوجلّ آن را بر تو حرام کرده است و ذکر نیز دو گونه است؛ ذکر خدای عزّوجلّ هنگام مصیبت و بهتر از آن ذکر و یاد خداست در آنچه بر تو حرام کرده تا مانع تو شود.

روایت هشتم)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: زمانی برای مردم پیش آید که سلطنت جز به وسیله کشتن و ستمگری بدست نیاید و ثروت جز با غضب و بخل پیدا نشود و دوستی جز به وسیله بیرون بردن دین و پیروی هوس بدست نیاید. پس کسی که به آن زمان برسد و بر فقر صبر کند با آنکه بر ثروت توانائی داشته باشد بر دشمنی مردم صبر کند با آنکه بر دوستی توانا باشد(یعنی بتواند از راه از دست دادن دین و پیروی هوس جلب دوستی کند ولی نکند) و بر ذلت صبر کند با آنکه بر عزت توانا باشد خدا ثواب پنجاه صدیق از تصدیق کنندگان مرا به او دهد.

روایت نهم)

امام باقر علیه السلام فرمود: چون وفات علی بن الحسین علیهما السلام فرا رسید مرا به سینه خود چسبانید و فرمود: پسر جان! تو را به چیزی سفارش می کنم که پدرم هنگام وفاتش به من سفارش کرد و گفت پدرش او را به آن وصیت فرموده است: ای پسر جان بر حق صبر کن اگر چه تلخ باشد.

 .

اصول کافی،ج3

ترجمه مصطفوی

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: صبر بر سه قسم است: صبر در مصیبت و صبر بر طاعت و صبر از گناه. پس هرکه بر مصیبت صبر کند تا آن را با تسلی خوبی رد کند، خدا برایش 300 درجه نویسد که میان هر درجه تا درجه دیگر به اندازه فاصله میان آسمان و زمین باشد و هرکه بر طاعت صبر کند خدا برایش 600 درجه نویسد که میان هر درجه تا درجه دیگر به اندازه فاصله میان قعر زمین تا عرش باشد و هرکه از گناه صبر کند خدا برایش 900 درجه نویسد که میان هر دو درجه به اندازه فاصله میان قعر زمین تا پایان عرش باشد.

امام صادق علیه السلام فرمود: هرکس از مومنین به بلائی گرفتار شود و صبر کند برایش اجر هزار شهید باشد.

و ایشان فرمود: همانا خدای عزّوجلّ به مردمی نعمت داد و انها شکر نکردند تا وبال آنها شد و مردمی را به مصیبتها مبتلی کرد و صبر کردند تا بر آنها نعمت شد.

امام صادق علیه السلام درباره قول خدا عزّوجلّ:«یا أیها الذین امنوا اصبروا و صابروا» فرمود: بر مصیبتها صبر کنید.پو در روایت ابن ابی یعفور است که فرمود: با صبر بر مصیبتها غلبه کنید.

و ایشان فرمودند: اگر صبر پیش از بلا آفریده نشده بود مومن می ترکید. چنانکه تخم مرغ روی سنگ خارا می ترکد.

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: خدای عزّوجلّ فرماید: من دنیا را میان بندگانم برای اینکه به من قرض دهند قرار دادم . پس هرکه از آن به من قرضی دهد به هر واحدش ده تا هفتصد برابر و انچه خواهم عطا کنم. و هرکه به من قرض ندهد و چیزی از او برخلاف میلش بگیرم و او صبر کند سه خصلت به او دهم که اگر یکی از آنها به فرشتگانم دهم از من راضی شوند. سپس امام صادق علیه السلام این قول خدای عزّوجلّ را تلاوت فرمود:«الذین إذا أصابتهم مصیبه قالوا إنّا لله وإنّا إلیه راجعون*اولئک علیهم صلوات من ربهم و اولئک هم المهتدون». این یکی از آن 3 خصلت است و «رحمت» رومی آنها و «هدایت شدگان» سومی آنهاست.

جابر گوید به امام باقر علیه السلام عرض کردم: صبر جمیل چیست؟ فرمود: صبری که با آن شکایت به مردم نباشد.

امام صادق علیه السلام فرمود: ما بردباریم و شیعیان ما از ما بردبارتر.

راوی گوید عرض کردم: چگونه شیعیان شما از شما بردبارترند؟

فرمود: زیرا ما برآنچه می دانیم صبر می کنیم و شیعیان ما بر آنچه نمی دانند صبر می کنند.