شناخت جايگاه سخن و سكوت

لَا خَيْرَ فِي الصَّمْتِ عَنِ الْحُكْمِ،

كَمَا أَنَّهُ لَا خَيْرَ فِي الْقَوْلِ بِالْجَهْل.

در آنجا كه بايد سخن گفت، خاموشى سودى ندارد،

و آنجا كه بايد خاموش ماند، سخن گفتن خيرى نخواهد داشت.

.

حکمت 471

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

نشانه هاى ايمان 

نشانه ايمان آن است كه؛

1- راست بگويى، آنگاه كه تو را زيان رساند،

2- و دروغ نگويى كه تو را سود رساند،

3- و آن كه بيش از مقدار عمل سخن نگويى،

4- و چون از ديگران سخن گويى از خدا بترسى.

.

حکمت 458

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

راه دفع شهوت و دشنام

اصحاب امام پيرامونش نشسته بودند كه زنى زيبا از آنجا گذشت،

حاضران ديده به آن زن دوختند. امام فرمود:

همانا ديدگان اين مردان به منظره شهوت آميز دوخته شده و به هيجان آمده اند،

هر گاه كسى از شما با نگاه به زنى به شگفتى آيد، با همسرش بياميزد كه او نيز زنى چون زن وى باشد.

راه پاسخ گویی به دشنام

مردى از خوارج گفت: خدا اين كافر را بكشد چقدر فقه مى داند. مردم براى كشتن او برخاستند،

امام فرمود: آرام باشيد، دشنام را با دشنام بايد پاسخ داد يا بخشيدن از گناه.

.

حکمت 420

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

حفظ زبان در برابر استاد

لَا تَجْعَلَنَّ ذَرَبَ لِسَانِكَ عَلَى مَنْ أَنْطَقَكَ،

وَ بَلَاغَةَ قَوْلِكَ عَلَى مَنْ سَدَّدَكَ.

با آن كس كه تو را سخن آموخت به درشتى سخن مگو،

و با كسى كه راه نيكو سخن گفتن به تو آموخت، لاف بلاغت مزن.

.

حکمت 411

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

نفوذ کلام

رُبَّ قَوْلٍ أَنْفَذُ مِنْ صَوْلٍ.

بسا سخن كه از حمله مسلّحانه كارگرتر است.

.

حکمت 394

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

راه شناخت انسانها

تَكَلَّمُوا تُعْرَفُوا،

فَإِنَّ الْمَرْءَ مَخْبُوءٌ تَحْتَ لِسَانِه.

سخن بگوييد تا شناخته شويد،

زيرا كه انسان در زير زبان خود پنهان است.

.

حکمت 392

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ارزش سكوت

آنچه نمى دانى مگو،

بلكه همه آنچه را كه مى دانى نيز مگو،

زيرا خداوند بزرگ بر اعضاء بدنت چيزهايى را واجب كرده كه از آنها در روز قيامت بر تو حجّت آورد.

.

حکمت 382

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ضرورت راز دارى 

سخن در بند توست، تا آن را نگفته باشى،

و چون گفتى، تو در بند آنى.

پس زبانت را نگهدار چنانكه طلا و نقره خود را نگه مى ‏دارى،

زيرا چه بسا سخنى كه نعمتى را طرد يا نعمتى را جلب كرد.

.

حکمت 381

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

 پرهیز از جدال

مَنْ ضَنَّ بِعِرْضِهِ، فَلْيَدَعِ الْمِرَاء.

هر كس كه از آبروى خود بيمناك است از جدال بپرهيزد.

.

حکمت 362

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

زبان و سرنوشت

 مَا قَالَ النَّاسُ لِشَيْءٍ طُوبَى لَهُ،

إِلَّا وَ قَدْ خَبَأَ لَهُ الدَّهْرُ يَوْمَ سَوْءٍ.

مردم چيزى را نگفتند خوش باد،

جز آن كه روزگار، روز بدى را براى او تدارك ديد.

.

حکمت 286

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

زشتى سستى و سخن چينى

مَنْ أَطَاعَ التَّوَانِيَ ضَيَّعَ الْحُقُوقَ،

وَ مَنْ أَطَاعَ الْوَاشِيَ ضَيَّعَ الصَّدِيقَ.

هر كس تن به سستى دهد، حقوق را پايمال كند،

و هر كس سخن چين را پيروى كند دوستى را به نابودى كشاند.

.

حکمت 239

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

محل سخن و سکوت

لَا خَيْرَ فِي الصَّمْتِ عَنِ الْحُكْمِ،

كَمَا أَنَّهُ لَا خَيْرَ فِي الْقَوْلِ بِالْجَهْلِ.

 آنجا كه بايد سخن درست گفت، در خاموشى خيرى نيست،

چنانكه در سخن نا آگاهانه نيز خيرى نخواهد بود.

.

حکمت 182

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ارزش رازداری 

 مَنْ كَتَمَ سِرَّهُ،

كَانَتِ الْخِيَرَةُ بِيَدِهِ.

آن كس كه راز خود را پنهان دارد،

اختيار آن در دست اوست.

.

حکمت 162

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

روانشناسی با زبان

الْمَرْءُ مَخْبُوءٌ تَحْتَ لِسَانِهِ.

 انسان زير زبان خود پنهان است.

.

حکمت 148

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

 بی ارزش ترین دانش

أَوْضَعُ الْعِلْمِ مَا وُقِفَ عَلَى اللِّسَانِ،

وَ أَرْفَعُهُ مَا ظَهَرَ فِي الْجَوَارِحِ وَ الْأَرْكَانِ.

بى ارزش ترين دانش، دانشى است كه بر سر زبان است،

و برترين علم، علمى است كه در اعضا و جوارح آشكار است.

.

حکمت 92

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت 

برخورد با چالوسی

لِرَجُلٍ أَفْرَطَ فِي الثَّنَاءِ عَلَيْهِ وَ كَانَ لَهُ مُتَّهِماً-:

أَنَا دُونَ مَا تَقُولُ، وَ فَوْقَ مَا فِي نَفْسِكَ.

 (به شخصى كه در ستايش امام افراط كرد، و آنچه در دل داشت نگفت) فرمود:

«من كمتر از آنم كه بر زبان آوردى، و برتر از آنم كه در دل دارى.»

.

حکمت 83

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

زبان تربیت نشده

 اللِّسَانُ سَبُعٌ،

إِنْ خُلِّيَ عَنْهُ عَقَرَ.

 زبان تربيت نشده، درنده اى است كه

اگر رهايش كنى مى گزد.

.

حکمت 60

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

 رابطه عقل و زبان

[قال و قد رُوي عنه (علیه السلام) هذا المعنى بلفظ آخر و هو قوله]:(حكمت 40 به گونه ديگرى نيز نقل شده).

قَلْبُ الْأَحْمَقِ فِي فِيهِ، وَ لِسَانُ الْعَاقِلِ فِي قَلْبِهِ.

 
 قلب احمق در دهان او،

و زبان عاقل در قلب او قرار دارد.

.

حکمت ۴۱

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت 

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

.

وَ قَالَ (علیه السلام): لِسَانُ الْعَاقِلِ وَرَاءَ قَلْبِهِ، وَ قَلْبُ الْأَحْمَقِ وَرَاءَ لِسَانِهِ.

[قال الرضي رحمه الله و هذا من المعاني العجيبة الشريفة و المراد به أن العاقل لا يطلق لسانه إلا بعد مشاورة الروية و مؤامرة الفكرة،

و الأحمق تسبق حذفات لسانه و فلتات كلامه مراجعة فكره و مماخضة رأيه، فكأن لسان العاقل تابع لقلبه و كأن قلب الأحمق تابع للسانه].

 زبان عاقل در پشت قلب اوست،

و قلب احمق در پشت زبانش قرار دارد.

(سید رضی گوید: اين از سخنان ارزشمند و شگفتى آور است، كه عاقل زبانش را بدون مشورت و فكر و سنجش رها نمى سازد،

امّا احمق هر چه بر زبانش آيد مى گويد بدون فكر و دقّت، پس زبان عاقل از قلب او و قلب احمق از زبان او فرمان مى گيرد).

.

حکمت 40

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

نحوه آشکار شدن سرّ درون

 مَا أَضْمَرَ أَحَدٌ شَيْئاً إِلَّا ظَهَر

فِي فَلَتَاتِ لِسَانِهِ

وَ صَفَحَاتِ وَجْهِهِ.

 
كسى چيزى را در دل پنهان نكرد

جز آن كه در لغزش هاى زبان

و رنگ رخسارش، آشكار خواهد گشت.

.

حکمت 26

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

خودسازی (روش برخورد با فريب خورده گان)

 مَا كُلُّ مَفْتُونٍ يُعَاتَبُ.

 هر فريب خورده اى را نمى شود سرزنش كرد.

.

حکمت 15

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ارزش حفظ زبان

آن كه جان را با طمع ورزى بپوشاند خود را پست كرده،

و آن كه راز سختى هاى خود را آشكار سازد خود را خوار كرده،

و آن كه زبان را بر خود حاكم كند خود را بى ارزش كرده است.

.

حکمت2

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیاء فرهنگ مهدویت