رفتار با زنان بعد از جنگ

وقتى امام از جنگ صفّين باز مى گشت به محلّه شباميان رسيد،

آواز گريه زنان بر كشتگان جنگ را شنيد،

ناگاه حرب بن شرحبيل شبامى بزرگ قبيله شباميان خدمت امام رسيد به او فرمود:

آيا آن گونه كه مى شنوم، زنان شما بر شما چيره شده اند.

چرا آنان را از گريه و زارى باز نمى داريد؟

حرب پياده و امام سوار بر اسب مى رفتند،

به او فرمود: باز گرد،

كه پياده رفتن رييس قبيله اى چون تو پشت سر من،

موجب انحراف زمامدار و زبونى مؤمن است.

.

حکمت 322

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

علی از زبان علی (رمز پیروزی های امام علی)

وَ قِيلَ لَهُ بِأَيِّ شَيْءٍ غَلَبْتَ الْأَقْرَانَ؟

فَقَالَ (علیه السلام): مَا لَقِيتُ رَجُلًا، إِلَّا أَعَانَنِي عَلَى نَفْسِهِ.

 از امام پرسيدند، با كدام نيرو بر حريفان خود پيروز شدى؟

فرمود: كسى را نديدم جز آن كه مرا در شكست خود يارى مى داد.

[قال الرضي رحمه الله تعالى: يومئ بذلك إلى تمكن هيبته في القلوب].

(سید رضی گوید: امام به اين نكته اشاره كرد كه هيبت و ترس او در دل ها جاى مى گرفت).

.

حکمت 318

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

نهی از آغاز جنگ

لَا تَدْعُوَنَّ إِلَى مُبَارَزَةٍ،

وَ إِنْ دُعِيتَ إِلَيْهَا فَأَجِبْ؛

فَإِنَّ الدَّاعِيَ إِلَيْهَا بَاغٍ،

وَ الْبَاغِيَ مَصْرُوعٌ.

به فرزندش امام مجتبى عليه السّلام فرمود:

كسى را به پيكار دعوت نكن،

اما اگر تو را به نبرد خواندند بپذير،

زيرا آغازگر پيكار تجاوزكار، و تجاوزكار شكست خورده است.

.

حکمت 233

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

فلسفه احکام

 الصَّلَاةُ قُرْبَانُ كُلِّ تَقِيٍّ،

وَ الْحَجُّ جِهَادُ كُلِّ ضَعِيفٍ،

وَ لِكُلِّ شَيْءٍ زَكَاةٌ وَ زَكَاةُ الْبَدَنِ الصِّيَامُ،

وَ جِهَادُ الْمَرْأَةِ حُسْنُ التَّبَعُّلِ.

نماز، موجب نزديكى هر پارسايى به خداست،

و حج جهاد هر ناتوان است.

هر چيزى زكاتى دارد، و زكات تن، روزه،

و جهاد زن، نيكو شوهر دارى است.

.

حکمت 136

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ویژگی باقی ماندگان از جنگ

بَقِيَّةُ السَّيْفِ [أَنْمَى] أَبْقَى عَدَداً وَ أَكْثَرُ وَلَداً.

 باقى ماندگان شمشير و جنگ،

شماره شان با دوام تر، و فرزندانشان بيشتر است.

.

حکمت 84

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ره آورد شوم فرار از جنگ 

وَ قَالَ (علیه السلام) فِي الَّذِينَ اعْتَزَلُوا الْقِتَالَ مَعَهُ:

خَذَلُوا الْحَقَّ وَ لَمْ يَنْصُرُوا الْبَاطِلَ.

(در باره آنان كه از جنگ كناره گرفتند)

حق را خوار كرده، باطل را نيز يارى نكردند.

.

حکمت 18

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهگ مهدویت

[thumbnail:60895:medium:left]

 روش برخورد با دشمن 

إِذَا قَدَرْتَ عَلَى عَدُوِّكَ

فَاجْعَلِ الْعَفْوَ عَنْهُ

شُكْراً لِلْقُدْرَةِ عَلَيْهِ.

 اگر بر دشمنت دست يافتى،

بخشيدن او را شكرانه پيروزى قرار ده.

.

حکمت 11

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

[thumbnail:60895:medium:left][thumbnail:60895:medium:left]

ادامه »

(نامه به يكى از فرماندهان نظامى در سال 36 هجرى، برخى نوشتند به عثمان بن حنيف فرماندار بصره نوشته شد).

روشعمل کردن در میدان جهاد

اگر دشمنان اسلام به سايه اطاعت باز گردند

پس همان است كه دوست داريم،

و اگر كارشان به جدايى و نافرمانى كشيد

با كمك فرمانبرداران با مخالفان نبرد كن.

و از آنان كه فرمان مى برند براى سركوب آنها كه از يارى تو سرباز مى زنند مدد گير،

زيرا آن كس كه از جنگ كراهت دارد بهتر است كه شركت نداشته باشد،

و شركت نكردنش از يارى دادن اجبارى بهتر است.

.

نامه 4

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

تشويق براى جهاد

خدا شكر گزارى را بر عهده شما نهاده،

و امر حكومت را در دست شما گذارده،

و فرصت مناسب در اختيارتان قرار داده است

تا براى جايزه بهشت با هم ستيز كنيد.

پس كمربندها را محكم ببنديد،

و دامن همّت بر كمر زنيد،

كه به دست آوردن ارزش هاى والا با خوشگذرانى ميسّر نيست

چه بسا خواب هاى شب كه تصميم هاى روز را از بين برده،

و تاريكى هاى فراموشى كه همّتهاى بلند را نابود كرده است.

.

خطبه 241

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

بسيج مردم براى جنگ با شاميان

خدايا!

هر كدام از بندگان تو، كه سخن عادلانه دور از ستمكارى،

و اصلاح كننده دور از فساد انگيزى ما را نسبت به دين و دنيا شنيد،

و پس از شنيدن سرباز زد،

و از يارى كردنت باز ايستاد،

و در گرامى داشتن دين تو درنگ و سستى كرد،

ما تو را بر ضد او به گواهى مى طلبيم.

اى خدايى كه از بزرگ ترين گواهانى

و تمام موجوداتى كه در آسمان ها و زمين سكونت دادى

همه را بر ضد او به گواهى دعوت مى كنيم

با اينكه تو از يارى او بى نيازى،

و او را به كيفر گناهانش گرفتار خواهى كرد.

.

خطبه 212

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

(در جنگ صفّين شنيد كه ياران او شاميان را دشنام مى دهند فرمود):

 
من خوش ندارم كه شما دشنام دهنده باشيد،

اما اگر كردارشان را وصف و حالات آنان را باز گو مى كرديد به سخن راست نزديك تر، و عذر پذيرتر بود.

خوب بود بجاى دشنام آنان مى گفتيد:

«خدايا خون ما و آنها را حفظ كن،

بين ما و آنان اصلاح فرما،

و آنان را از گمراهى به راه راست هدايت كن،

تا آنان كه جاهلند، حق را بشناسند،

و آنان كه با حق مى ستيزند پشيمان شده به حق باز گردند.»

.

خطبه 206

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

(اين سخنرانى در شهر كوفه پيرامون خوارج ايراد شد).

خداشناسی

خدا را برابر نعمت هايش شكرگزارم،

و بر انجام حقوق الهى از او يارى مى طلبم،

پروردگارى كه سپاهش نيرومند،

و مقام او بزرگ است.

پیامبر صلی الله علیه و آله از زبان امام علی

و گواهى مى دهم كه محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بنده و پيامبر اوست،

انسان ها را به اطاعت خدا دعوت فرمود،

و با دشمنان خدا در راه دين او پيكار و مغلوبشان كرد.

هرگز همداستانى دشمنان كه او را دروغگو خواندند، او را از دعوت حق باز نداشت،

و تلاش آنان براى خاموش كردن نور رسالت به نتيجه اى نرسيد.

 سفارش به پرهيزكارى 

پس به تقوا و ترس از خدا، روى آوريد،

كه رشته آن استوار،

و دستگيره آن محكم،

و قلّه بلند آن پناهگاهى مطمئن مى باشد.

مرگ

قبل از فرارسيدن مرگ، خود را براى پيش آمدهاى آن آماده سازيد،

پيش از آن كه مرگ شما را دريابد آنچه لازمه ملاقات است فراهم آوريد،

زيرا مرگ پايان زندگى است و هدف نهايى، قيامت است.

مرگ براى خردمندان پند و اندرز، و براى جاهلان وسيله عبرت آموزى است.

پيش از فرارسيدن مرگ،

از تنگى قبرها، و شدّت غم و اندوه، و ترس از قيامت،

و در هم ريختن استخوان ها، و كر شدن گوش ها، و تاريكى لحد،

و وحشت از آينده، و غم و اندوه فراوان در تنگناى گور،

و پوشانده شدن آن با سنگ و خاك، چه مى دانيد؟

پس اى بندگان خدا را خدا را پروا كنيد،

كه دنيا با قانونمندى خاصّى مى گذرد،

معاد

شما با قيامت به رشته اى اتّصال داريد،

گويا نشانه هاى قيامت، آشكار مى شود،

و شما را در راه خود متوقف كرده،

با زلزله هايش سر رسيده است،

سنگينى بار آن را بر دوش شما نهاده،

و رشته پيوند مردم با دنيا را قطع كرده،

همه را از آغوش گرم دنيا خارج ساخته است.

گويى دنيا يك روز بود و گذشت،

يا ماهى بود و سپرى شد.

تازه هاى دنيا كهنه شده،

و فربه هايش لاغر گرديدند.

سپس به سوى جايگاهى تنگ،

در ميان مشكلاتى بزرگ،

و آتشى پر شراره مى روند

كه صداى زبانه هايش وحشت زا،

شعله هايش بلند،

غرّشش پر هيجان،

پر نور و گدازنده،

خاموشى شعله هايش غير ممكن،

شعله هايش در فوران،

تهديدهايش هراس انگيز،

ژرفايش ناپيدا،

پيرامونش تاريك و سياه،

ديگهايش در جوشش،

و اوضاعش سخت وحشتناك است.

پرهیزگاران و ضرورت رعایت تقوی

و در آن ميان (پرهيزكاران را گروه، گروه، به سوى بهشت رهنمون مى شوند) آنان از كيفر و عذاب در امانند،

و از سرزنش ها آسوده، و از آتش دورند،

در خانه هاى امن الهى، از جايگاه خود خشنودند،

آنان در دنيا رفتارشان پاك،

ديدگانشان گريان،

شب هايشان با خشوع و استغفار چونان روز،

و روزشان از ترس گناه چونان شب مى ماند.

پس خداوند بهشت را منزلگه نهايى آنان قرار داد،

و پاداش ايشان را نيكو پرداخت،

كه سزاوار آن نعمت ها بودند، و لايق ملكى جاودانه و نعمت هايى پايدار شدند.

اى بندگان خدا!

مراقب چيزى باشيد كه رستگاران با پاس داشتن آن سعادتمند شدند،

و تبهكاران با ضايع كردن آن به خسران و زيان رسيدند.

پيش از آن كه مرگ شما فرا رسد با اعمال نيكو آماده باشيد،

زيرا در گرو كارهايى هستيد كه انجام داده ايد،

و پاداش داده مى شويد به كارهايى كه از پيش مرتكب شده ايد.

ناگهان مرگ وحشتناك سر مى رسد،

كه ديگر بازگشتى در آن نيست،

و از لغزش ها نمى توان پوزش خواست.

خداوند ما و شما را در راه خود و پيامبرش استوار سازد،

و از گناهان ما و شما به فضل و رحمتش در گذرد.

جهاد (آموزش نظامى)

سربازان بر جاى خود محكم بايستيد،

در برابر بلاها و مشكلات استقامت كنيد،

شمشيرها و دست ها را در هواى زبان هاى خويش به كار مگيريد،

و آنچه كه خداوند شتاب در آن را لازم ندانسته شتاب نكنيد،

زيرا هر كس از شما كه در بستر خويش با شناخت خدا و پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و اهل بيت پيامبر عليه السّلام بميرد،

شهيد از دنيا رفته و پاداش او بر خداست،

و ثواب اعمال نيكويى كه قصد انجام آن را داشته خواهد برد،

و نيّت او ثواب شمشير كشيدن را دارد.

همانا هر چيزى را وقت مشخّص و سرآمدى معيّن است.

.

خطبه 190

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

(در سال 38 هجرى جهت كمك به محمّد بن ابى بكر در مصر در نكوهش ياران ايراد كرد).

علی از زبان علی (جهاد)

خدا را بر آنچه كه خواسته و هر كار كه مقدّر فرموده ستايش مى كنم،

و او را بر اين گرفتار شدنم به شما كوفيان مى ستايم.

اى مردمى كه هر گاه فرمان دادم اطاعت نكرديد،

و هر زمان شما را دعوت كردم پاسخ نداديد،

هر گاه شما را مهلت مى دهم در بيهودگى فرو مى رويد،

و در هنگامه جنگ سست و ناتوانيد،

اگر مردم اطراف امام خود جمع شوند طعنه زده،

و اگر شما را براى حل مشكلى بخوانند سرباز مى زنيد.

پدر مباد دشمنان شما را براى پيروزى منتظر چه چيزى هستيد؟

چرا براى گرفتن حق خود جهاد نمى كنيد؟

آيا در انتظار مرگ يا ذلّت هستيد؟

به خدا سوگند!

اگر مرگ من فرا رسد -كه حتما خواهد رسيد- بين من و شما جدايى خواهد افتاد،

در حالى كه من از همنشينى با شما ناراحت، و حضورتان براى من بى فايده بود.

معاویه و عمر و عاص لعنه الله علیهما

خدا خيرتان دهد!

آيا دينى نيست كه شما را گرد آورد؟

آيا غيرتى نيست كه شما را براى جنگ با دشمن بسيج كند؟

شگفت آور نيست كه معاويه انسان هاى جفا كار پست را مى خواند

و آنها بدون انتظار كمك و بخششى از او پيروى مى كنند

و من شما را براى يارى حق مى خوانم،

در حالى كه شما بازماندگان اسلام، و يادگار مسلمانان پيشين مى باشيد،

با كمك و عطايا شما را دعوت مى كنم

ولى از اطراف من پراكنده مى شويد، و به تفرقه و اختلاف روى مى آوريد.

نه از دستورات من راضى مى شويد،

و نه شما را به خشم مى آورد كه بر ضد من اجتماع كنيد،

اكنون دوست داشتنى ترين چيزى كه آرزو مى كنم، مرگ است.

كتاب خدا را به شما آموختم،

و راه و رسم استدلال را به شما آموزش دادم،

و آنچه را كه نمى شناختيد به شما شناساندم،

و دانشى را كه به كامتان سازگار نبود جرعه جرعه به شما نوشاندم.

اى كاش نابينا مى ديد و خفته بيدار مى شد.

سوگند به خدا چه نادان مردمى كه رهبر آنان معاويه، و آموزگارشان پسر نابغه (عمرو عاص) باشد.

.

خطبه 180

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

(دعاى امام عليه السّلام در آستانه نبرد صفّين با قاسطين در سال 37 هجرى، هفتم صفر).

 نيايش در آستانه جنگ

اى خداى آسمان بر افراشته،

و فضاى نگاه داشته،

كه آن را زمينه پيدايش شب و روز،

و جريان گردش ماه و خورشيد،

و مسير آمد و شد ستارگان سيّار قرار داده اى، 

و جايگاه گروهى از فرشتگانت ساخته اى كه از عبادت تو خسته نمى گردند.

اى پروردگار اين زمين!

كه آن را جايگاه سكونت انسان ها،

و مكان رفت و آمد حشرات و چارپايان، 

و پديده هاى ديدنى و ناديدنى غير قابل شمارش قرار داده اى.

و اى پروردگار كوه هاى بلند و پا بر جا!

كه آن را براى زمين چونان ميخ هاى محكم، 

و براى مخلوقات تكيه گاهى مطمئن ساخته اى.

اگر بر دشمن پيروزمان ساختى،

ما را از تجاوز بر كنار دار،

و بر راه حق استوار فرما، 

و چنانچه آنها را بر ما پيروز گرداندى

شهادت نصيب ما فرموده و از شرك و فساد  و فتنه ها، ما را نگهدار. 

جهاد (روش بسيج نيروها در جنگ)

كجايند آزاد مردانى كه به حمايت مردم خويش برخيزند؟ 

كجايند غيور مردانى كه به هنگام نزول بلا و مشكلات مبارزه مى كنند؟ 

هان مردم ننگ و عار پشت سر شما، و بهشت در پيش روى شماست.

.

خطبه 171

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

(پس از بيعت مردم با امام عليه السّلام در سال 35 هجرى گروهى از صحابه گفتند اى كاش شورشيان بر ضد عثمان را كيفر مى دادى، پاسخ فرمود):

علی از زبان علی (امت اسلامی و واقع بينى در مبارزه و برخورد با فتنه جویان)

اى برادران!

از آنچه شما مى دانيد بى اطلاع نيستم،

امّا قدرت اجراى آن را چگونه به دست آورم؟

آنان با ساز و برگ و نيرو به راه افتادند،

بر ما تسلّط دارند و ما بر آنها قدرتى نداريم.

هم اكنون بردگان شما با آنها مى جوشند،

و باديه نشينان اطراف شما به آنها پيوسته اند.

آنها در ميان شما زندگى مى كنند،

و هر مشكلى را كه بخواهند بر شما تحميل مى كنند.

آيا براى خواسته هاى خود تواناييد؟

كارى كه پيش آمده از جاهليّت است،

شورشيان يار و ياور دارند،

اگر براى كيفر دادنشان حركتى آغاز شود، مردم به چند دسته تقسيم مى شوند:

گروهى خواسته هاى شما را دارند، و عدّه اى بر خلاف شما فكر مى كنند، و گروهى نه اين را مى پسندند و نه آن را.

پس صبر كنيد تا مردم آرام شوند،

و دل هاى مضطرب در جاى خود قرار گيرد،

و حقوق از دست رفته با مدارا گرفته شود.

اكنون مرا آسوده گذاريد،

و در انتظار فرمان من باشيد،

كارى نكنيد كه قدرت ما را تضعيف كند،

و اقتدار امّت ما را متزلزل سازد

و سستى و زبونى به بار آورد.

اين جريان سياسى را تا مى توانم مهار مى كنم،

امّا اگر راه چاره اى نيابم با آنان مى جنگم (كه سر انجام درمان، داغ كردن است).

.

خطبه 168

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

(عمر با اميرالمؤمنين على (عليه السّلام) مشورت كرد كه آيا در جنگ ايران شركت كند، امام پاسخ داد)

علل پيروزى اسلام و مسلمين

پيروزى و شكست اسلام، به فراوانى و كمى طرفداران آن نبود،
اسلام دين خداست كه آن را پيروز ساخت،
و سپاه اوست كه آن را آماده و يارى فرمود،
و رسيد تا آنجا كه بايد برسد،
در هر جا كه لازم بود طلوع كرد،
و ما بر وعده پروردگار خود اميدواريم كه او به وعده خود وفا مى كند، و سپاه خود را يارى خواهد كرد.

ویژگی حاکم

جايگاه رهبر چونان ريسمانى محكم است كه مهره ها را متّحد ساخته به هم پيوند مى دهد.
اگر اين رشته از هم بگلسد، مهره ها پراكنده و هر كدام به سويى خواهند افتاد و سپس هرگز جمع آورى نخواهند شد.
عرب امروز گر چه از نظر تعداد اندك، امّا با نعمت اسلام فراوانند،
و با اتّحاد و هماهنگى عزيز و قدرتمندند.
چونان محور آسياب، جامعه را به گردش در آور،
و با كمك مردم، جنگ را اداره كن،
زيرا اگر تو از اين سرزمين بيرون شوى، مخالفان عرب از هر سو تو را رها كرده و پيمان مى شكنند،
چنانكه حفظ مرزهاى داخل كه پشت سر مى گذارى مهم تر از آن باشد كه در پيش روى خواهى داشت.

جهاد (واقع بينى در مشاوره نظامى)

همانا، عجم اگر تو را در نبرد بنگرند، گويند اين ريشه عرب است اگر آن را بريديد آسوده مى گرديد،
و همين فكر سبب فشار و تهاجمات پياپى آنان مى شود و طمع ايشان در تو بيشتر گردد.
اينكه گفتى آنان به راه افتاده اند تا با مسلمانان پيكار كنند، ناخشنودى خدا از تو بيشتر،
و خدا در دگرگون ساختن آنچه كه دوست ندارند تواناتر است.
امّا آنچه از فراوانى دشمن گفتى، ما در جنگ هاى گذشته با فراوانى سرباز نمى جنگيديم، بلكه با يارى و كمك خدا مبارزه مى كرديم.

.

خطبه146

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

عمر براى شركت در جنگ با روميان در سال 15 هجرى با امام عليه السّلام مشورت كرد، آن حضرت فرمود.

اسلام و امت اسلامی

خداوند به پيروان اين دين وعده داده كه اسلام را سر بلند و نقاط ضعف مسلمين را جبران كند،

خدايى كه مسلمانان را به هنگام كمى نفرات يارى كرد،

و آنگاه كه نمى توانستند از خود دفاع كنند، از آنها دفاع كرد،

اكنون زنده است و هرگز نمى ميرد.

ویژگی حاکم به هنگام جهاد

هرگاه خود به جنگ دشمن روى و با آنان رو به رو گردى و آسيبى بينى،

مسلمانان تا دورترين شهرهاى خود، ديگر پناهگاهى ندارند

و پس از تو كسى نيست تا بدان رو آورند.

مرد دليرى را به سوى آنان روانه كن،

و جنگ آزمودگان و خيرخواهان را همراه او كوچ ده.

اگر خدا پيروزى داد چنان است كه تو دوست دارى،

و اگر كار ديگرى مطرح شد، تو پناه مردمان و مرجع مسلمانان خواهى بود.

.

خطبه 134

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

(در سال 37 هجرى در جنگ صفّين براى تشويق ياران به جهاد فرمود).

 آموزش نظامى (تاكتيك هاى رزم انفرادى)

زره پوشيده ها را در پيشاپيش لشكر قرار دهيد،

و آنها كه كلاه خود ندارند، در پشت سر قرار گيرند،

دندان ها را در نبرد روى هم بفشاريد، كه تأثير ضربت شمشير را بر سر كمتر مى كند،

در برابر نيزه هاى دشمن، پيچ و خم به خود دهيد كه نيزه ها را مى لغزاند

و كمتر به هدف اصابت مى كند،

چشم ها را فرو خوابانيد، كه بر دليرى شما مى افزايد و دل را آرام مى كند،

صداها را آهسته و خاموش سازيد كه سستى را مى زدايد.

پرچم لشكر را بالا داريد و پيرامون آن را خالى مگذاريد

و جز به دست دلاوران و مدافعان سر سخت خود نسپاريد،

زيرا آنان كه در حوادث سخت ايستادگى مى كنند، از پرچم هاى خود بهتر پاسدارى مى نمايند

و آن را در دل لشكر نگاه مى دارند،

و از هر سو، از پيش و پس و اطراف، مراقب آن مى باشند،

نه از آن عقب مى مانند كه تسليم دشمن كنند و نه از آن پيشى مى گيرند كه تنها رهايش سازند.

هر كس بايد برابر حريف خود بايستد و كار او را بسازد

و به يارى برادر خود نيز بشتابد،

و مبارزه با حريف خود را به برادر مسلمان خود وامگذارد

كه او در برابر دو حريف، قرار گيرد، حريف خود، و حريف برادرش.

 آموزش معنوى سربازان

به خدا سوگند! اگر از شمشير دنيا فرار كنيد از شمشير آخرت سالم نمى مانيد،

شما بزرگان عرب و شرافتمندان برجسته ايد،

در فرار از جنگ، خشم و غضب الهى و ذلّت هميشگى و ننگ جاويدان قرار دارد،

فرار كننده بر عمر خود نمى افزايد و بين خود و روز مرگش مانعى ايجاد نخواهد كرد.

كيست كه شتابان و با نشاط با جهاد خويش به سوى خدا حركت كند چونان تشنه كامى كه به سوى آب مى رود؟

بهشت در سايه نيزه هاى دلاوران است،

امروز در هنگامه نبرد آنچه در دل ها و سر زبان هاست آشكار مى شود.

به خدا سوگند! كه من به ديدار شاميان در ميدان نبرد شيفته ترم تا آنان بر بازگشت به خانه هاشان كه انتظار آن را مى كشند.

دعای حضرت علی

بار خدايا! اگر شاميان از حق روى گرداندند جمعشان را پراكنده، و در ميانشان اختلاف و تفرقه بيفكن،

و آنان را براى خطاكاريشان به هلاكت رسان.

همانا شاميان، بدون ضربت نيزه هايى پياپى هرگز از جاى خود خارج نشوند،

ضرباتى كه بدنهايشان را سوراخ نمايد،

چنانكه وزش باد از اين سو فرو شده بدان سو در آيد،

ضربتى كه كاسه سر را بپراكند،

و استخوانهاى بدن را خرد،

و بازوها و پاها را قطع و به اطراف پخش كند.

آنان دست بر نمى دارند تا آنگاه كه دسته هاى لشكر پياپى بر آنان حمله كنند و آنها را تيرباران نمايند،

و سواران ما هجوم آورند، و صف هايشان را درهم شكنند،

و لشكرهاى عظيم، پشت سر لشكرهاى انبوه، آنها را تا شهرهايشان عقب برانند،

و تا اسب ها، سرزمينشان را كه روى در روى يكديگر قرار دارد،

و اطراف چراگاهايشان، و راه هاى آنان را، زير سم بكوبند.

.

خطبه124

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

(به هنگام نبرد در جنگ صفيّن خطاب به سربازان خويش فرمود).

 آموزش روانى در جنگ

هر كدام از شما در صحنه نبرد با دشمن، در خود شجاعت و دلاورى احساس كرد، و برادرش را سست و ترسو يافت، به شكرانه اين برترى بايد از او دفاع كند، آنگونه كه از خود دفاع مى كند، زيرا اگر خدا بخواهد او را چون شما دلاور و شجاع گرداند.

مرگ

همانا مرگ به سرعت در جستجوى شماست،

آنها كه در نبرد مقاومت دارند، و آنها كه فرار مى كنند، هيچ كدام را از چنگال مرگ رهايى نيست

و همانا گرامى ترين مرگها كشته شدن در راه خداست.

سوگند به آن كس كه جان پسر ابو طالب در دست اوست، هزار ضربت شمشير بر من آسانتر است از مرگ در بستر استراحت، در مخالفت با خداست.

گويى شما را در برخى از حمله ها، در حال فرار، ناله كنان چون گلّه اى از سوسمار مى نگرم كه نه حقّى را باز پس مى گيريد، و نه ستمى را باز مى داريد.
اينك اين شما و اين راه گشوده،

نجات براى كسى است كه خود را به ميدان افكنده به مبارزه ادامه دهد، و هلاكت از آن كسى است كه سستى ورزد.

.

خطبه123

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

(در سال 39 هجرى پس از شنيدن غارتگرى هاى فرماندهان معاويه در «عين التّمر» در نكوهش كوفيان فرمود).

نکوهش کوفیان در سستی در جهاد

چه مقدار با شما كوفيان مدارا كنم، چونان مدارا كردن با شتران نو بارى كه از سنگينى بار، پشتشان زخم شده است، و مانند وصله زدن جامه فرسوده اى كه هر گاه از جانبى آن را بدوزند، از سوى ديگر پاره مى گردد.

هر گاه دسته اى از مهاجمان شام به شما يورش آوردند، هر كدام از شما به خانه رفته، درب خانه را مى بنديد، و چون سوسمار در سوراخ خود مى خزيد، و چون كفتار در لانه مى آرميد.

سوگند به خدا!

ذليل است آن كس كه شما يارى دهندگان او باشيد، كسى كه با شما تير اندازى كند گويا تيرى بدون پيكان رها ساخته است.

به خدا سوگند!

شما در خانه ها فراوان، و زير پرچم هاى ميدان نبرد اندكيد. و من مى دانم كه چگونه بايد شما را اصلاح و كجى هاى شما را راست كرد، امّا اصلاح شما را با فاسد كردن روح خويش جايز نمى دانم.

خدا بر پيشانى شما داغ ذلّت بگذارد، و بهره شما را اندك شمارد، شما آنگونه كه باطل را مى شناسيد از حق آگاهى نداريد، و در نابودى باطل تلاش نمى كنيد آن سان كه در نابودى حق كوشش داريد.

.

خطبه69

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

(در يكى از روزهاى آغازين جنگ صفّين در سال 37 هجرى براى لشكريان خود ايراد فرمود).


آموزش تاكتيك هاى نظامى:

اى گروه مسلمانان!

لباس زيرين را ترس خدا، و لباس رويين را آرامش و خونسردى قرار دهيد.

دندان ها را بر هم بفشاريد تا مقاومت شما برابر ضربات شمشير دشمن بيشتر گردد،

زره نبرد خود را كامل كنيد، پيش از آن كه شمشير را از غلاف بيرون كشيد چند بار تكان دهيد،

با گوشه چشم به دشمن بنگريد و ضربت را از چپ و راست فرود آوريد، و با تيزى شمشير بزنيد، و با گام برداشتن به پيش، شمشير را به دشمن برسانيد.

و بدانيد كه در پيش روى خدا و پسر عموى پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم قرار داريد.

پى در پى حمله كنيد و از فرار شرم داريد؛ زيرا فرار در جنگ، لكّه ننگى براى نسل هاى آينده و مايه آتش روز قيامت است.

از شهادت خرسند باشيد و به آسانى از آن استقبال كنيد.

به آن گروه فراوان اطراف خيمه پر زرق و برق و طناب در هم افكنده (فرماندهى معاويه) به سختى حمله كنيد، و به قلب آنها هجوم بريد كه شيطان در كنار آن پنهان شده، دستى براى حمله در پيش، و پايى براى فرار آماده دارد.

مقاومت كنيد تا ستون حق بر شما آشكار گردد. «و شما برتريد، خدا با شماست، و از پاداش اعمالتان نمى كاهد».

.

خطبه66

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

برخى اين خطبه را به آغاز سال 37 هجرى نسبت به تحرّكات معاويه در بصره، و برخى در يكى از روزهاى جنگ صفّين نسبت مى دهند.

نحوه آزمایش خداوند در جنگها

در ركاب پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بوديم و با پدران و فرزندان و برادران و عموهاى خود جنگ مى كرديم، كه اين مبارزه بر ايمان و تسليم ما مى افزود، و ما را در جادّه وسيع حقّ و صبر و برد بارى برابر ناگواريها و جهاد و كوشش برابر دشمن، ثابت قدم مى ساخت.

گاهى يك نفر از ما و ديگرى از دشمنان ما، مانند دو پهلوان نبرد مى كردند، و هر كدام مى خواست كار ديگرى را بسازد و جام مرگ را به ديگرى بنوشاند، گاهى ما بر دشمن پيروز مى شديم و زمانى دشمن بر ما غلبه مى كرد.
پس آنگاه كه خدا، راستى و اخلاص ما را ديد، خوارى و ذلّت را بر دشمنان ما نازل و پيروزى را به ما عنايت فرمود، تا آنجا كه اسلام استحكام يافته فراگير شد و در سرزمين هاى پهناورى نفوذ كرد.

به جانم سوگند !

اگر ما در مبارزه مثل شما بوديم هرگز پايه اى براى دين استوار نمى ماند، و شاخه اى از درخت ايمان سبز نمى گرديد.

به خدا سوگند، شما هم اكنون از سينه شتر خون مى دوشيد و سرانجامى جز پشيمانى نداريد.

.

خطبه56

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

به هنگام حركت براى جنگ با شاميان، در نخيله كوفه در 25 شوّال سال 37 هجرى قمرى ايراد فرمود.

ضرورت آمادگى رزمى

ستايش خداوند را سزاست، هر لحظه كه شب فرا رسد، و پرده تاريكى فرو افتد، ستايش مخصوص پروردگار است هر زمان كه ستاره اى طلوع و غروب كند، ستايش خداوندى را سزاست كه نعمت هاى او پايان نمى پذيرد، و بخشش هاى او را جبران نتوان كرد.

پس از ستايش پروردگار

پيشتازان لشكرم را از جلو فرستادم، و دستور دادم در كنار فرات توقّف كنند، تا فرمان من به آنها برسد، زيرا تصميم گرفتم از آب فرات بگذرم و به سوى جمعيّتى از شما كه در اطراف دجله مسكن گزيده اند رهسپار گردم و آنها را همراه شما بسيج نمايم، و از آنها براى كمك و تقويت شما يارى بطلبم.

(سید رضی مى گويد: منظور امام از «ملطاط» آنجايى است كه دستور توقّف داد، «كنار فرات» كه به كنار فرات يا دريا «ملطاط» هم مى گويند. و امام عليه السّلام از كلمه «نطفه» آب فرات اراده كرده كه شگفت آور است)

خطبه48

نهج البلاغه

.

.

موسسه  اهل البیت

وقتى نماينده خود جرير بن عبد اللّه را در سال 36 هجرى به طرف معاويه فرستاد و معاويه پاسخى روشن نمى داد. ياران امام گفتند، وسائل جنگ را مهيّا كن، فرمود:

1. واقع نگرى در برخورد با دشمن

مهيّا شدن من براى جنگ با شاميان، در حالى است كه «جرير» را به رسالت به طرف آنان فرستاده ام، بستن راه صلح و باز داشتن شاميان از راه خير است، اگر آن را انتخاب كنند. من مدّت اقامت «جرير» را در شام معيّن كردم، كه اگر تأخير كند، يا فريبش دادند و يا از اطاعت من سرباز زده است.
عقيده من اين است كه صبر نموده با آنها مدارا كنيد، گرچه مانع آن نيستم كه خود را براى پيكار آماده سازيد.

2. ضرورت جهاد با شاميان

من بارها جنگ با معاويه را برّرسى كرده ام، و پشت و روى آن را سنجيده، ديدم راهى جز پيكار، يا كافر شدن نسبت به آن چه پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم آورده باقى نمانده است، زيرا در گذشته كسى [عثمان] بر مردم حكومت مى كرد كه اعمال او حوادثى آفريد و باعث گفتگو و سر و صداهاى فراوان شد، مردم آنگاه اعتراض كردند و تغييرش دادند.

خطبه43

نهح البلاغه

.

.موسسه اهل البیت

پس از اطّلاع از ماجراى حكميّت و نيرنگ عمرو عاص كه ابو موسى اشعری را فريب داد، و طبق شروطى كه براى حكميّت قبول كردند عملى نشد، امام اين خطبه را در سال 38 هجرى ايراد كرد. 


1. ضرورت ستايش پروردگار:
خدا را سپاس هر چند كه روزگار دشوارى هاى فراوان و حوادثى بزرگ پديد آورد. شهادت مى دهم جز خداى يگانه و بى مانند خدايى نباشد و جز او معبودى نيست، و گواهى مى دهم محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بنده و فرستاده اوست.

2. علل شكست در جهاد
پس از حمد و ستايش خدا، بدانيد كه نافرمانى از دستور نصيحت كننده مهربان دانا و با تجربه، مايه حسرت و سرگردانى و سرانجامش پشيمانى است.
من رأى و فرمان خود را نسبت به حكميّت به شما گفتم، و نظر خالص خود را در اختيار شما گذاردم. (اى كاش كه از قصير پسر سعد اطاعت مى شد) ولى شما همانند مخالفانى ستمكار، و پيمان شكنانى نافرمان، از پذيرش آن سرباز زديد، تا آنجا كه نصيحت كننده در پند دادن به ترديد افتاد، و از پند دادن خوددارى كرد.
داستان من و شما چنان است كه برادر هوازنى سروده است:
«در سرزمين منعرج، دستور لازم را دادم امّا نپذيرفتند، كه فردا سزاى سركشى خود را چشيدند.»

خطبه35

نهج البلاغه

.

.

موسسه اهل البیت

اين خطبه را پس از شكست شورشيان خوارج، در سال 38 هجرى براى بسيج كردن مردم جهت مبارزه با شاميان در «نخيله كوفه» ايراد فرمود.

علت سستی در جهاد

نفرين بر شما كوفيان كه از فراوانى سرزنش شما خسته شدم.

آيا به جاى زندگى جاويدان قيامت به زندگى زود گذر دنيا رضايت داديد و بجاى عزّت و سر بلندى، بدبختى و ذلّت را انتخاب كرديد؟

هر گاه شما را به جهاد با دشمنتان دعوت مى كنم، چشمانتان از ترس در كاسه مى گردد، گويا ترس از مرگ عقل شما را ربوده و چون انسان هاى مست از خود بيگانه شده، حيران و سرگردانيد. گويا عقل هاى خود را از دست داده و درك نمى كنيد.
من ديگر هيچ گاه به شما اطمينان ندارم، و شما را پشتوانه خود نمى پندارم، شما ياران شرافتمندى نيستيد كه كسى به سوى شما دست دراز كند. به شتران بى ساربان مى مانيد كه هر گاه از يك طرف جمع آورى گرديد، از سوى ديگر پراكنده مى شويد.


به خدا سوگند، شما بد وسيله اى براى افروختن آتش جنگ هستيد، شما را فريب مى دهند امّا فريب دادن نمى دانيد، سرزمين شما را پياپى مى گيرند و شما پروا نداريد، چشم دشمن براى حمله شما خواب ندارد ولى شما در غفلت به سر مى بريد.

بخدا سوگند، شكست براى كسانى است كه دست از يارى يكديگر مى كشند.

سوگند بخدا، اگر جنگ سخت درگير شود و حرارت و سوزش مرگ شما را در برگيرد، از اطراف فرزند ابو طالب، همانند جدا شدن سر از تن، جدا و پراكنده مى شويد.

به خدا سوگند آن كه دشمن را بر جان خويش مسلط گرداند تا گوشتش را بخورد، و استخوانش را بشكند، و پوستش را جدا سازد، عجز و ناتوانى اش بسيار بزرگ و قلب او بسيار كوچك و ضعيف است.

علی از زبان علی

تو اگر مى خواهى اينگونه باش، امّا من، به خدا سوگند از پاى ننشينم و قبل از آن كه دشمن فرصت يابد با شمشير آبديده چنان ضربه اى بر پيكر او وارد سازم كه ريزه هاى استخوان سرش را بپراكند، و بازوها و قدم هايش جدا گردد و از آن پس خدا هر چه خواهد انجام دهد.

 حقوق متقابل مردم و رهبرى

اى مردم، مرا بر شما و شما را بر من حقّى واجب شده است، حق شما بر من، آن كه از خير خواهى شما دريغ نورزم و بيت المال را ميان شما عادلانه تقسيم كنم، و شما را آموزش دهم تا بى سواد و نادان نباشيد، و شما را تربيت كنم تا راه و رسم زندگى را بدانيد.
و اما حق من بر شما اين است كه به بيعت با من وفادار باشيد، و در آشكار و نهان برايم خير خواهى كنيد، هر گاه شما را فرا خواندم اجابت نماييد و فرمان دادم اطاعت كنيد.

خطبه34

نهج البلاغه

.

.

موسسه اهل البیت

پس از آن كه ضحّاك بن قيس از طرف معاويه در سال 38 هجرى به كاروان حجّاج بيت اللّه، حمله كرد و اموال آنان را به غارت برد، فرمود.

علت شکست در جنگ

اى مردم كوفه بدن هاى شما در كنار هم، امّا افكار و خواسته هاى شما پراكنده است، سخنان ادّعايى شما، سنگ هاى سخت را مى شكند، ولى رفتار سست شما دشمنان را اميدوار مى سازد، در خانه هايتان كه نشسته ايد، ادّعاها و شعارهاى تند سر مى دهيد، امّا در روز نبرد، مى گوييد اى جنگ، از ما دور شو، و فرار مى كنيد.

آن كس كه از شما يارى خواهد، ذليل و خوار است، و قلب رها كننده شما آسايش ندارد. بهانه هاى نابخردانه مى آوريد، چون بدهكاران، خواهان مهلت، از من مهلت مى طلبيد و براى مبارزه سستى مى كنيد.

بدانيد كه افراد ضعيف و ناتوان هرگز نمى توانند ظلم و ستم را دور كنند، و حق جز با تلاش و كوشش به دست نمى آيد، شما كه از خانه خود دفاع نمى كنيد چگونه از خانه ديگران دفاع مى نماييد و با كدام امام پس از من به مبارزه خواهيد رفت.

به خدا سوگند فريب خورده، آن كس كه به گفتار شما مغرور شود، كسى كه به اميد شما به سوى پيروزى رود، با كندترين پيكان به ميدان آمده است، و كسى كه بخواهد دشمن را به وسيله شما هدف قرار دهد، با تيرى شكسته، تيراندازى كرده است.

به خدا سوگند صبح كردم در حالى كه گفتار شما را باور ندارم، و به يارى شما اميدوار نيستم، و دشمنان را به وسيله شما تهديد نمى كنم.
راستى شما را چه مى شود، دارويتان چيست و روش درمانتان كدام است؟ مردم شام نيز همانند شمايند. آيا سزاوار است شعار دهيد و عمل نكنيد و فراموش كارى بدون پرهيزكارى داشته، به غير خدا اميدوار باشيد.

خطبه29

نهج البلاغه

.

.

موسسه اهل البیت

وقتى خبر تهاجم سربازان معاويه به شهر انبار در سال 38 هجرى، و سستى مردم به امام ابلاغ شد فرمود.

ارزش جهاد در راه خدا

پس از ستايش پروردگار، جهاد در راه خدا، درى از درهاى بهشت است، كه خدا آن را به روى دوستان مخصوص خود گشوده است.
جهاد، لباس تقوا، و زره محكم، و سپر مطمئن خداوند است، كسى كه جهاد را ناخوشايند دانسته و ترك كند، خدا لباس ذلّت و خوارى بر او مى پوشاند، و دچار بلا و مصيبت مى شود و كوچك و ذليل مى گردد، دل او در پرده گمراهى مانده و حق از او روى مى گرداند، به جهت ترك جهاد، به خوارى محكوم و از عدالت محروم است.

آگاه باشيد من شب و روز، پنهان و آشكار، شما را به مبارزه با شاميان دعوت كردم .

 گفتم پيش از آن كه آنها با شما بجنگند با آنان نبرد كنيد.به خدا سوگند! هر ملّتى كه درون خانه خود مورد هجوم قرار گيرد، ذليل خواهد شد.

امّا شما سستى به خرج داديد، و خوارى و ذلّت پذيرفتيد، تا آنجا كه دشمن پى در پى به شما حمله كرد و سر زمين هاى شما را تصرّف نمود.
و اينك، فرمانده معاويه، (مرد غامدى) با لشكرش وارد شهر انبار شده و فرماندار من، «حسّان بن حسّان بكرى» را كشته و سربازان شما را از مواضع مرزى بيرون رانده است.

به من خبر رسيده كه مردى از لشكر شام به خانه زنى مسلمان و زنى غير مسلمان كه در پناه حكومت اسلام بوده وارد شده، و خلخال و دستبند و گردن بند و گوشواره هاى آنها را به غارت برده، در حالى كه هيچ وسيله اى براى دفاع، جز گريه و التماس كردن، نداشته اند.

لشكريان شام با غنيمت فراوان رفتند بدون اين كه حتّى يك نفر آنان، زخمى بردارد، و يا قطره خونى از او ريخته شود، اگر براى اين حادثه تلخ، مسلمانى از روى تأسّف بميرد، ملامت نخواهد شد، و از نظر من سزاوار است.

شگفتا شگفتا، به خدا سوگند، اين واقعيّت قلب انسان را مى ميراند و دچار غم و اندوه مى كند كه شاميان در باطل خود وحدت دارند، و شما در حق خود متفرّقيد.
زشت باد روى شما و از اندوه رهايى نيابيد كه آماج تير بلا شديد. به شما حمله مى كنند، شما حمله نمى كنيد. با شما مى جنگند، شما نمى جنگيد اين گونه معصيت خدا مى شود و شما رضايت مى دهيد.

وقتى در تابستان فرمان حركت به سوى دشمن مى دهم، مى گوييد هوا گرم است، مهلت ده تا سوز گرما بگذرد، و آنگاه كه در زمستان فرمان جنگ مى دهم، مى گوييد هوا خيلى سرد است بگذار سرما برود.
همه اين بهانه ها براى فرار از سرما و گرما بود. وقتى شما از گرما و سرما فرار مى كنيد، به خدا سوگند كه از شمشير بيشتر گريزانيد.

علی از زبان علی

اى مرد نمايان نامرد اى كودك صفتان بى خرد كه عقل هاى شما به عروسان پرده نشين شباهت دارد.
چقدر دوست داشتم كه شما را هرگز نمى ديدم و هرگز نمى شناختم. شناسايى شما -سوگند به خدا- كه جز پشيمانى حاصلى نداشت، و اندوهى غم بار سر انجام آن شد.
خدا شما را بكشد كه دل من از دست شما پر خون، و سينه ام از خشم شما مالامال است. كاسه هاى غم و اندوه را، جرعه جرعه به من نوشانديد، و با نافرمانى و ذلّت پذيرى، رأى و تدبير مرا تباه كرديد، تا آنجا كه قريش در حق من گفت: «بى ترديد پسر ابى طالب مردى دلير است ولى دانش نظامى ندارد».

خدا پدرشان را مزد دهد، آيا يكى از آنها تجربه هاى جنگى سخت و دشوار مرا دارد، يا در پيكار توانست از من پيشى بگيرد؟ هنوز بيست سال نداشتم، كه در ميدان نبرد حاضر بودم، هم اكنون كه از شصت سال گذشته ام. امّا دريغ، آن كس كه فرمانش را اجرا نكنند، رأيى نخواهد داشت.

خطبه27

نهج البلاغه

.

.

موسسه اهل البیت

اين خطبه را در سال 40 هجرى زمانى ايراد فرمود كه گزارش هاى پياپى از شكست ياران امام عليه السّلام به كوفه مى رسيد و عبيد اللّه بن عباس و سعيد بن نمران، فرمانداران امام در يمن از بسر بن ابى ارطاة، شكست خورده به كوفه برگشتند. امام براى سرزنش ياران جهت كندى و ركود در جهاد، و مخالفت از دستورهاى رهبرى، خطبه را ايراد فرمود كه آخرين سخنرانى امام است

1. علل شكست ملّت ها (علل شكست كوفيان، و پيروزى شاميان)

اكنون جز شهر كوفه در دست من باقى نمانده است، كه آن را بگشايم يا ببندم اى كوفه اگر فقط تو براى من باشى، آنهم برابر اين همه مصيبت ها و طوفان ها چهره ات زشت باد. 
آنگاه به گفته شاعر مثال آورد:

به جان پدرت سوگند اى عمرو،  كه سهم اندكى از ظرف و پيمانه داشتم

سپس ادامه داد: به من خبر رسيده كه بُسر بن ارطاة بر يمن تسلّط يافته، سوگند به خدا مى دانستم كه مردم شام به زودى بر شما غلبه خواهند كرد. زيرا آنها در يارى كردن باطل خود، وحدت دارند، و شما در دفاع از حق متفرّقيد، شما امام خود را در حق نافرمانى كرده و آنها امام خود را در باطل فرمانبردارند.

آنها نسبت به رهبر خود امانت دار و شما خيانتكاريد، آنها در شهرهاى خود به اصلاح و آبادانى مشغولند و شما به فساد و خرابى، (آنقدر فرومايه ايد) اگر من كاسه چوبى آب را به يكى از شماها امانت دهم مى ترسم كه بند آن بدزدید.

2. نفرين به امّت خيانتكار

خدايا!

من اين مردم را با پند و تذكّرهاى مداوم خسته كردم و آنها نيز مرا خسته نمودند، آنها از من به ستوه آمده، و من از آنان به ستوه آمده، دل شكسته ام، به جاى آنان افرادى بهتر به من مرحمت فرما، و به جاى من بدتر از من بر آنها مسلّط كن.

خدايا!

دل هاى آنان را، آنچنان كه نمك در آب حل مى شود، آب كن. به خدا سوگند، دوست داشتم، به جاى شما كوفيان، هزار سوار از بنى فراس بن غنم مى داشتم كه: «اگر آنان را مى خواندى، سوارانى از ايشان نزد تو مى آمدند مبارز و تازنده چون ابر تابستانى». آنگاه امام از منبر فرود آمد.

 
(سید رضی مى گويد: «ارميه» جمع «رمىّ» به معناى ابر است، و «حميم» گرماى تابستان، كه شاعر ابر تابستانى را ياد كرده است از آن رو كه سبكبار و زود گذر است، و بارانى ندارد زيرا ابرهاى سنگين به جهت تراكم بخار و پر آب بودنشان به كندى حركت مى كنند كه چنين ابرهايى بيشتر در فصل زمستان يافت مى شود. در اينجا شاعر، سواران قبيله را به جهت شتاب آنان در پذيرفتن دعوت به هنگام فرياد رسى، به ابر تابستانى تشبيه كرده است كه گفت: «هنا لك لو دعوت، أتاك منهم».)

خطبه25

نهج البلاغه

.

.

موسسه اهل البیت

ضرورت جهاد

سوگند به جان خودم،

در مبارزه با مخالفان حق و آنان كه در گمراهى و فساد غوطه ورند، يك لحظه مدارا و سستى نمى كنم.

پس اى بندگان خدا!

از خدا بترسيد و از خدا، به سوى خدا فرار كنيد، و از راهى كه براى شما گشوده برويد، و وظايف و مقرّراتى كه براى شما تعيين كرده به پا داريد. اگر چنين باشيد، على ضامن پيروزى شما در آينده مى باشد، گرچه هم اكنون به دست نياوريد.

خطبه24

نهج البلاغه

.

.

موسسه اهل البیت

??نامه حضرت علی به حارث همدانی

??خودسازی كارگزاران حكومتى

قرآن

به ريسمان قرآن چنگ زن، و از آن نصيحت پذير، حلالش را حلال، و حرامش را حرام بشمار ، و حقّى را كه در زندگى گذشتگان بود تصديق كن، و از حوادث گذشته تاريخ، براى آينده عبرت گير، كه حوادث روزگار با يكديگر همانند بوده، و پايان دنيا به آغازش مى پيوندد، و همه آن رفتنى است.

نام خدا را بزرگ دار، و جز به حق سخنى بر زبان نياور.

?مرگ و آخرت

مرگ و جهان پس از مرگ را فراوان به ياد آور، هرگز آرزوى مرگ مكن جز آن كه بدانى از نجات يافتگانى.

از كارى كه تو را خشنود، و عموم مسلمانان را ناخوشايند است بپرهيز

از هر كار پنهانى كه در آشكار شدنش شرم دارى پرهيز كن.

از هر كارى كه از كننده آن پرسش كنند، نپذيرد يا عذر خواهى كند، دورى كن. آبروى خود را آماج تير گفتار ديگران قرار نده.

و هر چه شنيدى باز گو مكن، كه نشانه دروغگويى است.و هر خبرى را دروغ مپندار، كه نشانه نادانى است.

خشمت را فرو نشان، و به هنگام قدرت ببخش، و به هنگام خشم فروتن باش.

و در حكومت مدارا كن تا آينده خوبى داشته باشى.

نعمت هايى كه خدا به تو بخشيده نيكو دار، و نعمت هايى كه در اختيار دارى تباه مكن، و چنان باش كه خدا آثار نعمت هاى خود را در تو آشكارا بنگرد.

و بدان!

بهترين مؤمنان، آن بود كه جان و خاندان و مال خود را در راه خدا پيشاپيش تقديم كند، چه آن را كه پيش فرستى براى تو اندوخته گردد، و آنچه را كه باقى گذارى سودش به ديگران مى رسد.

از دوستى با بى خردان و خلافكاران بپرهيز، زيرا هر كس را از آن كه دوست اوست مى شناسند.

و در شهرهاى بزرگ سكونت كن زيرا مركز اجتماع مسلمانان است.

و از جاهايى كه مردم آن از ياد خدا غافلند، و به يكديگر ستم روا مى دارند، و بر اطاعت از خدا به يكديگر كمك نمى كنند، بپرهيز.

در چيزى انديشه كن كه يارى ات دهد.

?شیطان

از نشستن در گذرگاههاى عمومى، و بازار، پرهيز كن كه جاى حاضر شدن شيطان، و بر انگيخته شدن فتنه هاست،.

و به افراد پايين تر از خود توجه داشته باش، كه راه شكر گزارى تو در برترى است.

?جهاد

در روز جمعه پيش از نماز مسافرت مكن،جز براى جهاد در راه خدا، و يا كارى كه از انجام آن ناچارى.

در همه كارهايت خدا را اطاعت كن، كه اطاعت خدا از همه چيز برتر است.

نفس خود را در واداشتن به عبادت فريب ده، و با آن مدارا كن، و به زور و اكراه بر چيزى مجبورش نساز، و در وقت فراغت و نشاط به كارش گير، جز در آنچه كه بر تو واجب است، و بايد آن را در وقت خاص خودش به جا آورى.

?مرگ و دنیا

بپرهيز از آن كه مرگ تو فرا رسد در حالى كه از پروردگارت گريزان، و در دنياپرستى غرق باشى.

از همنشينى با فاسقان بپرهيز كه شر به شر مى پيوندد،.

خدا را گرامى دار، و دوستان خدا را دوست شمار.

?شیطان

و از خشم بپرهيز كه لشگر بزرگ شيطان است.

والسلام.

.

.

نامه 69

نهج البلاغه

.

.

مرکز جهانی اطلاع رسانی آل البیت علیهم السلام

??نامه ی حضرت علی به مردم مصر که آن را همراه مالک اشتر رحمه الله علیه -هنگامی که او را حاکم مصر کرد -فرستاد.

?پیامبر صلی الله علیه و آله

اما بعد!
خداوند سبحان محمد صلی الله علیه و آله را فرستاد که برای جهانیان بیم دهنده و بر پیامبران گواه باشد . چون رسول خدا درگذشت مسلمانان پس از او درباره ی خلافت به نزاع پرداختند.

?علی از زبان علی

به خدا سوگند! هرگز تصور نمی کردم که عرب پس از درگذشت پیامبر، خلافت را از خاندان او برگرداند یا پس از پیامبر آن را از من دور کند. مرا به درد و فریاد نیاورد مگر شتافتن مردم به سوی فلان برای بیعت کردن با او.
من مدتی دست از بیعت کشیدن تا آنکه دیدم گروهی از مردم از اسلام برگشتند و مردم را به نابود کردن دین محمد فرا می خوانند.
پس ترسیدم که اگر اسلام و مسلمانان را یاری نکنم رخنه ای در دین یا ویرانی ایی در آن خواهم دید که مصیبت آن بر من بزرگتر از محروم شدن از حکومت بر شماست. حکومتی که متاع چند روزه ی دنیاست و همچون سرابی دست خوش زوال خواهد شد یا مانند ابر از هم خواهد پاشید . پس در میان آن آشوب و بلوا قیام کردم تا آنکه باطل نابود شد و از بین رفت و دین استوار و پابرجا گردید.

به خدا سوگند!

اگر به تنهایی با دشمنان مواجهه می شدم و آنان تمام زمین را پر کرده بودند نه باک داشتم و نه می ترسیدم ؛ زیرا از گمراهی ای که ایشان در آن هستند و هدایتی که خود بر آن هستم، نیک آگاهم و از جانب پروردگارم بر یقینم.
من آرزومند دیدار خدایم و در انتظار و امیدوار به ماداش نیک او هستم.

اما دریغم می آید که حکومت این امت به دست بی خردان و بدکاران آنان افتد و مال خدا را میان خود دست به دست بگردانند و بندگان خدا را به بردگی گیرند و با صاحان بجنگند و فاسقان را همدست خود سازند ؛ زیرا از اینان کسی است که در میان شما شراب حرام نوشید [ولید بن عقبه] و حد اسلام بر او جاری شد و از اینان کسی است که تا اندک مالی نگرفت اسلام نیاورد.

اگر از حکومت این کسان بر شما بیم نداشتم شما را بر نمی انگیختم و سرزنش نمی کردم و فرا نمی خواندم و تحریض نمی کردم و آنگاه که سرباز زدید و سستی نشان دادید ، رهایتان می کردم.

جهاد

مگر نمی بینید به مرزهایتان دست انداخته اند و شهرهایتان را اشغال و سرزمین هایتان را تصرف کرده اند و شهرهایتان در جنگ فرو رفته است؟!
خدا شما را بیامرزد ! به سوی جنگ با دشمنانتان حرکت کنید، در خانه و کاشانه ی خود نمانید که به ستم گرفتار شوید و به ذلت بازگشته پست ترین چیز نصیب شما گردد.
مرد جنگی همیشه بیدار است و هرکس بخوابد دشمن از او در خواب نمی شود.
والسلام

.

.

نامه ی62

نهج البلاغه

.

.

?نامه حضرت علی به مردم کوفه در سال 36 هجری هنگامی که از مدینه به بصره می رفت.

??روش بسیج کردن مردم برای جهاد

اما بعد!
من از جایگاه خود بیرون آمدم یا ستمگرم و یا ستمدیده یا متجاوزم و یا کسی که به او تجاوز شده.
من خدا را به یاد کسی می آورم که نامه ام به او می رسد تا چون به سوی من کوچ کند ، اگر نیکوکار بودم یاریم رساند و اگر بدکار بودم مرا به حق بازگرداند.

.

.

نامه 57

نهج البلاغه

.

.

?فرازی از وصیت امام به امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) بعد از ضربت ابن ملجم (لعنه الله علیه)

خدا را خدارا! به جهاد کردن با اموال، جانتان و زبانتان در راه خدا.

.

.

نامه 46

نهج البلاغه

.

.