نحوه ارتباط قلب و چشم

الْقَلْبُ، مُصْحَفُ الْبَصَرِ.

قلب، كتاب چشم است (آنچه چشم بنگرد در قلب نشيند).

.

حکمت 409

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

مراحل شكست در مبارزه امر به معروف و نهی از منکر

اوّلين مرحله از جهاد كه در آن باز مى مانيد؛

1- جهاد با دستانتان،

2- سپس جهاد با زبان،

3- و آنگاه جهاد با قلب هايتان مى باشد.

پس كسى كه با قلب، معروفى را ستايش نكند، و منكرى را انكار نكند،

قلبش واژگون گشته، بالاى آن پايين، و پايين قلب او بالا قرار خواهد گرفت.

.

حکمت 375

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

وقت انجام مستحبات

 إِنَّ لِلْقُلُوبِ إِقْبَالًا وَ إِدْبَاراً؛

فَإِذَا أَقْبَلَتْ فَاحْمِلُوهَا عَلَى النَّوَافِلِ،

وَ إِذَا أَدْبَرَتْ فَاقْتَصِرُوا بِهَا عَلَى الْفَرَائِضِ.

 دل ها را روى آوردن و نشاط، و پشت كردن و فرارى است،

پس آنگاه كه نشاط دارند آن را بر انجام مستحبّات واداريد،

و آنگاه كه پشت كرده بى نشاط است، به انجام واجبات قناعت كنيد.

.

حکمت 312

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

نحوه عملکرد ایمان در قلب

 إِنَّ الْإِيمَانَ يَبْدُو لُمْظَةً فِي الْقَلْبِ،

كُلَّمَا ازْدَادَ الْإِيمَانُ ازْدَادَتِ اللُّمْظَةُ.

ايمان نقطه اى نورانى در قلب پديد آورد

كه هر چه ايمان رشد كند آن نيز فزونى يابد.

[و اللمظة مثل النكتة أو نحوها من البياض و منه قيل فرس ألمظ إذا كان بجحفلته شيء من البياض].

(لمظة نقطه سياه يا سفيد است، مى گويند فرس المظ، يعنى اسبى كه در لب او نقطه سپيدى باشد).

.

حکمت 265

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

رفتارهای ضد تقوی

كسى كه از دنيا اندوهناك مى باشد، از قضاء الهى خشمناك است،

و آن كس كه از مصيبت وارد شده شكوه كند از خدا شكايت كرده،

و كسى كه نزد توانگرى رفته و به خاطر سرمايه اش برابر او فروتنى كند، دو سوّم دين خود را از دست داده است

و آن كس كه قرآن بخواند و وارد آتش جهنّم شود حتما از كسانى است كه آيات الهى را بازيچه قرار داده است،

و آن كس كه قلب او با دنيا پرستى پيوند خورد، همواره جانش گرفتار سه مشكل است؛

- اندوهى رها نشدنى،

- حرصى جدا نشدنى،

- و آرزويى نايافتنى.

.

حکمت 228

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

راه به کار گرفتن قلوب

إِنَّ لِلْقُلُوبِ شَهْوَةً وَ إِقْبَالًا وَ إِدْبَاراً،

فَأْتُوهَا مِنْ قِبَلِ شَهْوَتِهَا وَ إِقْبَالِهَا،

فَإِنَّ الْقَلْبَ إِذَا أُكْرِهَ عَمِيَ.

دل ها را روى آوردن و پشت كردنى است،

پس دل ها را آنگاه به كار واداريد كه خواهشى دارند و روى آوردنى،

زيرا اگر دل را به اجبار به كارى وادارى كور مى گردد.

.

حکمت 193

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

شگفتی  حالات قلب انسان

 به رگ هاى درونى انسان پاره گوشتى آويخته كه شگرف ترين اعضاى درونى اوست،

و آن قلب است،

كه چيزهايى از حكمت، و چيزهايى متفاوت با آن، در او وجود دارد.

پس اگر در دل اميدى پديد آيد، طمع آن را خوار گرداند،

و اگر طمع بر آن هجوم آورد حرص آن را تباه سازد،

و اگر نوميدى بر آن چيره شود، تأسّف خوردن آن را از پاى در آورد،

اگر خشمناك شود كينه توزى آن فزونى يابد و آرام نگيرد،

اگر به خشنودى دست يابد، خويشتن دارى را از ياد برد،

و اگر ترس آن را فراگيرد پرهيز كردن آن را مشغول سازد.

و اگر به گشايشى برسد، دچار غفلت زدگى شود،

و اگر مالى به دست آورد، بى نيازى آن را به سركشى كشاند،

و اگر مصيبت ناگوارى به آن رسد، بى صبرى رسوايش كند،

و اگر به تهيدستى مبتلا گردد، بلاها او را مشغول سازد،

و اگر گرسنگى بى تابش كند، ناتوانى آن را از پاى درآورد،

و اگر زيادى سير شود، سيرى آن را زيان رساند.

پس هر گونه كندروى براى آن زيانبار،

و هر گونه تندروى براى آن فساد آفرين است.

.

حکمت 108

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

 رابطه عقل و زبان

[قال و قد رُوي عنه (علیه السلام) هذا المعنى بلفظ آخر و هو قوله]:(حكمت 40 به گونه ديگرى نيز نقل شده).

قَلْبُ الْأَحْمَقِ فِي فِيهِ، وَ لِسَانُ الْعَاقِلِ فِي قَلْبِهِ.

 
 قلب احمق در دهان او،

و زبان عاقل در قلب او قرار دارد.

.

حکمت ۴۱

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت 

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

.

?حیات طیبه

علامه درآیه 97 سوره مبارکه نحل می فرماید:

مراد از «احیاء» بخشیدن و افاضه حیات و زندگی است و آیه شریفه دلالت دارد که خداوند سبحان، انسان با ایمانی را که عمل شایسته و مصالح انجام می دهد با زندگی جدیدی که غیر از زندگی معمول مردم است، اکرام می کند و آثار زندگی حقیقی که همان علم و قدرت است با این زندگی جدید همراه و همگام است و این درک جدید و قدرت باعث می گردد چنین فرد مؤمنی، چیزها را چنان که هستند ببینید؛ یعنی می تواند امور و اشیاء را به دو قسم حق و باطل تقسیم کند.

سپس با قلب و روحش از امور باطل که در معرض فنا و زوال هستند که همان زندگی و حیات دنیوی است روی گردان می شود و به آن پشت می کند و دل به زینت ها و مظاهر فریبنده دنیا نمی بندد و چون از بند این تعلقات دنیوی و ظواهر گول زننده آن رها شد، شیطان نمی تواند او را خوار و ذلیل خود سازد و در بند خود گرفتار آرد.

و در مقابل، قلب و روحش به پروردگار باقی و جاوید مرتبط و پیوسته می گردد و جز ذات پاک او و قرب و جوار او را طلب نمی کند و جز از خشم و دوری از او از چیزی هراس ندارد و در این هنگام برای خود زندگی پاک و جاودانه و بی زوال مشاهده می کند که کارگردان این زندگی و مدبر امور آن، پروردگار بخشنده و مهربان او است و در سراسر این زندگی معنوی و پاک جز زیبایی و جمال چیزی مشاهده نمی کند و تنها اموری را که خداوند آنها را قبیح و زشت شمرده، زشت و ناپسند می شمرد.

این چنین انسانی چنان نور و کمال و قدرت و عزت و لذت و شادمانی در زندگی خود می یابد و مشاهده می کند که پایان و انتهایی ندارد.

(تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج 12، ذیل آیه 97 نحل).
.
.