? نکاتی از تفسیر شریف المیزان در باب آیات 6 و 7 سوره بقره

✅نکته اول؛
علامه طباطبائی مقصود از کفار در عبارت “ان الذین کفروا” را #مطلق_کفار نمی داند بلکه به قرینه عبارت ” سوَاءٌ عَلَيْهِمْ ءَ أَنذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنذِرْهُمْ لا يُؤْمِنُونَ” مقصود از آنان سردمداران مشرکین قریش و بزرگان مکه است یعنی کسانی که در امر دین عناد و لجاجت دارند و در دشمنی با دین خدا از هیچ کوشش و کارشکنی کوتاهی نمی کنند. عبارت فوق را می توان با توجه به دلایل ذیل استنباط کرد؛

اولا؛ اگر مطلق “کفار” باشد در این صورت باب هدایت به کلی مسدود می شود و آمدن پیامبر اسلام سودی به حال کافران نخواهد داشت.

ثانیا؛ عبارت ” الَّذِينَ كَفَرُوا سوَاءٌ عَلَيْهِمْ ءَ أَنذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنذِرْهُمْ لا يُؤْمِنُون” َدر دو جای قرآن آمده است آیه 6 سوره بقره و دیگری در سوره یس. سوره یس مکی است و سوره بقره مدنی که در اوائل هجرت و بعد از جنگ بدر نازل شد که می تواند موید نتیجه بالا می باشد.

ثالثا؛ در هر کجای قرآن که عبارت “إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا “ آمده، مراد کفار مکه اند که با دعوت دین مخالفت کردند مگر آنکه قرینه ای درکلام باشد که خلاف آن را ثابت کند.

✅نکته دوم؛

در آیه “ خَتَمَ اللَّهُ عَلى قُلُوبِهِمْ وَ عَلى سمْعِهِمْ وَ عَلى أَبْصرِهِمْ غِشوَةٌ وَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ” خداوند متعال در ابتدا مهر زدن بر دلها را به خودش نسبت داده ولی پرده داشتن گوش و چشم را به خود کفار نسبت داده است. یعنی یک مرتبه از کفر از ناحیه خودشان بوده است که زیر بار حق نرفتند و در مرتبه شدیدتر خدا به عنوان مجازات بر قلوب آنها پرده انداخته است.

✅نکته سوم؛

وجوه كفر

در كافى از زبيرى از امام صادق (عليه السلام ) روايت آورده كه گفت : بانجناب عرضه داشتم : وجوه كفر را كه در كتاب خدا آمده برايم بيان بفرما، فرمود: كفر در كتاب0 خدا بر پنج قسم است ، اول كفر جحود، و جحود هم خود، دو جور است ، سوم كفر بترك دستورات الهى ، چهارم كفر برائت ، پنجم كفران نعمت .

تفسیر المیزان، آیات6-7سوره بقره

.

.

?".وَهُمْ يَصْطَرِخُونَرَبَّنَا أَخْرِجْنَا نَعْمَلْ صَالِحًا غَيْرَ الَّذِي كُنَّا نَعْمَلُ ۚ أَوَلَمْ نُعَمِّرْكُمْ مَا يَتَذَكَّرُ فِيهِ مَنْ تَذَكَّرَ وَجَاءَكُمُ النَّذِيرُ ۖ فَذُوقُوا فَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ نَصِيرٍ ” فاطر/37

و آن کفّار در آتش دوزخ فریاد و ناله کنند که ای پروردگار، ما را (از این عذاب) بیرون آور تا بر خلاف گذشته به اعمال نیک بپردازیم. (خطاب شود) آیا شما را به اندازه‌ای عمر ندادیم که هر که اهل تذکر و پند شنیدن است در این مدت متذکر شود (و به توبه پردازد)؟ و آیا بیم دهندگان بر شما نیامدند؟ پس (امروز) عذاب دوزخ را بچشید که ستمکاران را هیچ یار و نجات دهنده‌ای نخواهد بود.

✔پیام ها

«صراخ» به معناى فرياد و ناله‌اى است كه با درخواست كمك همراه باشد.
1- به هر تقاضا و ناله‌اى نبايد اعتنا كرد، درخواست مجرم قابل پذيرش نيست.
«رَبَّنا أَخْرِجْنا نَعْمَلْ صالِحاً» (خداوند مى‌فرمايد: «وَ لَوْ رُدُّوا لَعادُوا لِما نُهُوا عَنْهُ» اگر برگردند، باز همان خلافكارى‌هاى خود را دارند.)
2- آن چه انسان را دوزخى مى‌كند، اعمال ناصالح است. «أَخْرِجْنا نَعْمَلْ صالِحاً»
3- همه‌ى سركشان، روزى به عجز و انابه خواهند افتاد. رَبَّنا أَخْرِجْنا …
4- آخرت محل جبران از دست داده‌ها نيست. أَ وَ لَمْ نُعَمِّرْكُمْ‌ …
5- بسيارى افراد در دنيا خيال مى‌كنند كارشان صالح است، امّا در روز قيامت‌
جلد 7 - صفحه 505
مى‌فهمند كه صالح نبوده و لذا مى‌گويند: پروردگارا! اگر از دوزخ نجات يابيم، عمل صالحى (نه مثل صالح نماهاى قبلى) انجام خواهيم داد. «غَيْرَ الَّذِي كُنَّا نَعْمَلُ»
6- خداوند به همه‌ى مردم به مقدارى كه حجّت بر آنان تمام شود، عمر داده است. «أَ وَ لَمْ نُعَمِّرْكُمْ ما يَتَذَكَّرُ فِيهِ»
7- از دست دادن فرصت‌ها، موجب ظلم به خويش است. أَ وَ لَمْ نُعَمِّرْكُمْ‌ … فَما لِلظَّالِمِينَ مِنْ نَصِيرٍ
8- هدف از عمر، هوشيارى است و انسان غافل گويا عمر نكرده است. «أَ وَ لَمْ نُعَمِّرْكُمْ ما يَتَذَكَّرُ»
9- تذكّرِ لحظه‌اى كارساز نيست، زيرا هر مجرمى براى يك لحظه متذكّر مى‌شود؛ تذكّر بايد استمرار داشته باشد. «يَتَذَكَّرُ فِيهِ»
10- تا نذير نباشد، قهر الهى نيست. «جاءَكُمُ النَّذِيرُ فَذُوقُوا»
11- كسى‌كه به هشدارهاى انبيا توجّه نكند ظالم است. جاءَكُمُ النَّذِيرُ … فَما لِلظَّالِمِينَ‌
12- براى كفّار، شفاعت، دعا و ناله هيچ يك كارساز نيست. «مِنْ نَصِيرٍ»

منبع؛ تفسیر نور