انواع  توجهات و نعمت های خداوند برانسان (شکرگذاری)

اي معبود من!

تو را مي‌ستايم ـ و تو سزاوار هر ستايشي ـ بدان سبب كه در حقِ من نيكي‌ها كردي،

و نعمت‌هاي فراوان به من بخشيدي،

و عطاياي بسيار ارزاني فرمودي،

و به رحمت خود مرا بر ديگران برتري دادي،

و نعمت خويش را بر من تمام گرداندي.

تو درباره‌ي من چندان خوبي و احسان كرده‌اي كه دست شكر و سپاس من از آن كوتاه است.

آري!

اگر نبود احسان تو و نعمت‌هاي بسيارت، من بهره‌ي خود را به دست نمي‌آوردم

و نَفس خود را اصلاح نمي‌كردم؛

ولي تو پيش از آن كه درخواست كنم، به من احسان فرمودي،

و در همه‌ي كارها از ديگران بي‌نيازم كردي،

و سختيِ بلا را از من دور ساختي،

و حكم سهمگين خود را از من باز داشتي.

اي معبود من!

چه بسيار بلاي بيش از طاقت كه از من بگرداندي،

و چه بسيار نعمت كه چشم دلم را بدان روشني بخشيدي،

و چه بسيار احسان كه از روي بزرگواري در حقِ من روا داشتي.

توي كه هنگام ناچاري و بيچارگي، دعايم را به اجابت رساندي،

و چون به پرتگاهِ گناه افتادم، دستم را گرفتي و مرا آمرزيدي

و حقّ مرا از دشمنانم ستاندي.

اي معبود من!

هرگاه از تو چيزي خواسته‌ام، بخيلت نيافته‌ام،

و هرگاه آهنگِ ديدار تو كرده‌ام، گرفته و درهم نبوده‌اي،

بلكه ديده‌ام دعاي مرا مي‌شنوي و آنچه خواسته‌ام عطا مي‌كني،

و ديده‌ام در هر حالتي كه هستم، و در هر زماني كه به سر مي‌برم، نعمت‌هاي فراوانت بر من ارزاني شده است.

از اين روست كه تو نزد من در خورِ ستايشي و احسانت پيش من نيكوست.

جان و زبان و عقل من تو را ستايش كنند؛

ستايشي كه به حدّ كمال خود و حقيقتِ سپاست نايل آمده

و منتهاي خشنودي تو از من است.

پس مرا از شدتِ خشم خود رهايي ده.

اي جان پناهِ من!

در آن هنگام كه راه‌هاي گوناگون مرا در يافتنِ راه رستگاري به رنج و سختي مي‌افكنند.

اي بخشنده‌ي گناه من!

اگر تو زشتي‌هاي مرا از چشم مردم نمي‌پوشاندي، من از رسوايان بودم.

اي آن كه با ياري خود مرا تواناي بخشيدي،

اگر ياري‌ام نمي‌كردي، از شكست خوردگان بودم.

اي آن كه پادشاهان در پيشگاه تو يوغ ذلت و خواري را بر گردن نهاده‌اند

و از قدرت و سختگيري‌ات هراسان‌اند.

اي آن كه پرهيزگاريِ بندگانت را سزاواري،

و اي آن كه نام‌هاي نيكو داري، از تو مي‌خواهم كه مرا ببخشاي و بيامرزي؛

زيرا نه بي‌گناهم كه روي عذر خواهي داشته باشم،

نه نيرويي دارم كه بر تو پيروز شوم،

و نه گريزگاهي كه بدان بگريزم.

توبه

از تو مي‌خواهم كه از گناهانم درگذري،

و از آن گناهان كه مرا در بند خود كرده و از همه سو احاطه نموده و از پرتگاه نابودي فرو افكنده است، پوزش مي‌خواهم.

اي پروردگار من!

از گزند آن معاصي، توبه كنان به سويت گريخته‌ام، پس توبه‌ام را بپذير.

به درگاهت پناه آورده‌ام، پس پناهم ده.

از تو پناه مي‌جويم، پس مرا خوار مساز.

نياز خواه تواَم، پس نعمت خويش را از من دريغ مدار.

در تو آويخته‌ام، پس دستم را رها مكن.

خواهان لطف تواَم، پس نوميدم برمگردان.

اي پروردگار من!

تو را مي‌خوانم، در حالي كه درويشم و نالان و ترسان و نگران و بيمناك و فقير، و از درگاه تواَم گريزي نيست.

اي معبود من!

پيش تو شكايت مي‌كنم از ناتواني‌ام در شتاب ورزيدن به سوي وعده‌هايي كه به دوستانت داده‌اي،

و دوري گزيدن از چيزهايي كه دشمنانت را از آنها ترسانده‌اي،

و شكايت مي‌كنم به تو از فراواني اندوه و وسوسه نَفسِ خويش.

معبودِ من!

تو مرا به نيّت بَدم رسوا نساختي،

و به سبب گناهانم به ورطه‌ي نيستي نينداختي.

چون مي‌خوانمت، پاسخم مي‌گويي؛

اگر چه هنگامي كه تو مرا به سوي خود مي‌خواني، درنگ مي‌ورزم.

هر حاجت كه خواهم، تنها از تو خواهم،

و هر جا كه باشم، راز دل با تو در ميان مي‌گذارم.

جز تو را نمي‌خوانم و جز به تو اميد نمي‌بندم.

پيوسته فرمانبردارم؛ چرا كه هر كس شكايت پيش تو آورَد، آن را مي‌شنوي،

و هر كس بر تو توكل كند، به او روي مي‌آوري،

و هر كس در تو آويزد، او را رهايي مي‌بخشي،

و هر كس به تو پناه آورَد، غم و اندوهش را مي‌بَري.

پس معبود من!

مرا به سبب اندك بودن سپاسم، از خير آن جهان و اين جهان محروم مساز،

و گناهانم را كه خود از آنها آگاهي، بيامرز.

با اين همه، اگر عذابم كني، چه مي‌توانم گفت، كه من ستمكارم،

سهل‌انگارم، تبهكارم، گنهكارم، مقصّرم، لاابالي و غافل از بهره‌ي خويشم.

اما اگر مرا بيامرزي، چه جاي شگفتي، كه تو مهربان‌ترينِ مهرباناني.

.

دعای پنجاه و یکم

صحیفه سجادیه

.

موسسه فرهنگی موعود

نيايش آن حضرت در مقام شكر پروردگار

خدايا!

هر گاه كسي در طريق شكر تو به سر منزلي رسد،

احسان ديگري از سوي تو براي او فراهم آيد

و سپاس ديگري را بر وي لازم گردانَد،

و هر چه در فرمانبرداري از تو كوشش نمايد، به سرانجامي نرسد،

و به آن مرتبه از طاعت كه تو به خاطر فضل و احسان خود سزاوار آني، دست نيابد.

پس شاكرترينِ بندگانت از سپاس تو ناتوان باشد،

و عابدترينِ ايشان از فرمانبرداري‌ات فرو مانَد.

هيچ كس را بر تو آن حق نيست كه او را به شايستگي‌اش بيامرزي

و به سزاواري‌اش از وي خشنود شوي.

پس هر كه را آمرزيده‌اي، از احسان تو بوده است،

و از هر كه خشنود گشته‌اي، از فضل و رحمت تو.

كارِ اندكِ پذيرفته را جزاي فراوان مي‌بخشي،

و در برابرِ طاعتِ ناچيز پاداش مي‌دهي؛

چنان كه گوي شكر گزاريِ بندگانت ـ كه در برابر آن پاداشي بر ايشان لازم كرده‌اي و مزدي بزرگ به آنان داده‌اي ـ

چيزي است كه مي‌توانند از آن خودداري كنند.

از اين رو، به آنان پاداش مي‌دهي، يا چون سبب آن به دستِ‌تو نيست، جزايشان مي‌بخشي.

اي معبود من!

چنين نيست، بلكه اختيار آنان به دست تو بوده است،

پيش از آن كه بر عبادت توانا باشند،

و پاداش آنان را فراهم ساخته‌اي،

پيش از آن كه تو را اطاعت كنند؛

زيرا شيوه‌ي تو بخشيدن است، و خوي تو احسان كردن، و آيين تو آمرزيدن.

همه‌ي آفريدگان معترف‌اند كه تو بر آن كس كه عقوبتش كرده‌اي، ستم ننموده‌اي،

و گواه‌اند كه تو با آن كس كه در امانش داشته‌اي، به احسان عمل كرده‌اي،

و همه خود را در انجام دادنِ آنچه تو سزاوار آن هستي، مقصّر مي‌دانند.

شیطان

اما اگر نبود اين كه شيطان فريب‌شان مي‌دهد

و از اطاعت تو دورشان مي‌دارد، هيچ نافرماني، معصيت تو نمي‌كرد،

و اگر باطل را به چهره‌ي حق در نمي‌آورد، هيچ كس از راه تو بيراه نمي‌گشت.

منزّهي تو،

چه روشن و آشكار است لطف و كرمت در معامله با آن كس كه تو را اطاعت كند يا معصيت ورزد؛

بنده‌ي نافرمان را مهلت مي‌دهي، با آن كه مي‌تواني در بازخواست وي شتاب كني،

و هر يك از آن دو را چيزي مي‌بخشي كه سزاوار آن نيستند،

و به هر كدام چيزي را تفضّل مي‌كني كه ارزش كارشان بدان پايه نرسد.

حکمت میزان ثواب و عقاب در دنیا

اگر تو آن بنده‌ي فرمانبر را به اندازه‌ي عملش ـ كه تو خود او را بر آن واداشته‌اي ـ جزا مي‌دادي،

بعيد نبود كه ثواب تو را در نيابد و نعمت تو نيز از كَفَش برود؛

ولي چنين نكرده‌اي،

بلكه به لطف خود، او را در برابر عبادت كوتاه مدت و فنا پذير، پاداشي بلند مدت و جاودان بخشيده‌اي،

و در برابر كارهاي زود گذر، ثوابي پيوسته و ماندگار داده‌اي.

عجيب‌تر اين كه از بنده‌ي خود ـ كه روزي‌ات را خورده و با آن بر طاعت تو توانا گرديده است ـ بهايي طلب نكرده‌اي،

و بر سَرِ ابزارهايي كه به مدد آنها به آمرزش تو راه يافته، بر او سخت نگرفته‌اي،

و اگر چنين كرده بودي، همه‌ي دسترنج و نتيجه‌ي كوشش وي،

در برابر كوچك‌ترين نعمت و احسان تو، از ميان مي‌رفت،

و او در گروِ ديگر نعمت‌هايت پيش تو مي‌ماند.

پس در اين صورت، كي مستحقِ چيزي از ثواب تو بود؟ نه، كي مستحق بود؟

اي معبود من!

اين حال كسي است كه تو را فرمان برده است،

و شيوه‌ي كسي است كه در عبادتت بسي كوشيده است.

اما آن كس كه فرمان تو را پشت گوش انداخته و نهي تو را مرتكب شده است،

در انتقام گرفتن از او شتاب نورزيده‌اي،

تا مگر از معصيت تو دست بردارد و به طاعت تو باز گردد،

حال آن كه در نخستين لحظه‌ي گنهكاري،

سزاوار همه‌ي عقوبت‌هايي گرديده بود كه براي تمام آفريدگانت مهيّا كرده‌اي.

پس هر عذابي كه از او به تأخير افكنده‌اي، و هر انتقام و عقابِ شديد كه از او باز پس داشته‌اي،

چشم پوشي توست از حقِ خود، و خشنودي توست به كم‌تر از آنچه سزاوار آني.

پس اي معبود من!

كيست بزرگوار تر از تو، و كيست بدبخت‌تر از آن كس كه در راه مخالفت تو هلاك گرديده است؟

نه، هيچ كس نسيت.

تو والاتر از آني كه درباره‌ات جز به احسان و نيكي سخن گويند،

و كريم‌تر از آن كه جز به سبب دادگري از تو بيمناك شوند.

هرگز ترس آن نيست كه بر گنهكار ستم ورزي

و از پاداش كسي كه تو را خرسند كرده است، غافل شوي.

پس بر محمد و خاندانش درود فرست

و آرزوي مرا برآور،

و هدايتت را بيش از پيش نصيب من گردان،

تا با آن در كار خود به توفيق رسم.

بي‌شك، تو بسيار بخشنده‌ي بزرگواري.

.

دعای سی و هفتم

صحیفه سجادیه

.

موسسه فرهنگی موعود

دعای اول

شناخت اوصاف خداوند

سپاس خدايي را که اول است بي آنکه پيش از او اولي باشد، و آخر است بي آنکه پس از او آخري باشد. خدايي که ديده‌هاي بينندگان از ديدنش فرو مانده و انديشه‌هاي توصيف کنندگان از وصفش عاجز شده‌اند.

نحوه آفرینش مخلوقات

آفريدگان را به قدرت خود پديده آورده،

و ايشان را بر وفق خواست خود اختراع فرموده،

آنگاه در طريق اراده خود روان ساخته

و در راه محبت خود برانگيخته،

در حالي که از حدّي که بر ايشان تعيين نموده قدمي پيش و پس نتوانند نهاد،

و براي هر يک از ايشان روزي معلوم مقسومي قرار داده: هر که را فزوني داده، کاهنده‌اي را نيروي کاستن [آن نیست]. و هر که را کاستي داده افزاينده‌اي را قدرت افزون بر آن نيست .

سپس براي او در زندگي مدّت معلومي تعيين کرده

و پايان معيني قرار داده که با روزهاي عمر خود به سوي آن گام برمي‌دارد و با سال‌هاي زندگي‌اش به آن نزديک مي‌شود، تا چون به پايان مدتش رسيد و پيمانه عمرش را پر کرد او را به طرف ثواب سرشار يا عقاب وحشت‌بار خود فرا کشد،

و به آيين عدالت کساني را که بدي کرده‌اند به عمل خود و آنان را که نيکويي کرده‌اند به نيکي جزا دهد.

منزه است نام‌هاي او و پياپي است نعمت‌هاي او،

از کرده خود مسئول نيست و ديگران مسئولند.

ارزش شکرگزاری

و سپاس خدايي را که اگر بندگانش را از شناختن آيين سپاسگزاري‌اش بر عطاياي متواتري که به ايشان داده و نعمت‌هاي پيوسته‌اي که بر ايشان کامل ساخته محروم مي‌ساخت، در نعمت‌هايش تصرّف مي‌کردند و سپاس نمي‌گزاردند

و در روزي‌اش دست مي‌گشودند و شکر نمي‌کردند،

و اگر چنين مي‌بودند از حدود انسانيت به مرز بهيميت مي‌رفتند، و چنان مي‌بودند که در کتاب محکم خود وصف کرده است «ايشان جز مانند چار پايان نيستند بلکه خود گمراه‌ترند».

نحوه هدایت انسان

سپاس خداي را! بر آنچه از خدايي خود به ما شناسانده،

و بر آنچه از شکر خود به ما الهام کرده،

و بر آن درها که از علم ربوبيتش بر ما گشوده

و بر اخلاص در توحيدش که ما را به آن رهبري کرده

و ما را از کجروي و شک در کار خودش دور ساخته،

چنان سپاسي که به آن در زمره سپاسگزاران خلقش زندگي کنيم،

و بر هر که به خشنودي و عفوش پيشي جسته سبقت گيريم.

برترین نوع شکرگزاری

سپاسي که تاريکي‌هاي برزخ در پرتو‌اش بر ما روشن شود

و راه رستاخيز را بر ما هموار سازد

و منازل ما را در پيشگاه گواهان از فرشتگان و پيغمبران و امامان بلند گرداند.

در آن روزي که هر کسي به سزاي عمل خود مي‌رسد، و به مردم ستم نمي‌شود.

روزي که به هيچ وجه دوستي به کار دوستي نمي‌خورد و کسي ايشان را ياري نمي‌کند.

سپاسي که در نامه نوشته شده‌اي که مقرّبين آن را مشاهده مي‌کنند از جانب ما با علي عليين بالا رود.

سپاسي که چون از هول رستاخيز چشم‌ها خيره شود ديده‌هاي ما به آن روشن گردد

و چون روي‌ها سياه شود چهره‌هاي ما به آن سفيد گردد.

سپاسي که در پرتو‌اش از آتش دردناک خدا آزاد شويم و به جوار کرمش در آييم.

سپاسي که به يمن تأييد آن شانه بر شانه فرشتگان مقرّب او زنيم،

و در اقامتگاه جاوداني و سراي عزّت سرمدي‌اش در سلک پيغمبران مرسل درآييم.

ماهیت انسان در دستگاه آفرینش

سپاس خدايي را که زيبايي‌هاي آفرينش را براي ما برگزيد

و روزي‌هاي پاکيزه را بر ما روان ساخت،

و ما را به تسلّط بر همه آفريدگان برتري داد

و از اين جهت همه مخلوقاتش ما را به قدرت او فرمانبردار،

و به نيرويش از اطاعت ما ناچارند

و سپاس خدايي را که در احتياج ما را از غير خود فرو بست.

پس در برابر اين همه نعمت چگونه بر سپاس او طاقت داريم؟

يا کي توانيم شکرش را به جا آريم؟ چنين کار محال است، نه جاي استفهام و سؤال است!

سپاس خدايي را! که براي قبض و بسط اعضاء آلات و عضلاتي در بدن ما ترکيب کرد،

و ما را از آسايش‌هاي زندگي بهره‌مند گردانيد،

و اعضايي براي کار در پيکر ما برقرار کرد

و ما را از روزي‌هاي پاکيزه اطعام فرمود،

و به فضل خود توانگر ساخت،

و به نعمت خود سرمايه بخشيد،

سپس ما را به پيروي اوامر خود فرمان داد تا طاعتمان را بسنجد،

و از ارتکاب نواهي خود نهي فرمود تا شکرمان را بيازمايد،

پس از راه امرش منحرف شديم

و بر مرکب نهي‌اش برآمديم

با اين حال به عقوبت ما شتاب نکرد،

و در انتقام ما تعجيل نفرمود، بلکه به رحمت خود از روي کَرَم با ما مدارا کرد، و به مهرباني خويش از روي حلم بازگشتن ما را انتظار کشيد.

ارزش توبه

سپاس خدايي را ! که ما را به توبه رهبري کرد

و آن را جز از فضل او نيافته‌ايم.

پس اگر جز اين يک نعمت از فضل او را به شمار نياوريم هر آينه عطاي او در حق ما بزرگ و احسانش درباره ما جليل و فضلش بر ما عظيم خواهد بود؛ زيرا سنت او در باب توبه نسبت به اقوام قبل از ما چنين نبود.

ماهیت احکام اسلام

او به حقيقت آنچه را که تاب تحمل آن را نداشتيم از ذمّه ما برداشته

و بيرون از حدّ طاقت‌مان تکليف نفرموده

و جز به کار آسان‌مان نگماشته

و براي هيچ يک از ما حجّتي و عذري باقي نگذاشته.

پس بدبخت از ميان ما کسي است که برخلاف رضاي خدا خود را به هلاک افکند،

و نيکبخت کسي است که روي دل به سوي او آورد.

برترین نوع شکرگزاری

سپاس خداي را ! بهر آن آيين که نزديک‌ترين فرشتگان به او و گرامي‌ترين آفريدگان او و پسنديده‌ترين ستايش کنندگان در پيشگاه او وي را سپاس گذارده‌اند،

سپاسي که از ديگر سپاس‌ها برتر باشد مانند برتري پروردگار ما بر همه آفريدگانش .

سپس حمد او را به جاي هر نعمتي که بر ذمّه ما و همه بندگان گذشته و بازمانده خود دارد،

به شماره هر چيزي که از همگي آنها علم او بر آن احاطه کرده

و به جاي هر يک از آنها چندين برابر آن هميشه و جاويد تا روز رستاخيز.

سپاسي که کشش آن پايان نپذيرد و شماره‌اش به احصا در نيايد،

و به نهايتش دسترسي و براي مدتش انقطاعي نباشد.

سپاسي که موجب رسيدن به طاعت و عفو او، و سبب خشنودي، و وسيله آمرزش، و راه به سوي بهشت، و پناه از انتقام، و ايمني از خشم، و پشتيبان طاعت، و مانع از نافرماني، و مددکار بر اداء حق و وظايف او باشد.

سپاسي که به آن در ميان نيک‌بختان از دوستانش نيک‌بخت شويم

و به وسيله آن در سلک شهيدان شمشيرهاي دشمنانش درآييم.

همانا که خدا ياري دهنده و ستوده است.

.

.

دعای اول

صحیفه سجادیه

http://fazellankarani.com/persian/sahifa/?page=2