خدا شناسى

سپاس خداوندى را سزاست كه آفريننده بندگان،

و گستراننده زمين،

و جارى كننده آب در زمين هاى پست،

و روياننده گياه در كوه ها و تپه هاى بلند مى باشد،

نه اوّل او را آغازى و نه ازلى بودن او را پايانى است،

آغاز هر چيزى و جاويدان است،

و پايدار و ماندگار بدون مدّت و زمان است.

پيشانى بندگان برابر عظمت او به خاك افتاده،

و لب ها در اعتراف به يگانگى او در حركتند.

به هنگام آفرينش، براى هر پديده اى حد و مرزى قرار داد،

تا براى وجود بى نهايت او همانندى نباشد.

گمان ها خدا را به اندازه ها و حركت ها و اندام ها و ابزارها  نمى توانند اندازه گيرى نمايند.

نمى تواند گفت: خدا از كى بود و تا كى خواهد بود.

وجود آشكارى است كه نمى توان پرسيد: از چيست و حقيقت پنهانى است كه نمى توان پرسيد در كجاست.

نه جسم است كه او را نهايتى باشد،

و نه پوشيده اى كه چيزى او را در بر گرفته باشد،

به موجودات آنقدر نزديك نيست كه به آنها چسبيده،

و آنقدر دور نيست كه جدا و بريده باشد.

بر خداوند، خيره نگريستن بندگان،

و بازگشتن لفظى به زبان آنان،

نزديك شدن به تپه اى،

گام بر داشتن در تاريكى شب،

يا راه رفتن در مهتاب كه نور مى افشاند،

و درخشش خورشيدى كه پس از ماه طلوع مى كند،

و با طلوع و غروبش، و آمدن شب و روز، چرخ زمان مى گردد

و تاريخ ورق مى خورد، هيچ كدام پنهان نيست.

خدا پيش از هر نهايت و مدت، و فراتر از هر گونه حساب و شمارش است،

خدا والاتر از آنچه مى باشد كه عقل هاى عاجز تشبيه كنندگان تصوّر مى كند.

والاتر از صفات پديده ها و اندازه ها و قطرهاست كه براى موجودات مادّى پندارند،

و جايگاه هايى كه براى آن در نظر مى گيرند،

زيرا حد و مرز و اندازه، شايسته پديده هاست و به غير خدا تعلّق دارد.

 وصف خلقت

پديده ها را از موادّى ازلى و ابدى نيافريد،

بلكه آنها را از نيستى به هستى آورد،

و براى هر پديده اى حد و مرزى تعيين فرمود،

و آنها را به نيكوترين صورت زيبا، صورتگرى كرد،

چيزى از فرمان او سر پيچى نمى كند،

و خدا از اطاعت چيزى سود نمى برد.

علم او به مردگانى كه رفتند چونان آگاهى او به زندگانى است كه هستند،

و علم او به آسمان هاى بالا چونان علم او به زمين هاى زيرين است.

شگفتى آفرينش انسان

اى انسان!

اى آفريده راست قامت،

اى پديده نگهدارى شده در تاريكى هاى رحم هاى مادران،

و قرار داده شده در پرده هاى تو در تو.

آغاز آفرينش تو از گل و لاى بود،

و سپس در جايگاه آرامى نهاده شدى تا زمانى مشخّص و سر آمدى تعيين شده،

و آنگاه كه در شكم مادرت حركت مى كردى،

نه دعوتى را مى توانستى پاسخ دهى،

و نه صدايى را مى شنيدى.

سپس تو را از قرار گاهت بيرون كردند

و به خانه اى آوردند كه آن را نديده بودى

و راههاى سودش را نمى توانستى.

پس چه كسى تو را در مكيدن شير، ازسینه مادر هدايت كرد

و به هنگام نياز جايگاه هاى طلب كردن و خواستن را به تو شناساند؟

هرگز، آن كس كه در توصيف پديده اى با شكل و اندازه و ابزار مشخّص درمانده باشد،

بدون ترديد از وصف پر وردگارش ناتوان تر،

و از شناخت خدا با حدّ و مرز پديده ها دورتر است.

.

خطبه 163

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

خداشناسی (دعای حضرت علی)

ستايش خداوندى را سزاست كه حمد و ستايش را به نعمت ها،

و نعمت ها را به شكرگزارى پيوند داد.

خداى را بر نعمت هايش آنگونه ستايش مى كنيم كه بر بلاهايش.

و براى به راه آوردن نفس سركش كه در برابر اوامر الهى سستى مى كند

و در ارتكاب زشتى ها كه نهى فرمود شتاب دارد،

از خدا يارى مى خواهيم،

و از گناهانى كه علم خدا به آنها احاطه دارد

و كتابش آنها را بر شمرده و ثبت كرده، طلب آمرزش مى كنيم.

علم خداوندى كه كمترين نارسايى نداشته، و كتابى كه چيزى را وانگذاشته است.

به خدا ايمان داريم، ايمان كسى كه غيب ها را به چشم خود ديده،

و بر آنچه وعده داده اند آگاه است،

ايمانى كه اخلاص آن شرك را زدوده،

و يقين آن شك را نابود كرده است.

پیامبر صلی الله علیه و آله از زبان حضرت علی 

و گواهى مى دهيم كه خدايى نيست جز خداى يكتا،

نه شريكى دارد و نه همتايى،

و گواهى مى دهيم كه حضرت محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بنده و فرستاده اوست «كه درود خدا بر او و خاندانش باد».

اين دو گواهى (شهادتين) گفتار را بالا مى برند،

و كردار و عمل را به پيشگاه خدا مى رسانند،

ترازويى كه اين دو گواهى را در آن نهند سبك نباشد،

و اگر بردارند با چيزى ديگرى سنگين نخواهد شد.

سفارش به تقوى

اى بندگان خدا!

شما را به تقواى الهى سفارش مى كنم، كه زاد و توشه سفر قيامت است.

تقوا توشه اى است كه به منزل رساند،

پناهگاهى است كه ايمن مى گرداند.

بهترين گوينده آن را به گوش مردم خوانده و بهترين شنونده آن را فرا گرفت،

پيامبرى كه بهتر از هر كس سخن را به گوش مردم رساند.

پس خواننده، دعوت خود را به خوبى شنواند، و شنونده خود را رستگار گرداند.

اى بندگان خدا!

همانا تقواى الهى دوستان خدا را از انجام محرّمات باز مى دارد،

و قلب هايشان را پر از ترس خدا مى سازد،

تا آن كه شب هاى آنان با بى خوابى و روزهايشان  با تحمل تشنگى و روزه دارى، سپرى مى گردد،

كه آسايش آخرت را با رنج دنيا و سيراب شدن آنجا را با تحمل تشنگى دنيا به دست آوردند.

اجل و مرگ را نزديك ديده و در اعمال نيكو شتاب كرده اند،

آرزوهاى دنيايى را دروغ خواندند و مرگ به درستى نگريستند.

 شناخت دنيا

آرى همانا دنيا خانه نابود شدن،

رنج بردن از دگرگونى ها،

و عبرت گرفتن است،

و از نشانه نابودى، آن كه:

روزگار كمان خود را به زه كرده، تيرش به خطا نمى رود،

و زخمش بهبودى ندارد،

زنده را با تير مرگ هدف قرار مى دهد،

و تندرست را با بيمارى از پا در مى آورد،

و نجات يافته را به هلاكت مى كشاند.

دنيا خورنده ايست كه  يرى ندارد، و نوشنده اى است كه سيراب نمى شود.

و نشانه رنج دنيا آن كه؛

آدمى جمع آورى مى كند آنچه را كه نمى خورد،

و مى سازد بنايى كه خود در آن مسكن نمى كند،

پس به سوى پروردگار خود مى رود

نه مالى برداشته و نه خانه اى به همراه برده است.

و نشانه دگرگونى دنيا آن كه،

كسى كه ديروز مردم به او ترحّم مى كردند امروز حسرت او را مى خورند

و آن كس را كه حسرت او مى خوردند امروز به او ترحّم مى كنند،

و اين نيست مگر براى نعمت هايى كه به سرعت دگرگون مى شود،

و بلاهايى كه ناگهان نازل مى گردد.

و نشانه عبرت انگيز بودن دنيا، آن كه،

آدمى پس از تلاش و انتظار تا مى رود به آرزوهايش برسد، ناگهان مرگ او فرا رسيده،

اميدش را قطع مى كند،

نه به آرزو رسيده، و نه آنچه را آرزو داشته باقى مى ماند.

سبحان اللّه ! شادى دنيا چه فريبنده و سيراب شدن از آن، چه تشنگى زاست

و سايه آن چه سوزان است

نه زمان آمده را مى شود رد كرد

و نه گذشته را مى توان باز گرداند،

پس منزّه و پاك است خداوند

چقدر زنده به مرده نزديك است براى پيوستن به آن

و چه دور است مرده از زنده كه از آنان جدا گشته.

مقایسه  دنيا و آخرت

چيزى بدتر از شرّ و بدى نيست جز كيفر و عذاب آن،

و چيزى نيكوتر از خير و نيكى وجود ندارد جز پاداش آن.

همه چيز دنيا شنيدن آن بزرگتر از ديدن آن است،

و هر چيز از آخرت ديدن آن بزرگتر از شنيدن آن است.

پس كفايت مى كند شما را شنيدن از ديدن، و خبر دادن از پنهانى هاى آخرت.

آگاه باشيد، هر گاه از دنياى شما كاهش يابد و به آخرت افزوده گردد بهتر از آن است كه از پاداش آخرت شما كاسته و بر دنياى شما افزوده شود.

چه بسا كاهش يافته هايى كه سود آور است، و افزايش داشته هايى كه زيان آور بود.

همانا به آنچه فرمان داده شديد گسترده تر از چيزى است كه شما را از آن باز داشتند،

و آنچه بر شما حلال است، بيش از چيزى است كه بر شما حرام كرده اند،

پس آنچه را اندك است براى آنچه كه بسيار است ترك كنيد،

و آنچه را بر شما تنگ گرفته اند به خاطر آنچه كه شما را در گشايش قرار دادند انجام ندهيد.

رزق و روزی

خداوند روزى شما را ضمانت كرده و شما را به كار و تلاش امر فرموده،

پس نبايد روزى تضمين شده را بر آنچه كه واجب شده مقدّم داريد،

با اينكه به خدا سوگند آنچنان نادانى و شك و يقين به هم آميخته است كه گويا روزى تضمين شده بر شما واجب است،

و آنچه را كه واجب كرده اند، برداشتند.

پس در اعمال نيكو شتاب كنيد،

و از فرارسيدن مرگ ناگهانى بترسيد، زيرا آنچه از روزى كه از دست رفته، اميد بازگشت آن وجود دارد، اما عمر گذشته را نمى شود باز  گرداند.
آنچه را امروز از بهره دنيا كم شده مى توان فردا به دست آورد امّا آنچه ديروز از عمر گذشته، اميد به بازگشت آن نيست، به آينده اميدوار و از گذشته نا اميد باشيد. (از خدا بترسيد و جز بر مسلمانى نميريد).

.

خطبه 114

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

 خداشناسى

سپاس خداوندى را، كه بى آن كه ديده شود شناخته شده،

و بى آنكه انديشه اى به كار گيرد آفريننده است.

خدايى كه هميشه بوده و تا ابد خواهد بود،

آنجا كه نه از آسمان داراى برج هاى زيبا خبرى بود،

و نه از پرده هاى فرو افتاده اثرى به چشم مى خورد،

نه شبى تاريك و نه دريايى آرام،

نه كوهى با راه هاى گشوده،

نه درّه اى پر پيچ و خم، نه زمين گسترده، و نه آفريده هاى پراكنده وجود داشت.

خدا پديد آورنده پديده ها و وارث همگان است،

خداى آنان و روزى دهنده ايشان است،

آفتاب و ماه به رضايت او مى گردند

كه هر تازه اى را كهنه، و هر دورى را نزديك مى گردانند.

خدا، روزى مخلوقات را تقسيم كرد،

و كردار و رفتارشان را بر شمرد،

از نفس ها كه مى زنند، و نگاه هاى دزديده كه دارند،

و رازهايى كه در سينه ها پنهان كردند.

و جايگاه پديده ها را در شكم مادران و پشت پدران تا روز تولد

و سر آمد زندگى و مرگ، همه را مى داند.

اوست خدايى كه با همه وسعتى كه رحمتش دارد، كيفرش بر دشمنان سخت است

و با سختگيرى كه دارد، رحمتش همه دوستان را فرا گرفته است.

هر كس كه با او به مبارزه بر خيزد بر او غلبه مى كند،

و هر كس دشمنى ورزد هلاكش مى سازد،

هر كس با او كينه و دشمنى ورزد تيره روزش كند،

و بر دشمنانش پيروز است.

هر كس به او توكّل نمايد او را كفايت كند،

و هر كس از او بخواهد، مى پردازد،

و هر كس براى خدا به محتاجان قرض دهد وامش را بپردازد،

و هر كه او را سپاس گويد، پاداش نيكو دهد.

خودسازی و رعایت تقوا

بندگان خدا!

خود را بسنجيد قبل از آن كه مورد سنجش قرار گيريد،

پيش از آن كه حسابتان را برسند حساب خود را برسيد،

و پيش از آن كه راه گلو گرفته شود نفس راحت بكشيد،

و پيش از آن كه با زور شما را به اطاعت وادارند، فرمانبردار باشيد.

بدانيد همانا آن كس كه خود را يارى نكند

و پند دهنده و هشدار دهنده خويش نباشد،

ديگرى هشدار دهنده و پند دهنده او نخواهد بود.

.

خطبه90

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

خدا شناسى

ستايش خداوندى را سزاست كه از اسرار نهان ها آگاه است، و نشانه هاى آشكارى در سراسر هستى بر وجود او شهادت مى دهند، هرگز برابر چشم بينندگان ظاهر نمى گردد. نه چشم كسى كه او را نديده مى تواند انكارش كند، و نه قلبى كه او را شناخت مى تواند مشاهده اش نمايد.

در والايى و برترى از همه پيشى گرفته. پس، از او برتر چيزى نيست، و آنچنان به مخلوقات نزديك است كه از او نزديك تر چيزى نمى تواند باشد.
مرتبه بلند او را از پديده هايش دور نساخته، و نزديكى او با پديده ها، او را مساوى چيزى قرار نداده است.

عقل ها را بر حقيقت ذات خود آگاه نساخته، امّا از معرفت و شناسايى خود باز نداشته است. پس اوست كه همه نشانه هاى هستى بر وجود او گواهى مى دهند و دل هاى منكران را بر اقرار به وجودش وا داشته است، خدايى كه برتر از گفتار تشبيه كنندگان و پندار منكران است.

خطبه49

نهج البلاغه

.

.

موسسه اهل البیت

? خداشناسی آسان

اگر انسانها در عظمت قدرت و بزرگی نعمت خداوند می اندیشیدند به راه راست باز می گشتند و از عذاب سوزان می ترسیدند
آیا به کوچکترین چیزی که آفریده نمی نگرند که چگونه آفرینش او را محکم و ترکیبش را استوار ساخته ؟
برایش گوش و چشم پدید آورده و به استخوان و پوستش آراسته؟

خطبه 185
.
.