سوگند امام علی

لَا،

وَ الَّذِي أَمْسَيْنَا مِنْهُ فِي غُبْرِ لَيْلَةٍ دَهْمَاءَ

تَكْشِرُ عَنْ يَوْمٍ أَغَرَّ، مَا كَانَ كَذَا وَ كَذَا.

 نه!

سوگند به خدايى كه با قدرت او شب تاريك را به سر برديم

كه روز سپيدى در پى داشت، چنين و چنان نبود.

.

حکمت 277

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

دعای امام علی برای درمان ریا کاری

خدايا!

به تو پناه مى برم كه ظاهر من در برابر ديده ها نيكو،

و درونم در آنچه كه از تو پنهان مى دارم، زشت باشد؛

و بخواهم با اعمال و رفتارى كه تو از آن آگاهى، توجّه مردم را به خود جلب نمايم،

و چهره ظاهرم را زيبا نشان داده

با اعمال نادرستى كه درونم را زشت كرده به سوى تو آيم،

تا به بندگانت نزديك، و از خشنودى تو دور گردم.

.

حکمت 276

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

نتیجه اوصاف ضد تقوی

 طمع به هلاكت مى كشاند و نجات نمى دهد،

و به آنچه ضمانت كند، وفادار نيست،

و بسا نوشنده آبى كه پيش از سيراب شدن گلو گيرش شد.

و ارزش آنچه كه بر سر آن رقابت مى كنند، هر چه بيشتر باشد،

مصيبت از دست دادنش اندوهبارتر خواهد بود،

و آرزوها چشم بصيرت را كور مى كند،

و آنچه روزى هر كسى است بى جستجو خواهد رسيد.

.

حکمت 275

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ضرورت عمل گرایی

 لَا تَجْعَلُوا عِلْمَكُمْ جَهْلًا،

وَ يَقِينَكُمْ شَكّاً؛

إِذَا عَلِمْتُمْ فَاعْمَلُوا،

وَ إِذَا تَيَقَّنْتُمْ فَأَقْدِمُوا.

 علم خود را نادانى،

و يقين خود را شك و ترديد مپنداريد،

پس هر گاه دانستيد عمل كنيد،

و چون به يقين رسيديد اقدام كنيد.

.

حکمت 274

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

رابطه تلاش و تقدیر

به يقين بدانيد

خداوند براى بنده خود هر چند با سياست و سخت كوش و در طرح و نقشه نيرومند باشد،

بيش از آنچه كه در علم الهى وعده فرمود، قرار نخواهد داد،

و ميان بنده، هر چند ناتوان و كم سياست باشد،

و آنچه در قرآن براى او رقم زده حايلى نخواهد گذاشت.

هر كس اين حقيقت را بشناسد و به كار گيرد،

از همه مردم آسوده تر است و سود بيشترى خواهد برد.

و آن كه آن را واگذارد و در آن شك كند،

از همه مردم گرفتارتر و زيانكارتر است.

چه بسا نعمت داده شده اى كه گرفتار عذاب شود،

و بسا گرفتارى كه در گرفتارى ساخته شده و آزمايش گردد.

پس اى كسى كه از اين گفتار بهرمند مى شوى!

بر شكر گزارى بيفزاى،

و از شتاب بى جا دست بردار،

و به روزى رسيده قناعت كن.

.

حکمت 273

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

علی از زبان علی (نقش استقامت در راست کردن کجی ها )

لَوْ قَدِ اسْتَوَتْ قَدَمَايَ مِنْ هَذِهِ الْمَدَاحِضِ،

لَغَيَّرْتُ أَشْيَاءَ.

اگر از اين فتنه ها و لغزشگاه با قدرت بگذرم،

دگرگونى هاى بسيار پديد مى آورم.

.

حکمت 272

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

قضاوت امام در دزدی بیت المال

(دو نفر دزد را خدمت امام آوردند

كه از بيت المال دزدى كرده بودند،

يكى برده مردم، و ديگرى برده‌اى جزو بيت المال بود،

امام فرمود:

أَمَّا هَذَا فَهُوَ مِنْ مَالِ اللَّهِ وَ لَا حَدَّ عَلَيْهِ،

مَالُ اللَّهِ أَكَلَ بَعْضُهُ بَعْضاً،

وَ أَمَّا الْآخَرُ فَعَلَيْهِ الْحَدُّ الشَّدِيدُ، فَقَطَعَ يَدَهُ.

 
برده اى كه از بيت المال است حدّى بر او نيست،

زيرا مال خدا مقدارى از مال خدا را خورده است،

امّا ديگرى بايد حدّ دزدى با شدّت بر او اجرا گردد (سپس دست او را بريد).

.

حکمت 271

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

در زمان حكومت عمر، نسبت به فراوانى زيور و زينت هاى كعبه صحبت شد،

گروهى گفتند: آنها را براى لشكر اسلام مصرف كن، كعبه زر و زينت نمى خواهد،

وقتى از امير المؤمنين عليه السّلام پرسيدند، فرمود:

همانا قرآن بر پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم هنگامى نازل گرديد كه اموال چهار قسم بود:

1- اموال مسلمانان، كه آن را بر أساس سهم هر يك از وارثان، تقسيم كرد،

2- و غنيمت جنگى كه آن را به نيازمندانش رساند،

3- و خمس، كه خدا جايگاه مصرف آن را تعيين فرمود،

4- و صدقات، كه خداوند راه هاى بخشش آن را مشخّص فرمود.

و زيور آلات و زينت كعبه از اموالى بودند كه خدا آن را به حال خود گذاشت،

نه از روى فراموشى آن را ترك كرد،

و نه از چشم خدا پنهان بود،

تو نيز آن را به حال خود واگذار

چنانكه خدا و پيامبرش آن را بحال خود واگذاشتند.

عمر گفت: اگر تو نبودى رسوا مى شديم، و متعرّض زيور آلات كعبه نشد.

.

حکمت 270

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

بهترین روش زندگی در دنیا

 مردم در دنيا دو دسته اند:

1- يكى آن كس كه در دنيا براى دنيا كار كرد،

و دنيا او را از آخرتش بازداشت،

بر بازماندگان خويش از تهيدستى هراسان،

و از تهيدستى خويش در امان است،

پس زندگانى خود را در راه سود ديگران از دست مى دهد.

2- و ديگرى آن كه در دنيا براى آخرت كار مى كند،

و نعمت هاى دنيا نيز بدون تلاش به او روى مى آورد،

پس بهره هر دو جهان را چشيده،

و مالك هر دو جهان مى گردد،

و با آبرومندى در پيشگاه خدا صبح مى كند،

و حاجتى را از خدا درخواست نمى كند جز آن كه روا مى گردد.

.

حکمت 269

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

 میزان در دوستی و دشمنی

أَحْبِبْ حَبِيبَكَ هَوْناً مَا،

عَسَى أَنْ يَكُونَ بَغِيضَكَ يَوْماً مَا؛

وَ أَبْغِضْ بَغِيضَكَ هَوْناً مَا،

عَسَى أَنْ يَكُونَ حَبِيبَكَ يَوْماً مَا.

 در دوستى با دوست مدارا كن، شايد روزى دشمن تو گردد،

و در دشمنى با دشمن نيز مدارا كن، زيرا شايد روزى دوست تو گردد.

.

حکمت 268

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

درمان حرص بر مال

اى فرزند آدم!

اندوه روز نيامده را بر امروزت ميفزا،

زيرا اگر روز نرسيده از عمر تو باشد

خدا روزى تو را خواهد رساند.

.

حکمت 267

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

روش صحيح پاسخ دادن توسط امام

(شخصى از امام پرسيد كه ايمان را تعريف كن)

فردا نزد من بيا تا در جمع مردم پاسخ گويم،

كه اگر تو گفتارم را فراموش كنى ديگرى آن را در خاطرش سپارد،

زيرا گفتار چونان شكار رمنده است،

يكى آن را به دست آورد، و ديگرى آن را از دست مى دهد.

(سید رضی گوید: پاسخ امام در حكمت 31 آمد كه آن را نقل كرديم كه ايمان را بر چهار شعبه تقسيم كرد).

.

حکمت 266

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

نحوه عملکرد ایمان در قلب

 إِنَّ الْإِيمَانَ يَبْدُو لُمْظَةً فِي الْقَلْبِ،

كُلَّمَا ازْدَادَ الْإِيمَانُ ازْدَادَتِ اللُّمْظَةُ.

ايمان نقطه اى نورانى در قلب پديد آورد

كه هر چه ايمان رشد كند آن نيز فزونى يابد.

[و اللمظة مثل النكتة أو نحوها من البياض و منه قيل فرس ألمظ إذا كان بجحفلته شيء من البياض].

(لمظة نقطه سياه يا سفيد است، مى گويند فرس المظ، يعنى اسبى كه در لب او نقطه سپيدى باشد).

.

حکمت 265

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

اولویت در سرپرستی زنان 

إِذَا بَلَغَ النِّسَاءُ نَصَّ الْحِقَاقِ،

فَالْعَصَبَةُ أَوْلَى.

چون زنان بالغ شوند،

خويشاوندان پدرى براى سرپرستى آنان سزاوارترند.

[قال و يروى نص الحقائق و النص منتهى الأشياء و مبلغ أقصاها كالنص في السير لأنه أقصى ما تقدر عليه الدابة و [يقال] تقول نصصت الرجل عن الأمر إذا استقصيت مسألته عنه لتستخرج ما عنده فيه- فنص الحقاق يريد به الإدراك لأنه منتهى الصغر و الوقت الذي يخرج منه الصغير إلى حد [الكبر] الكبير و هو من أفصح الكنايات عن هذا الأمر و أغربها يقول فإذا بلغ النساء ذلك فالعصبة أولى بالمرأة من أمها إذا كانوا محرما مثل الإخوة و الأعمام و بتزويجها إن أرادوا ذلك. و الحقاق محاقة الأم للعصبة في المرأة و هو الجدال و الخصومة و قول كل واحد منهما للآخر أنا أحق منك بهذا يقال منه حاققته حقاقا مثل جادلته جدالا- [قال] و قد قيل إن نص الحقاق بلوغ العقل و هو الإدراك لأنه (علیه السلام) إنما أراد منتهى الأمر الذي تجب فيه الحقوق و الأحكام. [قال] و من رواه نص الحقائق فإنما أراد جمع حقيقة هذا معنى ما ذكره أبو عبيد القاسم بن سلام. [قال] و الذي عندي أن المراد بنص الحقاق هاهنا بلوغ المرأة إلى الحد الذي يجوز فيه تزويجها و تصرفها في حقوقها تشبيها بالحقاق من الإبل و هي جمع حقة و حق و هو الذي استكمل ثلاث سنين و دخل في الرابعة و عند ذلك يبلغ إلى الحد الذي [يمكن] يتمكن فيه من ركوب ظهره و نصه في [سيره] السير و الحقائق أيضا جمع حقة- فالروايتان جميعا ترجعان إلى [مسمى] معنى واحد و هذا أشبه بطريقة العرب من المعنى المذكور أولا].

منظور از «نصّ» آخرين درجه هر چيز است، مانند «نصّ» در سير، كه به معنى آخرين مرحله توانايى مركب است، هنگامى كه مى گوييم، «نصصت الرّجل عن الآمر» آنقدر سؤال از كسى بشود كه آنچه مى داند بيان كند، بنا بر اين «نصّ الحقاق» بمعنى رسيدن به مرحله بلوغ است كه پايان دوره كودكى است، اين جمله از فصيح ترين كنايات و شگفت آورترين آنها است، منظور امام اين است، هنگامى كه زنان باين مرحله برسند «عصبه»: مردان خويشاوند پدرى كه محرم آنان هستند، مانند برادر، و عمو، به حمايت آنها سزاوارتر از مادرند، و هم چنين در انتخاب همسر براى آنها،
و منظور از حقاق مخالفت و درگيرى مادر، با عصبه، در مورد اين زن است، به طورى كه هر كدام به ديگرى مى گويد: من از تو احقّ هستم، گفته مى شود:
«حاققته حقاقا» بمعنى رشد عقلى است، يعنى به مرحله اى برسد كه حقوق و احكام در باره او اجرا شود، اما آن كس كه نصّ الحقائق نقل كرده منظورش از حقايق، جمع «حقيقت» است.
اين بود معنايى كه «ابو عبيد قاسم بن سلام» براى اين جمله كرده است، اما نظر من اين است كه منظور از «نصّ الحقاق» اين است كه زن به مرحله اى برسد كه جائز باشد تزويج كند، و اختياردار حقوق خود شود، اين در حقيقت تشبيه به «حقاق» در شتر است چرا كه «حقاق» جمع حقّه و «حق» است به معنى شترى كه سه سالش تمام و آماده بهره بردارى است. «حقائق» نيز جمع حقّه است، بنا بر اين هر دو تعبير به يك معنى باز مى گردد، هر چند معنى دوم به روش عرب شبيه تر است.

.

حکمت 264

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

اثر دشمنی کردن

 إِنَّ لِلْخُصُومَةِ قُحَماً.

دشمنى، رنج ها و سختى هايى هلاك كننده دارد.

[يريد بالقحم المهالك لأنها تقحم أصحابها في المهالك و المتالف في الأكثر فمن ذلك قحمة الأعراب و هو أن تصيبهم السنة [فتتفرق] فتتعرق أموالهم فذلك تقحمها فيهم. و قيل فيه وجه آخر و هو أنها تقحمهم بلاد الريف أي تحوجهم إلى دخول الحضر عند محول البدو].(«قحم» يعنى مهلكه ها، زيرا دشمنى آنان را به هلاكت مى رساند، و به معنى سختى ها نيز آمده كه مى گويند «قحمة الاعراب»، يعنى روزگار سختى و گرسنگى عرب ها به گونه اى كه اموالشان تمام مى شود، و معنى «تقحّم» همين است كه مى گويند خشكسالى روستاييان را به سرزمين هاى سبز و آباد كشانده است).

.

حکمت 263

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

مهارت در سخنوری

هَذَا الْخَطِيبُ الشَّحْشَحُ.

 اين سخنران، زبردست ماهرى است.

[يريد الماهر بالخطبة الماضي فيها و كل ماض في كلام أو سير فهو شحشح، و الشحشح في غير هذا الموضع البخيل الممسك].

(«شحشح» يعنى مهارت دارد، به كسى كه خوب حرف مى زند يا خوب راه مى رود گويند، ولى در موارد ديگر «شحشح» يعنى فردى بخيل).

.

حکمت 262

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

فصل نذكر فيه شيئا من غريب كلامه المحتاج إلى التفسير: بخش حكمت هاى شگفتى آور از سخنان امير المؤمنين عليه السّلام (در اين فصل برخى از سخنان برگزيده شگفتى آور امام را مى آوريم كه احتياج به تفسير و تحليل دارد).

قیام امام زمان (عج الله تعالی فرجه الشریف)

 فَإِذَا كَانَ ذَلِكَ، ضَرَبَ يَعْسُوبُ الدِّينِ بِذَنَبِهِ،

فَيَجْتَمِعُونَ إِلَيْهِ كَمَا يَجْتَمِعُ قَزَعُ الْخَرِيفِ.

 چون آنگونه شود، پيشواى دين قيام كند،

پس مسلمانان پيرامون او چونان ابر پاييزى گرد آيند.

[قال الرضي رحمه الله تعالى «اليعسوب» السيد العظيم المالك لأمور الناس يومئذ، و القزع قطع الغيم التي لا ماء فيها].(سید رضی گوید: «يعسوب» يعنى بزرگ مسلمانان، و «قزع» يعنى ابرهاى پاييزى).

.

حکمت 261

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

سخترین آزمایش خدا

بسا احسان پياپى خدا، گناهكار را گرفتار كند

و پرده پوشى خدا او را مغرور سازد،

و با ستايش مردم فريب خورد،

و خدا هيچ كس را همانند مهلت دادن، مورد آزمايش قرار نداد.

.

حکمت 260

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

وفاداری با خیانتکاران

 الْوَفَاءُ لِأَهْلِ الْغَدْرِ غَدْرٌ عِنْدَ اللَّهِ،

وَ الْغَدْرُ بِأَهْلِ الْغَدْرِ وَفَاءٌ عِنْدَ اللَّهِ.

وفادارى با خيانتكاران نزد خدا نوعى خيانت،

و خيانت به خيانتكاران نزد خدا وفادارى است.

.

حکمت 259

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهگ مهدویت

راه کار به هنگام تهیدستی

إِذَا أَمْلَقْتُمْ،

فَتَاجِرُوا اللَّهَ بِالصَّدَقَةِ.

هر گاه تهيدست شديد با صدقه دادن، با خدا تجارت كنيد.

.

حکمت 258

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

اهمیت شاد كردن ديگران 

 اى كميل!

خانواده ات را فرمان ده

كه روزها در به دست آوردن بزرگوارى،

و شب ها در رفع نياز خفتگان بكوشند.

سوگند به خدايى كه تمام صداها را مى شنود،

هر كس دلى را شاد كند، خداوند از آن شادى لطفى براى او قرار دهد

كه به هنگام مصيبت چون آب زلالى بر او باريدن گرفته

و تلخى مصيبت را بزدايد

چنان كه شتر غريبه را از چراگاه دور سازند.

.

حکمت 257

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

حسادت و سلامتی

صِحَّةُ الْجَسَدِ،

مِنْ قِلَّةِ الْحَسَدِ.

 سلامت تن

در دورى از حسادت است.

.

حکمت 256

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

غضب و جنون

تندخويى بى مورد نوعى ديوانگى است،

زيرا كه تندخو پشيمان مى شود،

و اگر پشيمان نشد پس ديوانگى او پايدار است.

.

حکمت 255

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

بهترین حالت انفاق

اى فرزند آدم !

خودت وصىّ مال خويش باش،

امروز به گونه اى عمل كن كه دوست دارى پس از مرگت عمل كنند.

.

حکمت 254

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

روش سوگند دادن ستمكار

آنگاه كه خواستيد ستمكارى را سوگند دهيد از او بخواهيد كه بگويد: «از جنبش و نيروى الهى بيزار است»

زيرا اگر به دروغ سوگند خورد، پس از بيزارى، در كيفر او شتاب شود.

امّا اگر در سوگند خود بگويد «به خدايى كه جز او خدايى نيست» در كيفرش شتاب نگردد،

چه او خدا را به يگانگى ياد كرد.

.

حکمت 253

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

فلسفه احكام الهى

 خدا «ايمان» را براى پاكسازى دل از شرك،

و «نماز» را براى پاك بودن از كبر و خودپسندى،

و «زكات» را عامل فزونى روزى،

و «روزه» را براى آزمودن اخلاص بندگان،

و «حج» را براى نزديكى و همبستگى مسلمانان،

و «جهاد» را براى عزّت اسلام،

و «امر به معروف» را براى اصلاح توده هاى ناآگاه،

و «نهى از منكر» را براى بازداشتن بى خردان از زشتى ها،

و «صله رحم» را براى فراوانى خويشاوندان،

و «قصاص» را براى پاسدارى از خون ها،

و اجراى «حدود» را براى بزرگداشت محرّمات الهى،

و ترك «مى گسارى» را براى سلامت عقل،

و دورى از «دزدى» را براى تحقّق عفّت،

و ترك «زنا» را براى سلامت نسل آدمى،

و ترك «لواط» را براى فزونى فرزندان،

و «گواهى دادن» را براى به دست آوردن حقوق انكار شده،

و ترك «دروغ» را براى حرمت نگهداشتن راستى،

و «سلام» كردن را براى امنيّت از ترس ها،

و «امامت» را براى سازمان يافتن امور امّت،

و «فرمانبردارى از امام» را براى بزرگداشت مقام رهبرى، واجب كرد.

.

حکمت 252

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

تلخى ها و شيرينى هاى دنيا و آخرت

مَرَارَةُ الدُّنْيَا،

حَلَاوَةُ الْآخِرَةِ؛

وَ حَلَاوَةُ الدُّنْيَا،

مَرَارَةُ الْآخِرَةِ.

 تلخكامى دنيا، شيرينى آخرت،

و شيرينى دنياى حرام، تلخى آخرت است.

.

حکمت 251

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

خداشناسى در حوادث روزگار

 عَرَفْتُ اللَّهَ سُبْحَانَهُ

بِفَسْخِ الْعَزَائِمِ،

وَ حَلِّ الْعُقُودِ،

وَ نَقْضِ الْهِمَم.

 خدا را از سست شدن اراده هاى قوى،

گشوده شدن گره هاى دشوار،

و درهم شكسته شدن تصميم ها، شناختم.

.

حکمت 250

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

بهترين عمل ها

أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ،

مَا أَكْرَهْتَ نَفْسَكَ عَلَيْهِ.

 بهترين كارها آن است كه

با ناخشنودى در انجام آن بكوشى.

.

حکمت 249

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

گمان نیک

مَنْ ظَنَّ بِكَ خَيْراً،

فَصَدِّقْ ظَنَّهُ.

 چون كسى به تو گمان نيك برد،

خوشبينى او را تصديق كن.

.

حکمت 248

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

صفتی که بیش از خویشاوندی محبت می آورد

 الْكَرَمُ، أَعْطَفُ مِنَ الرَّحِمِ.

 بخشش بيش از خويشاوندى محبّت آورد.

.

حکمت 247

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

 نحوه برخورد با نعمت ها

احْذَرُوا نِفَارَ النِّعَمِ،

فَمَا كُلُّ شَارِدٍ بِمَرْدُودٍ.

از فرار نعمت ها بپرهيزيد،

زيرا هر گريخته اى باز نمى گردد.

.

حکمت 246

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

مسؤوليّت نعمت هاى الهى

 إِنَّ لِلَّهِ [تَعَالَى] فِي كُلِّ نِعْمَةٍ حَقّاً؛

فَمَنْ أَدَّاهُ زَادَهُ مِنْهَا،

وَ مَنْ قَصَّرَ فِيهِ خَاطَرَ بِزَوَالِ نِعْمَتِهِ.

 خدا را در هر نعمتى حقّى است،

هر كس آن را بپردازد، فزونى يابد،

و آن كس كه نپردازد و كوتاهى كند، در خطر نابودى قرار گيرد.

.

حکمت 244

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

روش صحيح پاسخگويى 

إِذَا ازْدَحَمَ الْجَوَابُ،

خَفِيَ الصَّوَابُ.

هرگاه پاسخ ها  زياد شد،

پاسخ درست پنهان گردد.

.

حکمت 243

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

نحوه رابطه با خدا

اتَّقِ اللَّهَ بَعْضَ التُّقَى وَ إِنْ قَلَّ،

وَ اجْعَلْ بَيْنَكَ وَ بَيْنَ اللَّهِ سِتْراً وَ إِنْ رَقَّ.

 از خدا بترس هر چند اندك،

و ميان خود و خدا پرده اى قرار ده هر چند نازك.

.

حکمت 242

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

روز سخت ظالمان

 يَوْمُ الْمَظْلُومِ عَلَى الظَّالِمِ،

أَشَدُّ مِنْ يَوْمِ الظَّالِمِ عَلَى الْمَظْلُومِ.

 روزى كه ستمديده از ستمكار انتقام كشد،

سخت تر از روزى است كه ستمكار بر او ستم روا مى داشت.

.

حکمت 241

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

اثر مال غصبی در زندگی

الْحَجَرُ الْغَصِيبُ فِي الدَّارِ، رَهْنٌ عَلَى خَرَابِهَا.

[قال الرضي رحمه الله تعالى و يُروى هذا الكلام عن النبي (صلی الله علیه وآله) و لا عجب أن يشتبه الكلامان، لأن مستقاهما من قليب و مفرغهما من ذنوب].

 سنگ غصبى در بناى خانه، مايه ويران شدن آن است.

(سید رضی گوید: اين سخن از رسول خدا نقل شده است، و اينكه سخن پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و على عليه السّلام شبيه يكديگرند جاى شگفتى نيست براى اينكه هر دو از يك جا سر چشمه گرفته و در دو ظرف ريخته شده است).

حکمت 240

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

زشتى سستى و سخن چينى

مَنْ أَطَاعَ التَّوَانِيَ ضَيَّعَ الْحُقُوقَ،

وَ مَنْ أَطَاعَ الْوَاشِيَ ضَيَّعَ الصَّدِيقَ.

هر كس تن به سستى دهد، حقوق را پايمال كند،

و هر كس سخن چين را پيروى كند دوستى را به نابودى كشاند.

.

حکمت 239

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

زن و زندگی

الْمَرْأَةُ شَرٌّ كُلُّهَا،

وَ شَرُّ مَا فِيهَا أَنَّهُ لَا بُدَّ مِنْهَا.

 زن و زندگى، همه اش زحمت و دردسر است

و زحمت بارتر اينكه چاره اى جز بودن با او نيست.

.

حکمت 238

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

بهترین نوع عبادت

گروهى خدا را به اميد بخشش پرستش كردند، كه اين پرستش بازرگانان است،

و گروهى او را از روى ترس عبادت كردند كه اين عبادت بردگان است،

و گروهى خدا را از روى سپاسگزارى پرستيدند و اين پرستش آزادگان است.

.

حکمت 237

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ماهیت دنیای حرام

وَ اللَّهِ لَدُنْيَاكُمْ

هَذِهِ أَهْوَنُ فِي عَيْنِي مِنْ عِرَاقِ [عُرَاقِ] خِنْزِيرٍ فِي يَدِ مَجْذُومٍ.

 به خدا سوگند!

اين دنياى شما كه به انواع حرام آلوده است،

در ديده من از استخوان خوكى كه در دست بيمارى جذامى باشد، پست تر است.

.

حکمت 236

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

نشانه های عقلانیت

 هُوَ الَّذِي يَضَعُ الشَّيْءَ مَوَاضِعَهُ؛

فَقِيلَ فَصِفْ لَنَا الْجَاهِلَ،

فَقَالَ قَدْ فَعَلْتُ.

 به امام گفتند، عاقل را به ما بشناسان؟

فرمودند: خردمند آن است كه هر چيزى را در جاى خود مى نهد.

(گفتند پس جاهل را تعريف كن فرمود:) با معرّفى خردمند، جاهل را نيز شناساندم.

.

حکمت 235

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

صفات شایسته برای زنان

برخى از نيكوترين خلق و خوى زنان، زشت ترين اخلاق مردان است، مانند، تكبّر، ترس، بخل.

هر گاه زنى متكبّر باشد، بيگانه را به حريم خود راه نمى دهد،

و اگر بخيل باشد اموال خود و شوهرش را حفظ مى كند،

و چون ترسان باشد از هر چيزى كه به آبروى او زيان رساند، فاصله مى گيرد.

.

حکمت 234

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

نهی از آغاز جنگ

لَا تَدْعُوَنَّ إِلَى مُبَارَزَةٍ،

وَ إِنْ دُعِيتَ إِلَيْهَا فَأَجِبْ؛

فَإِنَّ الدَّاعِيَ إِلَيْهَا بَاغٍ،

وَ الْبَاغِيَ مَصْرُوعٌ.

به فرزندش امام مجتبى عليه السّلام فرمود:

كسى را به پيكار دعوت نكن،

اما اگر تو را به نبرد خواندند بپذير،

زيرا آغازگر پيكار تجاوزكار، و تجاوزكار شكست خورده است.

.

حکمت 233

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

نتیجه انفاق

مَنْ يُعْطِ بِالْيَدِ الْقَصِيرَةِ،

يُعْطَ بِالْيَدِ الطَّوِيلَةِ.

 آن كس كه با دست كوتاه ببخشد،

از دستى بلند پاداش گيرد.

 سید رضی مى گويد: (معنى سخن اين است كه آنچه انسان از اموال خود در راه خير و نيكى انفاق مى كند، هر چند كم باشد، خداوند پاداش او را بسيار مى دهد، و منظور از «دو دست» در اينجا دو نعمت است، كه امام عليه السّلام بين نعمت پروردگار، و نعمت از ناحيه انسان، را با كوتاهى و بلندى فرق گذاشته است كه نعمت و بخشش از ناحيه بنده را كوتاه، و از ناحيه خداوند را بلند قرار داده است، بدان جهت كه نعمت خدا هميشگى و چند برابر نعمت مخلوق است، چرا كه نعمت خداوند اصل و اساس تمام نعمتها است، بنا بر اين تمام نعمتها به نعمتهاى خدا باز مى گردد، و از آن سرچشمه مى گيرد).

.

حکمت 232

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

تفسیر عدل و احسان

فِي قَوْلِهِ تَعَالَى«إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسانِ»،
الْعَدْلُ الْإِنْصَافُ،
وَ الْإِحْسَانُ التَّفَضُّلُ.

در تفسير آيه 90 سوره نحل «خدا به عدل و احسان فرمان مى دهد» فرمود:

عدل، همان انصاف،

و احسان، همان بخشش است.

.

حکمت 231

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

مشارکت با صاحبان رزق

 شَارِكُوا الَّذِي قَدْ أَقْبَلَ عَلَيْهِ الرِّزْقُ،

فَإِنَّهُ أَخْلَقُ لِلْغِنَى

وَ أَجْدَرُ بِإِقْبَالِ الْحَظِّ عَلَيْهِ.

 با آن كس كه روزى به او روى آورده شراكت كنيد،

كه او توانگرى را سزاوارتر،

و روى آمدن روزگار خوش را شايسته تر است.

.

حکمت 230

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

قناعت و خوش خلقی

آدمى را قناعت براى دولتمندى،

و خوش خلقى براى فراوانى نعمت ها كافى است.

(از امام سؤال شد تفسير آيه، “فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً” چيست؟

فرمود: آن زندگى با قناعت است.

.

حکمت 229

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

رفتارهای ضد تقوی

كسى كه از دنيا اندوهناك مى باشد، از قضاء الهى خشمناك است،

و آن كس كه از مصيبت وارد شده شكوه كند از خدا شكايت كرده،

و كسى كه نزد توانگرى رفته و به خاطر سرمايه اش برابر او فروتنى كند، دو سوّم دين خود را از دست داده است

و آن كس كه قرآن بخواند و وارد آتش جهنّم شود حتما از كسانى است كه آيات الهى را بازيچه قرار داده است،

و آن كس كه قلب او با دنيا پرستى پيوند خورد، همواره جانش گرفتار سه مشكل است؛

- اندوهى رها نشدنى،

- حرصى جدا نشدنى،

- و آرزويى نايافتنى.

.

حکمت 228

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ارکان ایمان

 الْإِيمَانُ مَعْرِفَةٌ بِالْقَلْبِ،

وَ إِقْرَارٌ بِاللِّسَانِ،

وَ عَمَلٌ بِالْأَرْكَانِ.

 ايمان، بر شناخت با قلب،

اقرار با زبان،

و عمل با اعضاء و جوارح استوار است.

.

حکمت 227

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت