مجموعه روایات درباره حلم و خویشتن داری

روایت اول)

ابوحمزه گوید: مومن عملش را با خویشتن داری آمیخته است؛

- می نشیند تا بیاموزد.

- میگوید تا بفهمد(برای فهمیدن سوال می کند).

- امانتی که نزدش هست به دوستانش خبر نمی دهد.

- شهادت خود را از دشمنانش پنهان نمی کند.

- هیچ امر حقی را به قصد خودنمائی انجام ندهد و از روی شرمساری ترک نکند.

- اگر او را بستایند از گفتار آنها بترسد و نسبت به آنچه که آنها نمی دانند از خدا آمرزش خواهد.

- گفتار کسی که او را نشناخته مغرورش نکند.

- و از آمار کردار خود در هراس است.

روایت دوم)

علی بن الحسین علیهما السلام فرمود: من خوشم می آید از مردی که هنگام غضب برباری اش او را دریابد.

روایت سوم)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: خدا هیچ گاه کسی را به سبب جهل عزیز نساخته و به سبب بردباری ذلیل نداشته است.

روایت چهارم)

امام صادق علیه السلام فرمود: بردباری برای یاری کافی است. اگر بردبار نیستی خود را به بردباری وادار.

روایت پنجم)

امام صادق علیه السلام یکی از غلامانش را در پی کاری فرستاد. او دیر کرد. امام به دنبالش رفت. دید خوابیده است. بالای سرش نشست و بادش میزد تا بیدار شد. امام صادق علیه السلام به او فرمود: به خدا تو این حق را نداری که شب و روز هر دو را بخوابی. شبت برای خود و روزت از آن ماست.

روایت ششم)

امام صادق علیه السلام فرمود: چون میان دو نفر نزاعی درگیرد، دو فرشته فرود آیند و به آنکه سفیه و بی خرد است گویند: هر چه خواستی گفتی، خودت لایق آنچه گفتی هستی و کیفر گفتارت را خواهی دید.

و به بردبار گویند: صبر کردی و حلم نمودی. اگر حلمت را به پایان رسانی  خدا تو را می آمرزد.

سپس فرمود: وای اگر شخص بردبار جواب او را پس دهد آن دو فرشته بالا روند.

.

اصول کافی، ج3

ترجمه مصطفوی

ادامه »

مجموعه روایات درباره فروخوردن خشم (کظم غیظ)

روایت اول)

علی بن الحسین علیهما السلام فرمود: دوست ندارم که به جای نرم خوئی و فروتنی، شتران سرخ مو داشته باشم و هیچ جرئه ایی ننوشیدم که ان را دوست داشته باشم از جرعه خشمی که طرف را بدان کیفر ندهم.

روایت دوم)

امام صادق علیه السلام فرمود: نیکو جرعه ایست خشم برای کسی که بر آن صبر کند. پاداش بزرگ در برابر بلای بزرگ است و خدا مردمی را که دوست دارد گرفتارشان سازد.

روایت سوم)

موسی بن جعفر علیه السلام فرمود: در برابر دشمن نعمت(یعنی حسودان) صبر کن؛ زیرا کسی را که نسبت به تو خدا را نافرمانی کرده هرگز نتوانی بهتر از طاعت خدا نسبت به او تلافی کنی.

روایت چهارم)

امام صادق علیه السلام فرمود: فرو خوردن خشم از دشمن در زمان دولت و اقتدار آنها، تقیه و احتیاطی است برای کسی که دوراندیشی کند و به معرض بلای دنیا درنیاید و مخاصمه نمودن و دشنام دادن دشمنان در زمان اقتدار انها بدون مراعات تقیه، ترک دستور خداست  پس با مردم مدارا کنید تا عمل شما نزد انها بزرگ و فربه شود و با آنها دشمنی مکنید که بر گردن خود سوارشان کنید و خوار و زبون گردید.

روایت پنجم)

امام صادق علیه السلام می فرمود: هر که خشمی را فروخورد که بتواند آن را اعمال کند، خدا روز قیامت دلش را از رضای خود پر کند.

روایت ششم)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: دوست ترین راه بنده به سوی خدای عزّوجلّنوشیدن دو جرعه است؛ 1-جرعه خشمی که با خویشتن داری ردش کند. 2-جرعه مصیبتی که با صبرش برگرداند.

روایت هفتم)

امام صادق علیه السلام  فرمود: هیچ جرئه ایی بنده ننوشد که نزد خدای تعالی محبوبتر باشد از جرعه خشمی که هنگام گردشش در دل بنوشد به وسیله صبر یا خویشتن داری.

.

اصول کافی، ج3

ترجمه مصطفوی

مجموعه روایات درباره عفو وگذشت

روایت اول)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: بهترین اخلاق دنیا و آخرت را به شما خبر ندهم؟

گذشتن از کسی که به تو ستم کرده است.

پیوستن با کسی که از تو بریده است.

نیکی با کسی که به تو بدی کرده است

بخشیدن به کسی که تو را محروم ساخته است.

روایت دوم)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: بر شما باد به گذشت؛ زیرا گذشت جزء عزت بنده را نیفزاید. از یکدیگر بگذرید تا خدا شما را عزیز کند.

روایت سوم)

حضرت ابوالحسن علیه السلام فرمود: هر دو گروهی که برابر شوند، آنکه گذشتش بیشتر است نصرت یابد.

.

اصول کافی، ج2

ترجمه مصطفوی

مجموعه روایات درباره حیا

روایت اول)

امام صادق علیه السلام فرمود: حیا از ایمان و ایمان در بهشت است.

روایت دوم)

امام باقر یا امام صادق علیهما السلام فرمود: حیا و ایمان در یک رشته و هم دوشند و چون یکی از آن دو رفت دیگری هم در پی آن رود.

روایت سوم)

امام صادق علیه السلام فرمود: حیا و پاکدامنی و کند زبانی از ایمان باشند.

شرح: مقصود از کندزبانی، کم گوئی است.

روایت چهارم)

امام صادق علیه السلام فرمود: هرکس کم رو باشد، کم دانش است.

روایت پنجم)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: حیا دو گونه است؛ حیا عقل و حیا حماقت؛ حیا عقل علم است و حیا حماقت نادانی.

روایت ششم)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هر که چهار خصلت داشته باشد و از سر تا پا غرق گناهان باشد خدا انها را به حسنات تبدیل می کند: راستگوئی، حیا، خوش خلقی و سپاس گزاری.

.

اصول کافی، ج3

ترجمه مصطفوی

ادامه »

مجموعه روایات درباره راستگوئی و اداء امانت

روایت اول)

امام صادق علیه السلام فرمود: خدای عز و جل هیچ پیغمبری را مبعوث نفرمود جز به راستگوئی و اداء امانت به نیکوکار و بدکردار.

روایت دوم)

امام صادق علیه السلام فرمود: به روزه و نماز مردم گول نخورید؛ زیرا بسا انسان به نماز و روزه شیفته می شود تا آنجا که اگر ترک کند به هراس افتد ولی آنها را به راستگوئی و اداء امانت بیازمایید.

روایت سوم)

امام صادق علیه السلام فرمود: هرکه زبانش راست باشد، کردارش پاک است.

روایت چهارم)

عمر و بن ابی المقدام گوید: نخستین بار که خدمت امام باقر علیه السلام رسیدم فرمود پیش از یاد گرفتن حدیث راستگوئی بیاموزید.

روایت پنجم)

ابی کهس گوید: به امام صادق علیه السلام عرض کردم: عبدالله بن ابی یعفور به شما سلام می رساند.

فرمود: بر تو و بر او سلام باد.

چون نزد عبدالله رفتی سلامش رسان و به او بگو جعفر بن محمد به تو می گوید در آنچه علی نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله به مقام رسید بنگر و ملازمش باش. همانا علی نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله به سبب راستگوئی و اداء امانت به آن مقام رسید.

روایت ششم)

فضیل بن یسار گوید: امام صادق علیه السلام فرمود: ای فضیل! نخستین کسی که راستگو را تصدیق  می کند خدای عزّوجلّ است که می داند او راستگو است و خودش هم خود را تصدیق می کند و می داند راستگو  است.

روایت هفتم)

امام صادق علیه السلام فرمود: همانا اسماعیل(پیامبر) صادق الوعد نامیده شد که با مردی در جائی وعده گذاشت و او یکسال در آنجا انتظار او را می کشید از این رو خدای عز و جل او را صادق الوعد نامید سپس آن مرد آمد و اسماعیل به او گفت: من همواره در انتظار تو بودم.

روایت هشتم)

ربیع بن سعد گوید امام صادق علیه السلام به من فرمود: ای ربیع! همانا مرد راست می گوید تا خدا او را صدیق «بسیار راستگو» می نویسد.

روایت نهم)

امام صادق علیه السلام فرمود: مردم را به غیر زبان خود به خیر و نیکو کاری دعوت کنید. مردم باید کوشش در عبادت و راستگوئی و پرهیزکاری شما را ببینند.

روایت دهم)

امام صادق علیه السلام فرمود: هرکه زبانش راست شد عملش پاک گشت پس هرکه حسن نیت داشته باشد روزیش زیاد شود و هرکه با خانواده اش خوش رفتاری کند عمرش دراز شود.

.

اصول کافی، ج3

ترجمه مصطفوی

مجموعه روایات درباره خوش روئی

روایت اول)

رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمود: ای پسران عبدالمطلب! شما نتوانید با اموال خود به همه مردم گشایش دهید. پس با چهره باز و خوش روئی با آنها برخورد کنید.

روایت دوم) 

امام صادق علیه السلام فرمود: سه چیز است که هر که یکی از آنها را نزد خدا برد خدا بهشت را برای او واجب کند؛ انفاق در حال تنگدستی، خوشروئی برای همه مردم و انصاف دادن از خود.

روایت سوم)

امام باقر علیه السلام فرمود: مردی در خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و عرض کرد: مرا سفارشی کن.

از جمله سفارشات پیغمبر به او این بود که برادرت را با چهره باز ملاقات کن.

روایت چهارم)

یکی از اصحاب گوید به امام صادق علیه السلام عرض کردم : اندازه حسن خلق چیست؟

فرمود: اینکه فروتنی کنی و خوش سخن باشی و برادرت را با خوش روئی برخورد کنی.

روایت پنجم)

 فضیل نقل کند که فرمود: احسانهای نیکو و خوش روئی جلب محبت کنند و به بهشت در آورند و بخل و ترش روئی از خدا دور کنند و به دوزخ درآورند.

روایت ششم)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: خوش روئی کینه دل را می برد.

.

اصول کافی، ج3

ترجمه مصطفوی

مجموعه روایات درباره خوش خلقی

روایت اول)

امام باقر علیه السلام فرمود: کاملترین مردم از لحاظ ایمان خوش خلق‌ترین آنهاست.

روایت دوم)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: روز قیامت در ترازوی کسی چیزی بهتر از حسن خلق گذاشه نمی شود.

روایت سوم)

… أبی ولّاد الحنّاط از ابی عبدالله نقل می کند: چهار چیز در هرکه باشد ایمانش کامل است و اگر سر تا پایش گناه باشد نقصی به آن نرساند و آنها؛ راستگوئی، رد امانت، حیا و حسن خلق است.

روایت چهارم)

امام صادق علیه السلام فرمود: مومن بعد از انجام واجبات پیش خدای عزّوجلّ عملی محبوبتر از این نیاورد که مردم را از لحاظ خلقش در وسعت گذارد.

روایت پنجم)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: آنکه خلق نیکو دارد پاداش روزه گیر شب زنده دار دارد.

روایت ششم)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: بیشترین چیزی که امتم را به بهشت می برد تقوای خدا و حسن خلق است.

روایت هفتم)

امام صادق علیه السلام فرمود: خلق نیکو گناه را آب کند چنانکه خورشید یخ را آب می کند.

روایت هشتم)

امام صادق علیه السلام فرمود: نیکوکاری و حسن خلق خانه ها را آباد کند و بر عمرها بیفزاید.

روایت نهم)

امام صادق علیه السلام فرمود: مردی در زمان پیغمبر صلی الله علیه و آله وفات کرد او را نزد گورکنها بردند. آنها نتوانستند چیزی از زمین بکنند. به پیغمبر صلی الله علیه و آله شکایت کردند و گفتند: یا رسول الله! کلنگ ما در زمین کارگر نمی شود مثل اینکه آن را به سنگ خارا میزنیم.

پیغمبر(ص) فرمود: برای چه؟ رفیق شما که خوش خلق بود. ظرف آبی بیاورید.

چون آن را آوردند دست در آن برد و بر زمین پاشید. سپس فرمود: بکنید.

گورکن‌ها کندند. زمین مثل ریگ نرمی بود که روی آنها می ریخت.

شرح: گویا رسول خدا صلی الله علیه و آله از اظهار تعجب خویش می خواهد بفهماند حسن خلق موجب سهولت امر است در دنیا و آخرت و بدخلقی باعث دشواری و سختی است در دنیا و آخرت و سختی و صلابت زمین از طبیعت حود اوست. سپس با اظهار اعجاز یا امری طبیعی که کیفیتش معلوم نیست، زمین سخت را نرم و ملایم فرمود.

روایت دهم)

امام صادق علیه السلام فرمود: خلق و خوی، بخششی است که خدای عزّوجلّ به مخلوقش عطا می کند؛ برخی از آن غریزی و فطری و برخی از آن نیت است.(یعنی با تصمیم و اکتساب و تمرین پیدا می شود و غریزه و فطرت ثانوی می گردد.)

عرض کردم: کدامیک از این دو بهتر است؟

فرمود: آنکه غریزه دارد بر آن سرشته شده و غیر آن نتواند کند و آنکه نیت دارد به سختی خود را به صبر بر طاعت و امید دارد. پس این بهتر است.

روایت یازدهم)

امام صادق علیه السلام فرمود: خدای تبارک و تعالی ثوابی را که بر حسن خلق بنده می‌دهد مانند ثواب کسی است که هر صبح و شام در راه خدا جهاد کند.

روایت دوازدهم)

امام صادق علیه السلام فرمود: خدای تبارک و تعالی پاره‌ئی از اخلاق دوستانش را به دشمنانش عاریه می دهد تا دوستانش بتوانند در زمان دولت دشمنانش زندگی کنند.(و در روایت دیگر است که : اگر چنین نبود همه دوستان خدا را می کشتند.)

روایت سیزدهم)

امام صادق علیه السلام فرمود: هرگاه با مردم آمیزش کنی اگر توانی که دستت بالاتر از آنکه با او آمیزش کرده ایی باشد، بکن.(یعنی در عطا و احسان و سایر آداب معاشرت از او جلو باش) زیرا گاهی بنده در عبادت کوتاهی و تقصیر می کند ولی حسن خلق دارد و خدا به سبب حسن خلقش او را به درجه روزه داری که به عبادت بپا خیزد می رساند.

روایت چهاردهم)

بحر سقا گوید: امام صادق علیه السلام به من فرمود: ای بحر! خوش خلقی مایه آسانی امور است.

سپس فرمود: آیا داستانی را که همه اهل مدینه می دانند برایت نقل نکنم؟

عرض کردم:چرا

فرمود: روزی رسول خدا صلی الله علیه و آله در مسجد نشسته بود که کنیز یکی از انصار آمد و خود او هم ایستاده بود. کنیز گوشه جامه پیغمبر را گرفت. پیغمبر صلی الله علیه و آله به خاطر آن زن برخاست ولی او چیزی نگفت. پیغمبر صلی الله علیه و آله هم به او چیزی نفرمود تا سه بار اینکار کرد. پیغمبر در مرتبه چهارم برخاست وکنیز پشت سرش بود. انگاه کنیز رشته ئی از جامه حضرت برگرفت و برگشت.

مردم به او گفتند: خدا تو را چنین و چنان کند که رسول خدا صلی الله علیه و آله را سه بار نگهداشتی و چیزی به او نگفتی که او هم به تو چیزی نفرمود. از پیغمبر چه می خواستی؟

کنیز گفت: ما بیماری داریم. اهل خانه مرا فرستادند که رشته ئی از جامه پیغمبر برگیرم تا بیمار از آن شفا جوید و چون خواستم رشته را برگیرم مرا دید و برخاست من از او شرم کردم که رشته را برگیرم در حالیکه مرا می‌بیند و نمی خواستم در گرفتن رشته با او مشورت کنم تا برگرفتم.

روایت پانزدهم)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: با فضیلترین شما کسانی باشند که اخلاقشان نیکوتر باشد و همنشین نواز باشند. انها با مردم انس گیرند و مردم با آنها انس گیرند و روی فرششان نشینند.

روایت شانزدهم)

امیر المومنین علیه السلام فرمود: مومن الفت گیر است و کسی که الفت نگیرد و با او الفت نگیرند، خیر ندارد.

.

اصول کافی،ج3

ترجمه مصطفوی