(در باره طلحه و زبير در سال 36 هجرى در آستانه جنگ فرمود):

علی از زبان علی

بیان ماهیت طلحه و زبير

به خدا سوگند (طلحه و زبير) و پيروانشان، نه منكرى در كارهاى من سراغ دارند كه برابر آن بايستند،

و نه ميان من و خودشان راه انصاف پيمودند.

آنها حقّى را مى طلبند كه خود ترك كرده اند،

و انتقام خونى را مى خواهند كه خود ريخته اند.

اگر من در ريختن اين خون شريكشان بودم آنها نيز از آن سهمى دارند،

و اگر خودشان تنها اين خون را ريخته اند، بايد از خود انتقام بگيرند.

اولين مرحله عدالت آن كه خود را محكوم كنند.

همانا آگاهى و حقيقت بينى، با من همراه است،

نه حق را از خود پوشيده داشته ام و نه بر من پوشيده بود،

ماهیت اصحاب جمل

همانا ناكثين (اصحاب جمل) گروهى سركش و ستمگرند،

خشم و كينه، و زهر عقرب، و شبهاتى چون شب ظلمانى در دلهايشان وجود دارد.

در حالى كه حقيقت پديدار و باطل ريشه كن شده،

و زبانش از حركت بر ضد حق فرومانده است.

به خدا سوگند!

حوضى برايشان پر از آب نمايم كه تنها خود بتوانم آبش را بيرون كشم،

به گونه اى كه از آب آن سيراب برنگردند،

و پس از آن از هيچ گودالى آب ننوشند (يعنى نقشه اى براى آنان طرح كنم كه راه فرار نداشته باشند).

 وصف بيعت 

(شما مردم) براى بيعت كردن، به سوى من روى آورديد،

همانند مادران تازه زاييده كه به طرف بچّه هاى خود مى شتابند.

و پياپى فرياد كشيديد،

بيعت بيعت من دستان خويش فروبستم،

اما شما به اصرار آن را گشوديد،

من از دست دراز كردن، سرباز زدم، و شما دستم را كشيديد.

 دعای امام علی (شكوه از طلحه و زبير)

خدايا!

طلحه و زبير پيوند مرا گسستند،

بر من ستم كرده و بيعت مرا شكستند،

و مردم را براى جنگ با من شوراندند،

خدايا!

آنچه را بستند تو بگشا،

و آنچه را محكم رشته اند پايدار مفرما،

و آرزوهايى كه براى آن تلاش مى كنند بر باد ده.

من پيش از جنگ از آنها خواستم تا باز گردند،

و تا هنگام آغاز نبرد انتظارشان را مى كشيدم،

لكن آنها به نعمت پشت پا زدند و بر سينه عافيت دست رد گذاردند.

.

خطبه 137

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

(آنگاه كه همه با امام بيعت كردند و عبد اللّه بن عمر، سعد بن ابى وقاص، محمّد بن مسلمه، حسّان بن ثابت، و اسامة بن زيد از بيعت سرباز زدند، امام عليه السّلام اين سخنرانى را در مدينه در سال 35 هجرى ايراد كرد).

علی از زبان علی (بيعت )

بيعت شما مردم با من بى مطالعه و ناگهانى نبود،

و كار من و شما يكسان نيست،

من شما را براى خدا مى خواهم

و شما مرا براى خود مى خواهيد.

اى مردم براى اصلاح خودتان مرا يارى كنيد.

به خدا سوگند!

كه داد ستمديده را از ظالم ستمگر بستانم،

و مهار ستمگر را بگيرم

و به آبشخور حق وارد سازم،

گر چه تمايل نداشته باشد.

.

خطبه 136

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

(پس از قتل عثمان آنگاه كه مردم هجوم آوردند تا با امام على عليه السّلام بيعت كنند، در روز جمعه 25 ذى الحجّه سال 35 هجرى در مدينه فرمود).

علی از زبان علی بعد از مرگ عثمان

مرا واگذاريد و ديگرى را به دست آريد،

زيرا ما به استقبال حوادث و امورى مى رويم كه رنگارنگ و فتنه آميز است،

و چهره هاى گوناگون دارد

و دل ها بر اين بيعت ثابت و عقل ها بر اين پيمان استوار نمى ماند،

چهره افق حقيقت را (در دوران خلافت سه خليفه) ابرهاى تيره فساد گرفته، و راه مستقيم حق ناشناخته ماند.

آگاه باشيد!

اگر دعوت شما را بپذيرم، بر أساس آنچه كه مى دانم با شما رفتار مى كنم

و به گفتار اين و آن، و سر زنش سرزنش كنندگان گوش فرا نمى دهم.

اگر مرا رها كنيد چون يكى از شما هستم كه شايد شنواتر، و مطيع تر از شما نسبت به رييس حكومت باشم،

در حالى كه من وزير و مشاورتان باشم بهتر است كه امير و رهبر شما گردم.

.

خطبه92

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

حضرت علی از خلافت می گوید:

شكوه از ابابكر و غصب خلافت 

آگاه باشيد به خدا سوگند!

 ابا بكر، جامه خلافت را بر تن كرد، در حالى كه مى دانست جايگاه من نسبت به حكومت اسلامى، چون محور آسياب است به آسياب كه دور آن حركت مى كند.

او مى دانست كه سيل علوم از دامن كوهسار من جارى است، و مرغان دور پرواز انديشه ها به بلنداى ارزش من نتوانند پرواز كرد.

وظیفه نخبگان در فتنه ها

پس من!

رداى خلافت رها كرده و دامن جمع نموده از آن كناره گيرى كردم و در اين انديشه بودم كه آيا با دست تنها براى گرفتن حق خود به پاخيزم يا در اين محيط خفقان زا و تاريكى كه به وجود آوردند، صبر پيشه سازم كه پيران را فرسوده، جوانان را پير، و مردان با ايمان را تا قيامت و ملاقات پروردگار اندوهگين نگه مى دارد.

صبر در فتنه ها

پس از ارزيابى درست، صبر و بردبارى را خردمندانه تر ديدم. پس صبر كردم در حالى كه گويا خار در چشم و استخوان در گلوى من مانده بود. و با ديدگان خود مى نگريستم كه ميراث مرا به غارت مى برند.

 بازى ابابكر با خلافت

 
تا اينكه خليفه اوّل، به راه خود رفت و خلافت را به پسر خطّاب سپرد. سپس امام مثلى را با شعرى از أعشى عنوان كرد: «مرا با برادر جابر، «حيّان» چه شباهتى است (من همه روز را در گرماى سوزان كار كردم و او راحت و آسوده در خانه بود.)

شگفتا!

ابابكر كه در حيات خود از مردم مى خواست عذرش را بپذيرند، چگونه در هنگام مرگ، خلافت را به عقد ديگرى در آورد. هر دو از شتر خلافت سخت دوشيدند و از حاصل آن بهره مند گرديدند. 

 شكوه ی از عمر و ماجراى خلافت

 
سرانجام اوّلى حكومت را به راهى در آورد، و به دست كسى (عمر) سپرد كه مجموعه اى از خشونت، سختگيرى، اشتباه و پوزش طلبى بود.

زمامدار مانند كسى كه بر شترى سركش سوار است، اگر عنان محكم كشد، پرده هاى بينى حيوان پاره مى شود، و اگر آزادش گذارد، در پرتگاه سقوط مى كند.

سوگند به خدا!

مردم در حكومت دومى، در ناراحتى و رنج مهمّى گرفتار آمده بودند، و دچار دو رويى ها و اعتراض ها شدند، و من در اين مدت طولانى محنت زا، و عذاب آور، چاره اى جز شكيبايى نداشتم.

شكوه از شوراى عمر

تا آن كه روزگار عمر هم سپرى شد.  سپس عمر خلافت را در گروهى از قرار داد كه پنداشت من همسنگ آنان مى باشم.

پناه بر خدا از اين شورا!

در كدام زمان در برابر شخص اوّلشان در خلافت مورد ترديد بودم، تا امروز با اعضاى شورا برابر شوم كه هم اكنون مرا همانند آنها پندارند و در صف آنها قرارم دهند.

ناچار باز هم كوتاه آمدم، و با آنان هماهنگ گرديدم. يكى از آنها با كينه اى كه از من داشت روى بر تافت، و ديگرى دامادش را بر حقيقت برترى داد و آن دو نفر ديگر كه زشت است آوردن نامشان. 

 شكوه از خلافت عثمان

تا آن كه سومى به خلافت رسيد، دو پهلويش از پرخورى باد كرده، همواره بين آشپزخانه و دستشويى سرگردان بود، و خويشاوندان پدرى او از بنى اميّه به پاخاستند و همراه او بيت المال را خوردند و بر باد دادند، چون شتر گرسنه اى كه بجان گياه بهارى بيفتد، عثمان آنقدر اسراف كرد كه ريسمان بافته او باز شد و أعمال او مردم را برانگيخت، و شكم بارگى او نابودش ساخت.

بیعت عمومی مردم با امیرالمؤمنین(علیه السلام)

روز بيعت، فراوانى مردم چون يال هاى پر پشت کفتار بود، از هر طرف مرا احاطه كردند، تا آن كه نزديك بود حسن و حسين عليه السّلام لگد مال گردند، و رداى من از دو طرف پاره شد. مردم چون گلّه هاى انبوه گوسفند مرا در ميان گرفتند.

امّا آنگاه كه به پاخاستم و حكومت را به دست گرفتم، جمعى پيمان شكستند و گروهى از اطاعت من سرباز زده و از دين خارج شدند، و برخى از اطاعات حق سر بر تافتند، گويا نشنيده بودند سخن خداى سبحان را كه مى فرمايد:

«سراى آخرت را براى كسانى برگزيديم كه خواهان سركشى و فساد در زمين نباشند و آينده از آن پرهيزكاران است».

آرى به خدا آن را خوب شنيده و حفظ كرده بودند، امّا دنيا در ديده آنها زيبا نمود، و زيور آن چشم هايشان را خيره كرد.

خطبه3(بخش اول)

نهج البلاغه

.

.

نامه امام علی علیه السلام به معاویه در آغاز بیعت مردم با ایشان

از بنده ی خدا علی امیرمومنان به معاویه پسر ابوسفیان

اما بعد! عذر روی گردانیَم از شما را دانستی، تا آنکه رویدادی که از آن چاره ای نبوده و چیزی مانع آن نمی شد، رخ داد. داستان طولانی و سخن فراوان است. گذشت آنچه گدشته و روی آورد آنچه روی آورد. پس از آنان که نزد تو هستند برایم بیعت بگیر و باگروهی از یاران خود نزد من بیا.

والسلام

.

.

نامه75

نهج البلاغه

.

.

?در سال 36 هجری، به طلحه و زبیر توسط عمر بن حصین خزاعی، ابوجعفر اسکافی این نامه را در کتاب “مقامات” در مناقب امیر مومنان آورده است.

??پاسخ به ادعای طلحه و زبیر

الف) علی از زبان علی

اما بعد!
شما دو نفر می دانید _هر چند پنهان می دارید_ که من در پی مردم نرفتم تا آنان به من روی آوردند و با آنان بیعت نکردم تا آنان با من بیعت کردند و شما از کسانی بودید که به من روی آوردید و با من بیعت نمودید . عموم مردم با من به سبب سلطه و چیرگی من و یا به خاطر مالی آماده، بیعت نکردند.

پس اگر شما از روی میل با من بیعت کردید تا زود است بازگردید و به سوی خداوند توبه نمایید. و اگر با ناخشنودی بیعت کردید ، طاعت خویش را بر من آشکار نمودید و سرپیچی خود را از من پوشیده داشتید و با این کار راه بازخواست از خودتان را بر من گشودید.
به جانم سوگند!
شما از دیگر مهاجران به تقیه و کتمان سزاوارتر نبودید . نپذیرفتن بیعت من پیش از آنکه در آن شرکت جویید برای شما آسانتر بود از اینکه پس از شرکت جستن در آن خارج شوید.

عثمان

پنداشتید که من عثمان را کشتم!
میان من و شما از مردم مدینه کسانی هستند که با من بیعت نکردند و به شما نیز یاری نرسانده اند. اینان داوری کنند تا هرکس به هر اندازه دخالت داشته ، گناه را به گردن گیرد.

ای دو پیرمرد!
از نظر خویش بازگردید که اگر امروز بازگردید بزرگترین چیز ننگ است و فردا هم ننگ است و هم آتش دوزخ.
والسلام.

.

.

نامه 54

نهج البلاغه

.

.

?خون خواهی عثمان

به خيال خود به خونخواهى عثمان آمده اى در حالى كه خبر دارى عثمان كجا كشته شد،
اگر خونخواه او هستى از همان جا خونخواهى كن.

گويى تو را مى بينم همچون شترانى كه زير بار گران ناله مى زنند از گزش جنگ ناله و فرياد مى زنى، و انگار لشگرت را مى نگرم كه از ضربت هاى پى در پى، و قضاى بدى كه بر سرشان فرود مى آيد، و نيز از افتادن بر خاك آن هم به دنبال هم، با جزع و زارى مرا به كتاب خدا مى خوانند،
لشگرى كه يا از نظر عقيده كافر و منكر حقّند، يا بيعت نموده و عهد بيعت را شكسته اند.
.
.
نامه 10
نهج البلاغه
.
.

?دستم را گشودید و من آن رابستم
آن را کشیدید و من آن را جمع کردم.
سپش مانند شتران تشنه ای که به آبشخورهایشان وارد می شوند بر من هجوم آوردید تا آنجا که بند کفش پاره گشت، عبا بر زمین افتاد و ناتوان در زیر پا لگدکوب شد.
شادمانی مردم در بیعت با من بدانجا رسید که کودکان نیز از آن مسرور گشتند و پیران با گام های لرزان و بیماران با سختی فراوان و دوشیزگان نورسیده ی بی نقاب برای تماشای این منظره روی آوردند.
.
.
خطبه 229
نهج البلاغه
.
.