5 پند مهم امام علی

 شما را به پنج چيز سفارش مى كنم

كه اگر براى آنها شتران را پر شتاب برانيد و رنج سفر را تحمّل كنيد سزاوار است:

1-كسى از شما جز به پروردگار خود اميدوار نباشد،

2-و جز از گناه خود نترسد.

3-و اگر از يكى سؤال كردند و نمى داند، شرم نكند و بگويد نمى دانم،

4-و كسى در آموختن آنچه نمى داند شرم نكند.

5-و بر شما باد به شكيبايى، كه شكيبايى، ايمان را چون سر است بر بدن،

و ايمان بدون شكيبايى چونان بدن بى سر، ارزشى ندارد.

.

حکمت 82

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ميزان ارزش انسان ها

 قِيمَةُ كُلِّ امْرِئٍ مَا يُحْسِنُهُ.

ارزش هر كس به مقدار دانايى و تخصّص اوست.

 [قال الرضي رحمه الله تعالى و [هذه] هي الكلمة التي لا تصاب لها قيمة و لا توزن بها حكمة و لا تقرن إليها كلمة].

(سید رضی گوید: اين از كلماتى است كه قيمتى براى آن تصوّر نمى شود، و هيچ حكمتى هم سنگ آن نبوده و هيچ سخنى، والايى آن را ندارد).

.

حکمت 81

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

گمشده مومن

 الْحِكْمَةُ ضَالَّةُ الْمُؤْمِنِ،

فَخُذِ الْحِكْمَةَ وَ لَوْ مِنْ أَهْلِ النِّفَاقِ.

 حكمت گمشده مؤمن است،

حكمت را فراگير هر چند از منافقان باشد.

.

حکمت 80

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

 ارزش حکمت

خُذِ الْحِكْمَةَ أَنَّى كَانَتْ،

فَإِنَّ الْحِكْمَةَ تَكُونُ فِي صَدْرِ الْمُنَافِقِ،

فَتَلَجْلَجُ فِي صَدْرِهِ

حَتَّى تَخْرُجَ فَتَسْكُنَ إِلَى صَوَاحِبِهَا فِي صَدْرِ الْمُؤْمِنِ.

 حكمت را هر كجا كه باشد، فراگير،

گاهى حكمت در سينه منافق است و بى تابى كند

تا بيرون آمده و با همدمانش در سينه مؤمن آرام گيرد.

.

حکمت 79

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

شناخت جايگاه جبر و اختيار 

 (مرد شامى پرسيد آيا رفتن ما به شام، به قضا و قدر الهى است؟

امام با كلمات طولانى پاسخ او را داد كه برخى از آن را برگزيديم):

واى بر تو!

شايد قضاء لازم، و قدر حتمى را گمان كرده اى؟

اگر چنين بود، پاداش و كيفر، بشارت و تهديد الهى، بيهوده بود.

خداوند سبحان بندگان خود را فرمان داد در حالى كه اختيار دارند،

و نهى فرمود تا بترسند،

احكام آسانى را واجب كرد،

و چيز دشوارى را تكليف نفرمود،

و پاداش اعمال اندك را فراوان قرار داد.

با نافرمانى بندگان مغلوب نخواهد شد،

و با اكراه و اجبار اطاعت نمى شود،

و پيامبران را به شوخى نفرستاد،

و فرو فرستادن كتب آسمانى براى بندگان بيهوده نبود،

و آسمان و زمين و آنچه را در ميانشان است بى هدف نيافريد.

اين پندار كسانى است كه كافر شدند

و واى از آتشى كه بر كافران است.

.

حکمت 78

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

(ضرار بن ضمره ضبايى از ياران امام به شام رفت بر معاويه وارد شد. معاويه از او خواست از حالات امام بگويد، گفت على عليه السّلام را در حالى ديدم كه شب، پرده هاى خود را افكنده بود، و او در محراب ايستاده، محاسن را به دست گرفته، چون مار گزيده به خود مى پيچيد، و محزون مى گريست و مى گفت):

علی از زبان علی (خطاب امام علی به دنیای حرام)

يَا دُنْيَا يَا دُنْيَا،

إِلَيْكِ عَنِّي؛

أَ بِي تَعَرَّضْتِ؟ أَمْ إِلَيَّ تَشَوَّقْتِ؟

لَا حَانَ حِينُكِ؛ 

هَيْهَاتَ، غُرِّي غَيْرِي؛

لَا حَاجَةَ لِي فِيكِ؛

قَدْ طَلَّقْتُكِ ثَلَاثاً لَا رَجْعَةَ فِيهَا.

فَعَيْشُكِ قَصِيرٌ وَ خَطَرُكِ يَسِيرٌ وَ أَمَلُكِ حَقِيرٌ.

آهِ مِنْ قِلَّةِ الزَّادِ وَ طُولِ الطَّرِيقِ وَ بُعْدِ السَّفَرِ وَ عَظِيمِ الْمَوْرِدِ.

اى دنيا اى دنياى حرام از من دور شو،

آيا براى من خودنمايى مى كنى

يا شيفته من شده اى تا روزى در دل من جاى گيرى؟
هرگز مبادا، غير مرا بفريب،

كه مرا در تو هيچ نيازى نيست،

تو را سه طلاقه كرده ام، تا باز گشتى نباشد.

دوران زندگانى تو كوتاه، ارزش تو اندك، و آرزوى تو پست است.

آه از توشه اندك، و درازى راه، و دورى منزل، و عظمت روز قيامت.

.

حکمت 77

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

روش ارزیابی وقایع تاریخی

إِنَّ الْأُمُورَ إِذَا اشْتَبَهَتْ،

اعْتُبِرَ آخِرُهَا بِأَوَّلِهَا.

حوادث اگر همانند يكديگر بودند،

آخرين را با آغازين مقايسه و ارزيابى مى كنند.

.

حکمت 76

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

عاقبت انتظار

 كُلُّ مَعْدُودٍ مُنْقَضٍ،

وَ كُلُّ مُتَوَقَّعٍ آتٍ.

هر چيز كه شمردنى است پايان مى پذيرد،

و هر چه را كه انتظار مى كشيدى، خواهد رسيد.

.

حکمت 75

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ارزش لحظه ها

 نَفَسُ الْمَرْءِ خُطَاهُ إِلَى أَجَلِهِ.

 انسان با نفسى كه مى كشد،

قدمى به سوى مرگ مى رود.

.

حکمت 74

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

 ضرورت خودسازى رهبران و مديران 

كسى كه خود را رهبر مردم قرار داد،

بايد پيش از آن كه به تعليم ديگران پردازد، خود را بسازد،

و پيش از آن كه به گفتار تربيت كند، با كردار تعليم دهد،

زيرا آن كس كه خود را تعليم دهد و ادب كند

سزاوارتر به تعظيم است از آن كه ديگرى را تعليم دهد و ادب بياموزد.

.

حکمت 73

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

رابطه دنیا و انسان

 الدَّهْرُ يُخْلِقُ الْأَبْدَانَ،

وَ يُجَدِّدُ الْآمَالَ،

وَ يُقَرِّبُ الْمَنِيَّةَ،

وَ يُبَاعِدُ الْأُمْنِيَّةَ؛

مَنْ ظَفِرَ بِهِ نَصِبَ وَ مَنْ فَاتَهُ تَعِبَ.

 دنيا بدن ها را فرسوده،

و آرزوها را تازه مى كند،

مرگ را نزديك و خواسته ها را دور و دراز مى سازد،

كسى كه به آن دست يافت خسته مى شود،

و آن كه به دنيا نرسيد رنج مى برد.

.

حکمت 72

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

نشانه عقل کامل

 إِذَا تَمَّ الْعَقْلُ نَقَصَ الْكَلَامُ.

 چون عقل كامل گردد،

سخن اندك شود.

.

حکمت 71

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

رفتار نادان

 لَا تَرَى الْجَاهِلَ إِلَّا مُفْرِطاً أَوْ مُفَرِّطاً.

 نادان را يا تندرو يا كند رو مى بينى.

.

حکمت 70

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

آرزو و تقدیر

 إِذَا لَمْ يَكُنْ مَا تُرِيدُ،

فَلَا تُبَلْ [كَيْفَ] مَا كُنْتَ.

 اگر به آنچه كه مى خواستى نرسيدى،

از آنچه هستى نگران مباش.

.

حکمت 69

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

زینت فقر

 الْعَفَافُ زِينَةُ الْفَقْرِ،

وَ الشُّكْرُ زِينَةُ الْغِنَى.

عفّت ورزيدن زينت فقر،

و شكرگزارى زينت بى نيازى است.

.

حکمت 68

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ادامه »

ارزش بخشش کم

 لَا تَسْتَحِ مِنْ إِعْطَاءِ الْقَلِيلِ،

فَإِنَّ الْحِرْمَانَ أَقَلُّ مِنْهُ.

 از بخشش اندك شرم مدار

كه محروم كردن، از آن كمتر است.

.

حکمت 67

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

طریقه درخواست کردن

 فَوْتُ الْحَاجَةِ أَهْوَنُ مِنْ طَلَبِهَا إِلَى غَيْرِ أَهْلِهَا.

از دست دادن حاجت بهتر از درخواست كردن از نا اهل است.

.

حکمت 66

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ارزش رفاقت

فَقْدُ الْأَحِبَّةِ غُرْبَةٌ.

 از دست دادن دوستان غربت است.

.

حکمت 65

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

دنیاسواران

 أَهْلُ الدُّنْيَا كَرَكْبٍ يُسَارُ بِهِمْ، وَ هُمْ نِيَامٌ.

  اهل دنيا سوارانى در خواب مانده اند كه آنان را مى رانند.

.

حکمت 64

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ارزش شفاعت 

الشَّفِيعُ جَنَاحُ الطَّالِبِ.

 شفاعت كننده چونان بال و پر در خواست كننده است.

.

حکمت 63

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

روش پاسخ دادن به ستايش ها و نيكى ها 

 إِذَا حُيِّيتَ بِتَحِيَّةٍ فَحَيِّ بِأَحْسَنَ مِنْهَا،

وَ إِذَا أُسْدِيَتْ إِلَيْكَ يَدٌ فَكَافِئْهَا بِمَا يُرْبِي عَلَيْهَا،

وَ الْفَضْلُ مَعَ ذَلِكَ لِلْبَادِئِ.

چون تو را ستودند، بهتر از آنان ستايش كن،

و چون به تو احسان كردند، بيشتر از آن ببخش.

به هر حال پاداش بيشتر از آن آغاز كننده است.

.

حکمت 62

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

شيرينى نیش زن 

 الْمَرْأَةُ عَقْرَبٌ،

حُلْوَةُ اللَّسْبَةِ.

 نيش زن شيرين است.

.

حکمت 61

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

زبان تربیت نشده

 اللِّسَانُ سَبُعٌ،

إِنْ خُلِّيَ عَنْهُ عَقَرَ.

 زبان تربيت نشده، درنده اى است كه

اگر رهايش كنى مى گزد.

.

حکمت 60

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

 ارزش تذكّر دادن اشتباهات

مَنْ حَذَّرَكَ كَمَنْ بَشَّرَكَ.

 
آن كه تو را هشدار داد،

چون كسى است كه مژده داد.

.

حکمت 59

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ریشه شهوت 

الْمَالُ مَادَّةُ الشَّهَوَاتِ.

 ثروت، ريشه شهوت هاست.

.

حکمت 58

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ارزش قناعت

 الْقَنَاعَةُ مَالٌ لَا يَنْفَدُ.

 قناعت، ثروتى است پايان ناپذير.

.

حکمت 57

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

 ثروتمندی در غربت و تهیدستی در وطن

الْغِنَى فِي الْغُرْبَةِ وَطَنٌ،

وَ الْفَقْرُ فِي الْوَطَنِ غُرْبَةٌ.

 ثروتمندى در غربت، چون در وطن بودن،

و تهيدستى در وطن، غربت است.

.

حکمت 56

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

اقسام صبر

الصَّبْرُ صَبْرَانِ؛

صَبْرٌ عَلَى مَا تَكْرَهُ،

وَ صَبْرٌ عَمَّا تُحِبُ.

 
 شكيبايى دو گونه است:

شكيبايى بر آنچه خوش نمى دارى

و شكيبايى در آنچه دوست مى دارى.

.

حکمت 55

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

بالاترین ثروت

 لَا غِنَى كَالْعَقْلِ،

وَ لَا فَقْرَ كَالْجَهْلِ،

وَ لَا مِيرَاثَ كَالْأَدَبِ،

وَ لَا ظَهِيرَ كَالْمُشَاوَرَةِ.

هيچ ثروتى چون عقل،

و هيچ فقرى چون نادانى نيست.

هيچ ارثى چون ادب،

و هيچ پشتيبانى چون مشورت نيست.

.

حکمت 54

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

سخاوت حقیقی

السَّخَاءُ مَا كَانَ ابْتِدَاءً،

[فَإِذَا] فَأَمَّا مَا كَانَ عَنْ مَسْأَلَةٍ فَحَيَاءٌ وَ تَذَمُّمٌ.

 
سخاوت آن است كه تو آغاز كنى،

زيرا آنچه با درخواست داده مى شود يا از روى شرم و يا از بيم شنيدن سخن ناپسند است.

.

حکمت 53

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ارزش عفو و بخشش از توانگر

أَوْلَى النَّاسِ بِالْعَفْوِ،

أَقْدَرُهُمْ عَلَى الْعُقُوبَة.

سزاوارترين مردم به عفو كردن،

تواناترينشان به هنگام كيفر دادن است.

.

حکمت 52

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

علت پنهان ماندن عیوب

عَيْبُكَ مَسْتُورٌ، مَا أَسْعَدَكَ جَدُّك.

عيب تو تا آن گاه كه روزگار با تو هماهنگ باشد، پنهان است.

.

حکمت 51

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

راه جذب قلوب

قُلُوبُ الرِّجَالِ وَحْشِيَّةٌ،

فَمَنْ تَأَلَّفَهَا أَقْبَلَتْ عَلَيْه.

 
 دل هاى مردم گريزان است،

به كسى روى آورند كه خوشرويى كند.

.

حکمت 50

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ادامه »

 حذر از افراد کریم و لئیم

احْذَرُوا

صَوْلَةَ الْكَرِيمِ إِذَا جَاعَ،

وَ اللَّئِيمِ إِذَا شَبِعَ.

 از يورش بزرگوار به هنگام گرسنگى،

و از تهاجم انسان پست به هنگام سيرى، بپرهيز.

.

حکمت 49

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ادامه »

راه پیروزی

الظَّفَرُ بِالْحَزْمِ،

وَ الْحَزْمُ بِإِجَالَةِ الرَّأْيِ،

وَ الرَّأْيُ بِتَحْصِينِ الْأَسْرَارِ.

 پيروزى در دورانديشى،

و دور انديشى در به كار گيرى صحيح انديشه،

و انديشه صحيح به راز دارى است.

.

حکمت 48

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

خصوصیات اهل تقوی (ارزش یک مرد)

قَدْرُ الرَّجُلِ عَلَى قَدْرِ هِمَّتِهِ،

وَ صِدْقُهُ عَلَى قَدْرِ مُرُوءَتِهِ،

وَ شَجَاعَتُهُ عَلَى قَدْرِ أَنَفَتِهِ،

وَ عِفَّتُهُ عَلَى قَدْرِ غَيْرَتِهِ.

 ارزش مرد به اندازه همّت اوست،

و راستگويى او به ميزان جوانمردى اش،

و شجاعت او به قدر ننگى است كه احساس مى كند،

و پاكدامنى او به اندازه غيرت اوست.

.

حکمت 47

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

گناهی که بهتر از حسنه است
 

 سَيِّئَةٌ تَسُوءُكَ، خَيْرٌ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ حَسَنَةٍ تُعْجِبُكَ‏.

گناهى كه تو را پشيمان كند بهتر از كار نيكى است كه تو را به خود پسندى وا دارد.

.

حکمت 46

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

علی از زبان علی (راه شناخت مؤمن و منافق)

 اگر با شمشيرم بر بينى مؤمن بزنم كه دشمن من شود، با من دشمنى نخواهد كرد،

و اگر تمام دنيا را به منافق ببخشم تا مرا دوست بدارد، دوست من نخواهد شد.

و اين بدان جهت است كه قضاى الهى جارى شد،

و بر زبان پيامبر امّى صلّى اللّه عليه و آله و سلّم گذشت كه فرمود:

«اى على مؤمن تو را دشمن نگيرد، و منافق تو را دوست نخواهد داشت.»

.

حکمت 45

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ارزش اخرت گرایی

 طُوبَى لِمَنْ ذَكَرَ الْمَعَادَ،

وَ عَمِلَ لِلْحِسَابِ،

وَ قَنِعَ بِالْكَفَافِ،

وَ رَضِيَ عَنِ اللَّهِ.

 خوشا به حال كسى كه به ياد معاد باشد،

براى حسابرسى قيامت كار كند،

با قناعت زندگى كند،

و از خدا راضى باشد.

.

حکمت 44

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

الگوی خودسازی (در ياد يكى از ياران، «خبّاب بن أرت» فرمود:)

[رَحِمَ] يَرْحَمُ اللَّهُ خَبَّابَ بْنَ الْأَرَتِّ،

فَلَقَدْ أَسْلَمَ رَاغِباً

وَ هَاجَرَ طَائِعاً

وَ قَنِعَ بِالْكَفَافِ

وَ رَضِيَ عَنِ اللَّهِ وَ عَاشَ مُجَاهِداً.

خدا خبّاب بن أرت را رحمت كند،

با رغبت مسلمان شد،

و از روى فرمانبردارى هجرت كرد،

و با قناعت زندگى گذراند،

و از خدا راضى بود،

و مجاهد زندگى كرد.

.

حکمت 43

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

بيمارى و پاك شدن گناهان

امام علی (علیه السلام) به يكى از يارانش كه بيمار بود فرمود:

جَعَلَ اللَّهُ مَا كَانَ [مِنْكَ] مِنْ شَكْوَاكَ حَطّاً لِسَيِّئَاتِكَ،

فَإِنَّ الْمَرَضَ لَا أَجْرَ فِيهِ

وَ لَكِنَّهُ يَحُطُّ السَّيِّئَاتِ وَ يَحُتُّهَا حَتَّ الْأَوْرَاقِ،

وَ إِنَّمَا الْأَجْرُ فِي الْقَوْلِ بِاللِّسَانِ وَ الْعَمَلِ بِالْأَيْدِي وَ الْأَقْدَامِ.

وَ إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ يُدْخِلُ بِصِدْقِ النِّيَّةِ وَ السَّرِيرَةِ الصَّالِحَةِ مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ الْجَنَّةََ.

[قال الرضي رحمه الله تعالى و أقول صدق (علیه السلام)، إن المرض لا أجر فيه لأنه ليس من قبيل ما يستحق عليه العوض لأن العوض يستحق على ما كان في مقابلة فعل الله تعالى بالعبد من الآلام و الأمراض و ما يجري مجرى ذلك و الأجر و الثواب يستحقان على ما كان في [مقابل] مقابلة فعل العبد، فبينهما فرق قد بيّنه (علیه السلام) كما يقتضيه علمه الثاقب و رأيه الصائب].

خدا آنچه را كه از آن شكايت دارى (بيمارى) موجب كاستن گناهانت قرار داد،

در بيمارى پاداشى نيست

امّا گناهان را از بين مى برد،

و آنها را چونان برگ پاييزى مى ريزد،

و همانا پاداش در گفتار به زبان،

و كردار با دست ها و قدم هاست.

و خداى سبحان به خاطر نيّت راست، و درون پاك، هر كس از بندگانش را كه بخواهد وارد بهشت خواهد كرد.

(سید رضی مى گويد: راست گفت امام على عليه السّلام «درود خدا بر او باد» كه بيمارى پاداشى ندارد، بيمارى از چيزهائى است كه استحقاق عوض دارد، و عوض در برابر رفتار خداوند بزرگ است نسبت به بنده خود، در ناملايمات زندگى و بيمارى ها و همانند آنها، امّا اجر و پاداش در برابر كارى است كه بنده انجام مى دهد. پس بين اين دو تفاوت است كه امام عليه السّلام آن را با علم نافذ و رأى رساى خود، بيان فرمود).

.

حکمت 42

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

 رابطه عقل و زبان

[قال و قد رُوي عنه (علیه السلام) هذا المعنى بلفظ آخر و هو قوله]:(حكمت 40 به گونه ديگرى نيز نقل شده).

قَلْبُ الْأَحْمَقِ فِي فِيهِ، وَ لِسَانُ الْعَاقِلِ فِي قَلْبِهِ.

 
 قلب احمق در دهان او،

و زبان عاقل در قلب او قرار دارد.

.

حکمت ۴۱

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت 

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

.

وَ قَالَ (علیه السلام): لِسَانُ الْعَاقِلِ وَرَاءَ قَلْبِهِ، وَ قَلْبُ الْأَحْمَقِ وَرَاءَ لِسَانِهِ.

[قال الرضي رحمه الله و هذا من المعاني العجيبة الشريفة و المراد به أن العاقل لا يطلق لسانه إلا بعد مشاورة الروية و مؤامرة الفكرة،

و الأحمق تسبق حذفات لسانه و فلتات كلامه مراجعة فكره و مماخضة رأيه، فكأن لسان العاقل تابع لقلبه و كأن قلب الأحمق تابع للسانه].

 زبان عاقل در پشت قلب اوست،

و قلب احمق در پشت زبانش قرار دارد.

(سید رضی گوید: اين از سخنان ارزشمند و شگفتى آور است، كه عاقل زبانش را بدون مشورت و فكر و سنجش رها نمى سازد،

امّا احمق هر چه بر زبانش آيد مى گويد بدون فكر و دقّت، پس زبان عاقل از قلب او و قلب احمق از زبان او فرمان مى گيرد).

.

حکمت 40

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

رابطه واجبات و مستحبات

 لَا قُرْبَةَ بِالنَّوَافِلِ، إِذَا أَضَرَّتْ بِالْفَرَائِضِ.

 عمل مستحب انسان را به خدا نزديك نمى گرداند،

اگر به واجب زيان رساند.

.

حکمت 39

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

پند امام علی به فرزندشان درباره خوبی ها و بدی ها

به فرزندش امام حسن عليه السّلام فرمود:

پسرم چهار چيز از من ياد گير (در خوبى ها)،

و چهار چيز به خاطر بسپار (هشدارها)، كه تا به آنها عمل مى كنى زيان نبينى:

الف- خوبى ها:

1- همانا ارزشمندترين بى نيازى عقل است،

2- و بزرگ ترين فقر بى خردى است،

3- و ترسناك ترين تنهايى خودپسندى است.

4- و گرامى ترين ارزش خانوادگى، اخلاق نيكوست.

ب- هشدارها:

1- پسرم از دوستى با احمق بپرهيز، چرا كه مى خواهد به تو نفعى رساند امّا دچار زيانت مى كند.

2- از دوستى با بخيل بپرهيز، زيرا آنچه را كه سخت به آن نياز دارى از تو دريغ مى دارد.

3- و از دوستى با بدكار بپرهيز، كه با اندك بهايى تو را مى فروشد.

4- و از دوستى با دروغگو بپرهيز، كه او به سراب ماند: دور را به تو نزديك، و نزديك را دور مى نماياند.

.

حکمت 38

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

معیار درستی  رسوم  جاهلی

(در سر راه صفّين دهقانان شهر انبار تا امام را ديدند پياده شده، و پيشاپيش آن حضرت مى دويدند.

فرمود چرا چنين مى كنيد؟

گفتند عادتى است كه پادشاهان خود را احترام مى كرديم،

فرمود):

 به خدا سوگند!

كه اميران شما از اين كار سودى نبردند،

و شما در دنيا با آن خود را به زحمت مى افكنيد،

و در آخرت دچار رنج و زحمت مى گرديد.

و چه زيانبار است رنجى كه عذاب در پى آن باشد،

و چه سودمند است آسايشى كه با آن، امان از آتش جهنّم باشد.

.

حکمت 37

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

 رابطه آرزوی دراز و تبهکاری

مَنْ أَطَالَ الْأَمَلَ، أَسَاءَ الْعَمَلَ.

كسى كه آرزوهايش طولانى است كردارش نيز ناپسند است.

.

حکمت 36

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

معاشرت با مردم

مَنْ أَسْرَعَ إِلَى النَّاسِ بِمَا يَكْرَهُونَ،

قَالُوا فِيهِ [مَا] بِمَا لَا يَعْلَمُون.

 كسى در انجام كارى كه مردم خوش ندارند، شتاب كند،

در باره او چيزى خواهند گفت كه از آن اطّلاعى ندارند.

.

حکمت 35

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد حیا فرهنگ مهدویت

بهترین بی نیازی

 أَشْرَفُ الْغِنَى، تَرْكُ الْمُنَى.

 
بهترين بى نيازى، ترك آرزوهاست.

.

حکمت 34

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ارزش اعتدال در اقتصاد

كُنْ سَمْحاً وَ لَا تَكُنْ مُبَذِّراً،

وَ كُنْ مُقَدِّراً وَ لَا تَكُنْ مُقَتِّراً.

 بخشنده باش امّا زياده روى نكن،

در زندگى حسابگر باش امّا سخت گير مباش.

.

حکمت 33

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ادامه »