زیور تهیدستی و بی نیازی

الْعَفَافُ زِينَةُ الْفَقْرِ،

وَ الشُّكْرُ زِينَةُ الْغِنَى.

پاكدامنى زيور تهيدستى،

و شكرگزارى زيور بى نيازى (ثروتمندى) است.

.

حکمت 340

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

اهمیت وفای به عهد

الْمَسْئُولُ حُرٌّ، حَتَّى يَعِدَ.

 كسى كه چيزى از او خواسته اند

تا وعده نداده آزاد است.

.

حکمت 336

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

شریکان اموال انسان

لِكُلِّ امْرِئٍ فِي مَالِهِ شَرِيكَانِ؛

الْوَارِثُ وَ الْحَوَادِث.

 براى هر كسى در مال او دو شريك است:

وارث، و حوادث.

.

حکمت 335

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

رابطه مرگ و آرزو

 لَوْ رَأَى الْعَبْدُ الْأَجَلَ وَ مَصِيرَهُ،

لَأَبْغَضَ الْأَمَلَ وَ غُرُورَه.

 اگر بنده خدا أجل و پايان كارش را مى ديد،

با آرزو و فريب آن دشمنى مى ورزيد.

.

حکمت 334

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ویژگی های روحی افراد مومن و متّقی

شادى مؤمن در چهره او،

و اندوه وى در دلش پنهان است.

سينه اش از هر چيزى فراخ تر،

و نفس او از هر چيزى خوارتر است.

برترى جويى را زشت،

و رياكارى را دشمن مى شمارد.

اندوه او طولانى، و همّت او بلند است،

سكوتش فراوان، و وقت او با كار گرفته است،

شكرگزار و شكيبا و ژرف انديش است.

از كسى درخواست ندارد و نرم خو و فروتن است،

نفس او از سنگ خارا سخت تر امّا در ديندارى از بنده خوارتر است.

.

حکمت 333

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

پاسبان خدا در زمین

السُّلْطَانُ وَزَعَةُ اللَّهِ فِي أَرْضِه.

 حاكم اسلامى، پاسبان خدا در زمين اوست.

.

حکمت 332

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

 کمترین حق خدا بر انسانها

أَقَلُّ مَا يَلْزَمُكُمْ لِلَّهِ،

أَلَّا تَسْتَعِينُوا بِنِعَمِهِ عَلَى مَعَاصِيهِ.

كمترين حق خدا بر عهده شما اينكه

از نعمت هاى الهى در گناهان يارى نگيريد.

.

حکمت 330

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

روزی فقرا و اموال سرمایه داران

 إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ فَرَضَ فِي أَمْوَالِ الْأَغْنِيَاءِ أَقْوَاتَ الْفُقَرَاءِ؛

فَمَا جَاعَ فَقِيرٌ إِلَّا بِمَا مُتِّعَ بِهِ غَنِيٌّ،

وَ اللَّهُ تَعَالَى سَائِلُهُمْ عَنْ ذَلِكَ.

همانا خداى سبحان روزى فقراء را در اموال سرمايه داران قرار داده است،

پس فقيرى گرسنه نمى ماند جز به كاميابى توانگران،

و خداوند از آنان در باره گرسنگى گرسنگان خواهد پرسيد.

.

حکمت 328

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

شکست حقیقی

 مَا ظَفِرَ مَنْ ظَفِرَ الْإِثْمُ بِهِ،

وَ الْغَالِبُ بِالشَّرِّ مَغْلُوبٌ.

پيروز نشد آن كس كه گناه بر او چيرگى يافت،

و آن كس كه با بدى پيروز شد، شكست خورده است.

.

حکمت 327

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

مهلت پذیرش توبه

الْعُمُرُ الَّذِي أَعْذَرَ اللَّهُ فِيهِ إِلَى ابْنِ آدَمَ، سِتُّونَ سَنَة.

 عمرى كه خدا از فرزند آدم پوزش را مى پذيرد، شصت سال است.

.

حکمت 326

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

خبر کشته شدن محمد بن ابی بکر

إِنَّ حُزْنَنَا عَلَيْهِ عَلَى قَدْرِ سُرُورِهِمْ بِهِ،

إِلَّا أَنَّهُمْ نَقَصُوا بَغِيضاً وَ نَقَصْنَا حَبِيباً.

آنگاه كه خبر كشته شدن محمد بن ابى بكر را به او دادند فرمود:

همانا اندوه ما بر شهادت او، به اندازه شادى شاميان است،

جز آن كه از آنان يك دشمن، و از ما يك دوست كم شد.

.

حکمت 325

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

تقوی در خلوت گاه

 اتَّقُوا مَعَاصِيَ اللَّهِ فِي الْخَلَوَاتِ،

فَإِنَّ الشَّاهِدَ هُوَ الْحَاكِمُ.

 از نافرمانى خدا در خلوت ها بپرهيزيد،

زيرا همان كه گواه است، داورى كند.

.

حکمت 324

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

کسی که خوارج را فریفت

در جنگ نهروان هنگامى كه از كنار كشتگان خوارج مى گذشت فرمود:

بدا به حال شما!

آن كه شما را فريب داد به شما زيان رساند.

پرسيدند چه كسى آنان را فريفت،اى امير المؤمنين؟

فرمود: شيطان گمراه كننده،

و نفسى كه به بدى فرمان مى دهد،

آنان را با آرزوها مغرور ساخت،

و راه گناه را بر ايشان آماده كرد،

و به آنان وعده پيروزى داد،

و سرانجام به آتش جهنّم گرفتارشان كرد.

.

حکمت323

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

رفتار با زنان بعد از جنگ

وقتى امام از جنگ صفّين باز مى گشت به محلّه شباميان رسيد،

آواز گريه زنان بر كشتگان جنگ را شنيد،

ناگاه حرب بن شرحبيل شبامى بزرگ قبيله شباميان خدمت امام رسيد به او فرمود:

آيا آن گونه كه مى شنوم، زنان شما بر شما چيره شده اند.

چرا آنان را از گريه و زارى باز نمى داريد؟

حرب پياده و امام سوار بر اسب مى رفتند،

به او فرمود: باز گرد،

كه پياده رفتن رييس قبيله اى چون تو پشت سر من،

موجب انحراف زمامدار و زبونى مؤمن است.

.

حکمت 322

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

قاطعيّت رهبرى در مشورت

وَ قَالَ (علیه السلام) لِعَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْعَبَّاسِ،

وَ قَدْ أَشَارَ إِلَيْهِ فِي شَيْءٍ لَمْ يُوَافِقْ رَأْيَهُ:

لَكَ أَنْ تُشِيرَ عَلَيَّ وَ أَرَى،

فَإِنْ عَصَيْتُكَ فَأَطِعْنِي.

عبد اللّه بن عباس در مسئله اى نظر داد كه امام آن را قبول نداشت

 فرمود: بر تو است كه رأى خود را به من بگويى،

و من بايد پيرامون آن بينديشم،

آنگاه اگر خلاف نظر تو فرمان دادم بايد اطاعت كنى.

.

حکمت 321

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

توصیه امام درباره فقر

 لِابْنِهِ مُحَمَّدِ ابْنِ الْحَنَفِيَّةِ:

يَا بُنَيَّ!

إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكَ الْفَقْرَ،

فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنْهُ؛

فَإِنَّ الْفَقْرَ مَنْقَصَةٌ لِلدِّينِ،

مَدْهَشَةٌ لِلْعَقْلِ، دَاعِيَةٌ لِلْمَقْتِ.

 به پسرش محمد حنفيّه سفارش كرد:

اى فرزند من!

از تهيدستى بر تو هراسناكم،

از فقر به خدا پناه ببر،

كه همانا فقر، دين انسان را ناقص،

و عقل را سرگردان،

و عامل دشمنى است.

.

حکمت 319

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

علی از زبان علی (رمز پیروزی های امام علی)

وَ قِيلَ لَهُ بِأَيِّ شَيْءٍ غَلَبْتَ الْأَقْرَانَ؟

فَقَالَ (علیه السلام): مَا لَقِيتُ رَجُلًا، إِلَّا أَعَانَنِي عَلَى نَفْسِهِ.

 از امام پرسيدند، با كدام نيرو بر حريفان خود پيروز شدى؟

فرمود: كسى را نديدم جز آن كه مرا در شكست خود يارى مى داد.

[قال الرضي رحمه الله تعالى: يومئ بذلك إلى تمكن هيبته في القلوب].

(سید رضی گوید: امام به اين نكته اشاره كرد كه هيبت و ترس او در دل ها جاى مى گرفت).

.

حکمت 318

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

جواب صریح امام علی به یهودیان درباره اختلاف مسلمانان

وَ قَالَ لَهُ بَعْضُ الْيَهُودِ مَا دَفَنْتُمْ نَبِيَّكُمْ حَتَّى اخْتَلَفْتُمْ فِيهِ،

فَقَالَ (علیه السلام) لَهُ:

إِنَّمَا اخْتَلَفْنَا عَنْهُ لَا فِيهِ،

وَ لَكِنَّكُمْ مَا جَفَّتْ أَرْجُلُكُمْ مِنَ الْبَحْرِ

حَتَّى قُلْتُمْ لِنَبِيِّكُمْ «اجْعَلْ لَنا إِلهاً كَما لَهُمْ آلِهَةٌ، قالَ إِنَّكُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ».

شخصى يهودى به امام گفت: هنوز پيامبرتان را دفن نكرده، در باره اش اختلاف كرديد،

امام فرمود: ما در باره آنچه كه از او رسيده اختلاف كرديم، نه در خود او،

امّا شما يهوديان، هنوز پاى شما پس از نجات از درياى نيل خشك نشده بود كه به پيامبرتان گفتيد:

«براى ما خدايى بساز، چنانكه بت پرستان خدايى دارند»

و پيامبر شما گفت: «شما مردمى نادانيد».

.

حکمت 317

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

یعسوب الفجّار

 أَنَا يَعْسُوبُ الْمُؤْمِنِينَ

وَ الْمَالُ يَعْسُوبُ الْفُجَّارِ.

 من پيشواى مؤمنان، و مال، پيشواى تبهكاران است.

[قال الرضي: و معنى ذلك أن المؤمنين يتبعونني و الفجار يتبعون المال كما تتبع النحل يعسوبها و هو رئيسها].

(سید رضی گوید: معناى سخن امام اين است كه مؤمنان از من پيروى مى كنند و بدكاران پيرو مال مى باشند آنگونه كه زنبوران عسل از رئيس خود اطاعت دارند).

.

حکمت 316

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

 روش برخورد با ظلم

رُدُّوا الْحَجَرَ مِنْ حَيْثُ جَاءَ،

فَإِنَّ الشَّرَّ لَا يَدْفَعُهُ إِلَّا الشَّر.

 سنگ را از همان جايى كه دشمن پرت كرده، باز گردانيد،

كه شر را جز شر پاسخى نيست.

.

حکمت 314

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

جامعیت قرآن

وَ فِي الْقُرْآنِ نَبَأُ مَا قَبْلَكُمْ،

وَ خَبَرُ مَا بَعْدَكُمْ،

وَ حُكْمُ مَا بَيْنَكُمْ.

 در قرآن اخبار گذشتگان، و آيندگان،

و احكام مورد نياز زندگى تان وجود دارد.

.

حکمت 313

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

وقت انجام مستحبات

 إِنَّ لِلْقُلُوبِ إِقْبَالًا وَ إِدْبَاراً؛

فَإِذَا أَقْبَلَتْ فَاحْمِلُوهَا عَلَى النَّوَافِلِ،

وَ إِذَا أَدْبَرَتْ فَاقْتَصِرُوا بِهَا عَلَى الْفَرَائِضِ.

 دل ها را روى آوردن و نشاط، و پشت كردن و فرارى است،

پس آنگاه كه نشاط دارند آن را بر انجام مستحبّات واداريد،

و آنگاه كه پشت كرده بى نشاط است، به انجام واجبات قناعت كنيد.

.

حکمت 312

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

نفرین امام علی 

وَ قَالَ (علیه السلام) لِأَنَسِ بْنِ مَالِكٍ،

وَ قَدْ كَانَ بَعَثَهُ إِلَى طَلْحَةَ وَ الزُّبَيْرِ

لَمَّا جَاءَ إِلَى الْبَصْرَةِ يُذَكِّرُهُمَا شَيْئاً مِمَّا سَمِعَهُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه وآله) فِي مَعْنَاهُمَا،

فَلَوَى عَنْ ذَلِكَ،

فَرَجَعَ إِلَيْهِ فَقَالَ إِنِّي أُنْسِيتُ ذَلِكَ الْأَمْرَ،

فَقَالَ (علیه السلام):

إِنْ كُنْتَ كَاذِباً فَضَرَبَكَ اللَّهُ بِهَا بَيْضَاءَ لَامِعَةً لَا تُوَارِيهَا الْعِمَامَةُ.

چون به شهر بصره رسيد خواست انس بن مالك را به سوى طلحه و زبير بفرست

تا آنچه از پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم در باره آنان شنيده يادشان آورد،

أنس، سر باز زد و گفت من آن سخن پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را فراموش كردم،

فرمود: اگر دروغ مى گويى خداوند تو را به بيمارى برص (سفيدى روشن) دچار كند كه عمّامه آن را نپوشاند.

[قال الرضي: يعني البرص، فأصاب أنساً هذا الداء فيما بعد في وجهه فكان لا يرى إلا [متبرقعا] مبرقعا]. 

(سید رضی گوید: پس از نفرين امام (ع)، انس به بيمارى برص در سر و صورت دچار شد، كه همواره نقاب مى زد).

.

حکمت 311

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ایمان و وعده های الهی

لَا يَصْدُقُ إِيمَانُ عَبْدٍ،

حَتَّى يَكُونَ بِمَا فِي يَدِ اللَّهِ، أَوْثَقَ مِنْهُ بِمَا فِي يَدِه.

 ايمان بنده اى درست نباشد جز آن كه اعتماد او به آنچه در دست خداست

بيشتر از آن باشد كه در دست اوست.

.

حکمت 310

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستا احیا فرهنگ مهدویت

پرهیز از گمان مومنان

 اتَّقُوا ظُنُونَ الْمُؤْمِنِينَ،

فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَى جَعَلَ الْحَقَّ عَلَى أَلْسِنَتِهِمْ.

 از گمان مؤمنان بپرهيزيد

كه خدا حق را بر زبان آنان قرار داده است.

.

حکمت 309

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

برتری دوستی بر خویشاوندی

 مَوَدَّةُ الْآبَاءِ، قَرَابَةٌ بَيْنَ الْأَبْنَاءِ؛

وَ الْقَرَابَةُ إِلَى الْمَوَدَّةِ، أَحْوَجُ مِنَ الْمَوَدَّةِ إِلَى الْقَرَابَةِ.

 دوستى ميان پدران، سبب خويشاوندى فرزندان است،

و خويشاوندى به دوستى نيازمندتر است از دوستى به خويشاوندى.

.

حکمت 308

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

داغ فرزند و غارت مال

 يَنَامُ الرَّجُلُ عَلَى الثُّكْلِ،

وَ لَا يَنَامُ عَلَى الْحَرَبِ.

 آدم داغدار مى خوابد،

امّا مال غارت شده، نمى خوابد.

 [قال السيد الرضي: و معنى ذلك أنه يصبر على قتل الأولاد

و لا يصبر على سلب الأموال].

(سید رضی گوید: معناى سخن امام عليه السّلام اين است كه انسان بر كشته شدن فرزندان بردبارى مى كند

امّا در غارت و ربوده شدن اموال بردبار نيست).

.

حکمت 307

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

رابطه غیرت و زنا

مَا زَنَى غَيُورٌ قَطُّ.

 غيرتمند هرگز زنا نمى كند.

.

حکمت 305

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

مسکین رسول خداست

 إِنَّ الْمِسْكِينَ رَسُولُ اللَّهِ،

فَمَنْ مَنَعَهُ فَقَدْ مَنَعَ اللَّهَ،

وَ مَنْ أَعْطَاهُ فَقَدْ أَعْطَى اللَّهَ.

 نيازمندى كه به تو روى آورده فرستاده خداست،

كسى كه از يارى او دريغ كند، از خدا دريغ كرده،

و آن كس كه به او بخشش كند، به خدا بخشيده است.

.

حکمت 304

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

فرزندان دنیا

 النَّاسُ أَبْنَاءُ الدُّنْيَا،

وَ لَا يُلَامُ الرَّجُلُ عَلَى حُبِّ أُمِّهِ‏.

 مردم فرزندان دنيا هستند

و هيچ كس را بر دوستى مادرش نمى‏ توان سرزنش كرد.

.

حکمت 303

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

دعا در بلا و امان

 مَا الْمُبْتَلَى الَّذِي قَدِ اشْتَدَّ بِهِ الْبَلَاءُ،

بِأَحْوَجَ إِلَى الدُّعَاءِ [مِنَ الْمُعَافَى‏] الَّذِي لَا يَأْمَنُ الْبَلَاء.

 آن كس كه به شدّت گرفتار دردى است

نيازش به دعا بيشتر از تندرستى كه از بلا در امان است، نمى ‏باشد.

.

حکمت 302

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

 احتياط در فرستادن پيك‏ها و نامه‏ ها

رَسُولُكَ تَرْجُمَانُ عَقْلِكَ،

وَ كِتَابُكَ أَبْلَغُ مَا يَنْطِقُ عَنْكَ‏.

 فرستاده تو بيانگر ميزان عقل تو،

و نامه تو گوياترين سخنگوى تو است.

.

حکمت 301

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

نحوه حسابرسی روز قیامت با وجود فراوانی انسانها

از امام پرسيدند: چگونه خدا با فراوانى انسان ها به حسابشان رسيدگى مى كند؟

پاسخ داد: آن چنانكه با فراوانى آنان روزيشان مى دهد.

و باز پرسيدند: چگونه به حساب انسان ها رسيدگى مى كند كه او را نمى بينند؟

فرمود:  همان گونه كه آنان را روزى مى دهد و او را نمى بينند.

.

حکمت 300

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستا احیا فرهنگ مهدویت

مهلت دو رکعت نماز

 مَا أَهَمَّنِي ذَنْبٌ أُمْهِلْتُ بَعْدَهُ،

حَتَّى أُصَلِّيَ رَكْعَتَيْنِ

وَ أَسْأَلَ اللَّهَ الْعَافِيَةَ.

 آنچه كه بين من و خدا نارواست اگر انجام دهم

و مهلت دو ركعت نماز داشته باشم كه از خدا عافيت طلبم،

مرا اندوهگين نخواهد ساخت.

.

حکمت 299

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

پرهیز از دشمنی کردن

لِرَجُلٍ رَآهُ يَسْعَى عَلَى عَدُوٍّ لَهُ

بِمَا فِيهِ إِضْرَارٌ بِنَفْسِهِ:

إِنَّمَا أَنْتَ كَالطَّاعِنِ نَفْسَهُ لِيَقْتُلَ رِدْفَهُ.

شخصى را ديد كه چنان بر ضد دشمنش مى كوشيد

كه به خود زيان مى رسانيد،

امام فرمودند: تو مانند كسى هستى كه

نيزه در بدن خود فرو برد تا ديگرى را كه در كنار اوست بكشد.

.

حکمت 296

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

دوستان و دشمنان تو چه کسانی هستند؟
 

دوستان تو سه گروهند، و دشمنان تو نيز سه دسته اند،

امّا دوستانت: دوست تو و دوست دوست تو، و دشمن دشمن تو است،

و امّا دشمنانت، پس دشمن تو، و دشمن دوست تو، و دوست دشمن تو است.

.

حکمت 295

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

اثر همنشینی با افراد احمق

لَا تَصْحَبِ الْمَائِقَ،

فَإِنَّهُ يُزَيِّنُ لَكَ فِعْلَهُ

وَ يَوَدُّ أَنْ تَكُونَ مِثْلَهُ.

 همنشين بى خرد مباش،

كه كار زشت خود را زيبا جلوه داده،

دوست دارد تو همانند او باشى.

.

حکمت 293

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

فرزند و آزمایش الهی

اى اشعث!

اگر براى پسرت اندوهناكى، به خاطر پيوند خويشاوندى سزاوارى،

امّا اگر شكيبا باشى هر مصيبتى را نزد خدا پاداشى است.

اى اشعث!

اگر شكيبا باشى تقدير الهى بر تو جارى مى شود

و تو پاداش داده خواهى شد

و اگر بى تابى كنى نيز تقدير الهى بر تو جارى مى شود و تو گناه كارى.

اى اشعث !

پسرت تو را شاد مى ساخت

و براى تو گرفتارى و آزمايش بود،

و مرگ او تو را اندوهگين كرد

در حالى كه براى تو پاداش و رحمت است.

.

حکمت 291

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

جایگاه شکر نعمت ها

 لَوْ لَمْ يَتَوَعَّدِ اللَّهُ عَلَى مَعْصِيَتِهِ،

لَكَانَ يَجِبُ أَلَّا يُعْصَى شُكْراً لِنِعَمِهِ.

 اگر خدا بر گناهان وعده عذاب هم نمى داد،

لازم بود به خاطر سپاسگزارى از نعمت هايش نافرمانى نشود.

.

حکمت 290

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

 شخصی که محبوب امام علی بود 

در گذشته برادرى دينى داشتم كه در چشم من بزرگ مقدار بود

چون دنياى حرام در چشم او بى ارزش مى نمود،

و از شكم بارگى دور بود،

پس آنچه را نمى يافت آرزو نمى كرد،

و آنچه را مى يافت زياده روى نداشت.

در بيشتر عمرش ساكت بود،

امّا گاهى كه لب به سخن مى گشود بر ديگر سخنوران برترى داشت،

و تشنگى پرسش كنندگان را فرو مى نشاند.

به ظاهر ناتوان و مستضعف مى نمود،

امّا در برخورد جدّى چونان شير پيشه مى خروشيد،

يا چون مار بيابانى به حركت در مى آمد.

تا پيش قاضى نمى رفت دليلى مطرح نمى كرد،

و كسى را كه عذرى داشت سرزنش نمى كرد، تا آن كه عذر او را مى شنيد.

از درد شكوه نمى كرد، مگر پس از تندرستى و بهبودى،

آنچه عمل مى كرد مى گفت،

و بدانچه عمل نمى كرد چيزى نمى گفت،

اگر در سخن گفتن بر او پيشى مى گرفتند در سكوت مغلوب نمى گرديد.

و بر شنيدن بيشتر از سخن گفتن حريص بود.

اگر بر سر دو راهى دو كار قرار مى گرفت،

مى انديشيد كه كدام يك با خواسته نفس نزديك تر است با آن مخالفت مى كرد.

پس بر شما باد روى آوردن به اينگونه از ارزش هاى اخلاقى،

و با يكديگر در كسب آنها رقابت كنيد،

و اگر نتوانستيد،

بدانيد كه به دست آوردن برخى از آن ارزش هاى اخلاقى بهتر از رها كردن همه است.

.

حکمت 289

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

زبان و سرنوشت

 مَا قَالَ النَّاسُ لِشَيْءٍ طُوبَى لَهُ،

إِلَّا وَ قَدْ خَبَأَ لَهُ الدَّهْرُ يَوْمَ سَوْءٍ.

مردم چيزى را نگفتند خوش باد،

جز آن كه روزگار، روز بدى را براى او تدارك ديد.

.

حکمت 286

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ضرورت غنیمت شمردن فرصت ها

كُلُّ مُعَاجَلٍ يَسْأَلُ الْإِنْظَارَ،

وَ كُلُّ مُؤَجَّلٍ يَتَعَلَّلُ بِالتَّسْوِيف.

 آنان كه وقتشان پايان يافته خواستار مهلتند،

و آنان كه مهلت دارند كوتاهى مى ورزند.

.

حکمت 285

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

سفر طولانی آخرت

مَنْ تَذَكَّرَ بُعْدَ السَّفَرِ،

إسْتَعَدَّ.

كسى كه به ياد سفر طولانى آخرت باشد

خود را آماده مى سازد.

.

حکمت 280

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

 ارزش تداوم عمل 

قَلِيلٌ تَدُومُ عَلَيْهِ،

أَرْجَى مِنْ كَثِيرٍ مَمْلُولٍ مِنْهُ.

كار اندكى كه ادامه يابد،

از كار بسيارى كه از آن به ستوه آيى، اميدوار كننده تر است.

.

حکمت 278

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

دعای امام علی برای درمان ریا کاری

خدايا!

به تو پناه مى برم كه ظاهر من در برابر ديده ها نيكو،

و درونم در آنچه كه از تو پنهان مى دارم، زشت باشد؛

و بخواهم با اعمال و رفتارى كه تو از آن آگاهى، توجّه مردم را به خود جلب نمايم،

و چهره ظاهرم را زيبا نشان داده

با اعمال نادرستى كه درونم را زشت كرده به سوى تو آيم،

تا به بندگانت نزديك، و از خشنودى تو دور گردم.

.

حکمت 276

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

نتیجه اوصاف ضد تقوی

 طمع به هلاكت مى كشاند و نجات نمى دهد،

و به آنچه ضمانت كند، وفادار نيست،

و بسا نوشنده آبى كه پيش از سيراب شدن گلو گيرش شد.

و ارزش آنچه كه بر سر آن رقابت مى كنند، هر چه بيشتر باشد،

مصيبت از دست دادنش اندوهبارتر خواهد بود،

و آرزوها چشم بصيرت را كور مى كند،

و آنچه روزى هر كسى است بى جستجو خواهد رسيد.

.

حکمت 275

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

ضرورت عمل گرایی

 لَا تَجْعَلُوا عِلْمَكُمْ جَهْلًا،

وَ يَقِينَكُمْ شَكّاً؛

إِذَا عَلِمْتُمْ فَاعْمَلُوا،

وَ إِذَا تَيَقَّنْتُمْ فَأَقْدِمُوا.

 علم خود را نادانى،

و يقين خود را شك و ترديد مپنداريد،

پس هر گاه دانستيد عمل كنيد،

و چون به يقين رسيديد اقدام كنيد.

.

حکمت 274

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

رابطه تلاش و تقدیر

به يقين بدانيد

خداوند براى بنده خود هر چند با سياست و سخت كوش و در طرح و نقشه نيرومند باشد،

بيش از آنچه كه در علم الهى وعده فرمود، قرار نخواهد داد،

و ميان بنده، هر چند ناتوان و كم سياست باشد،

و آنچه در قرآن براى او رقم زده حايلى نخواهد گذاشت.

هر كس اين حقيقت را بشناسد و به كار گيرد،

از همه مردم آسوده تر است و سود بيشترى خواهد برد.

و آن كه آن را واگذارد و در آن شك كند،

از همه مردم گرفتارتر و زيانكارتر است.

چه بسا نعمت داده شده اى كه گرفتار عذاب شود،

و بسا گرفتارى كه در گرفتارى ساخته شده و آزمايش گردد.

پس اى كسى كه از اين گفتار بهرمند مى شوى!

بر شكر گزارى بيفزاى،

و از شتاب بى جا دست بردار،

و به روزى رسيده قناعت كن.

.

حکمت 273

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

قضاوت امام در دزدی بیت المال

(دو نفر دزد را خدمت امام آوردند

كه از بيت المال دزدى كرده بودند،

يكى برده مردم، و ديگرى برده‌اى جزو بيت المال بود،

امام فرمود:

أَمَّا هَذَا فَهُوَ مِنْ مَالِ اللَّهِ وَ لَا حَدَّ عَلَيْهِ،

مَالُ اللَّهِ أَكَلَ بَعْضُهُ بَعْضاً،

وَ أَمَّا الْآخَرُ فَعَلَيْهِ الْحَدُّ الشَّدِيدُ، فَقَطَعَ يَدَهُ.

 
برده اى كه از بيت المال است حدّى بر او نيست،

زيرا مال خدا مقدارى از مال خدا را خورده است،

امّا ديگرى بايد حدّ دزدى با شدّت بر او اجرا گردد (سپس دست او را بريد).

.

حکمت 271

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت

در زمان حكومت عمر، نسبت به فراوانى زيور و زينت هاى كعبه صحبت شد،

گروهى گفتند: آنها را براى لشكر اسلام مصرف كن، كعبه زر و زينت نمى خواهد،

وقتى از امير المؤمنين عليه السّلام پرسيدند، فرمود:

همانا قرآن بر پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم هنگامى نازل گرديد كه اموال چهار قسم بود:

1- اموال مسلمانان، كه آن را بر أساس سهم هر يك از وارثان، تقسيم كرد،

2- و غنيمت جنگى كه آن را به نيازمندانش رساند،

3- و خمس، كه خدا جايگاه مصرف آن را تعيين فرمود،

4- و صدقات، كه خداوند راه هاى بخشش آن را مشخّص فرمود.

و زيور آلات و زينت كعبه از اموالى بودند كه خدا آن را به حال خود گذاشت،

نه از روى فراموشى آن را ترك كرد،

و نه از چشم خدا پنهان بود،

تو نيز آن را به حال خود واگذار

چنانكه خدا و پيامبرش آن را بحال خود واگذاشتند.

عمر گفت: اگر تو نبودى رسوا مى شديم، و متعرّض زيور آلات كعبه نشد.

.

حکمت 270

نهج البلاغه

.

موسسه اهل البیت

ستاد احیا فرهنگ مهدویت