طرح سی روز سی آيه ، رمضان 1440
آيه بيست و يکم
زندگی آخرت زندگی واقعی است، بر خلاف زندگی دنيا که بازی و سرگرمی است.

?جزء بيست و يکم، آيه 64 سوره عنکبوت:

« وَ مَا هَذِهِ الْحَيَوةُ الدُّنْيَا إِلَّا لَهْوٌ وَ لَعِبٌ وَ إِنَّ الدَّارَ الْاَخِرَةَ لَهِیَ الْحَيَوَانُ لَوْ كَانُواْ يَعْلَمُونَ (عنکبوت/64)»
« زندگانى اين دنيا چيزی جز لهو و لعب نيست. اگر بدانند، سرای آخرت سرای زندگانى است. (عنکبوت/64)»

⁉پرسشها:

1- چرا در آيه 64 سوره عنکبوت زندگی دنيا را لهو و لعب می نامد؟

2- واژه حَيَوان که آيه 64 سوره عنکبوت سرای آخرت را به آن ناميده است به چه معنی است؟

3- با توجّه به تفسيری که از آيه 64 سوره عنکبوت شده است، ويژگيهای زندگی آخرت چيست؟

4- در آيه 64 سوره عنکبوت چند حصر وجود دارد؟ توضيح دهيد.

5- جمله « لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ » در آخر آيه 64 سوره عنکبوت چه پيامی در خود دارد؟

✔پاسخها:

1- چرا در آيه 64 سوره عنکبوت زندگی دنيا را لهو و لعب می نامد؟
علامه طباطبايی (ره) در ذيل اين آيه شريفه می گويد:

كلمه « لهو »، به معنای هر چيز و هر كار بيهوده ای است كه انسان را از كار مهمّ و مفيدش باز بدارد، و به خود مشغول سازد، بنابراين يكی از مصاديق لهو، زندگی مادّی دنياست، برای اينكه آدمی را با زرق و برق خود و آرايش فانى و فريبنده خود از زندگی باقی و دائمی بازمی دارد، و به خود مشغول و سرگرم می كند.

و كلمه « لعب »، به معنای كار و يا كارهای منظّمی است با نظم خيالى و برای غرض خيالى مثل بازيهای بچّه ها، زندگی دنيا همان طور كه به اعتباری لهو است، همين طور لعب نيز هست، برای اينكه فانى و زودگذر است، … مردم بر سر امور دنيوی با يكديگر می جنگند، با اينكه آنچه اين ستمگران بر سر آن دشمنی می كنند، از قبيل اموال، همسران، فرزندان، مناصب، مقامها، رياستها، مولويت ‏ها، خدمتگزاران، ياران، و امثال آن چيزی جز اوهام نيستند، و در حقيقت سرابى هستند كه از دور آب به نظر می رسد، و انسان منافع مذكور را مالك نمی شود، مگر در ظرف وهم و خيال.

( ترجمه الميزان، ج‏16، ص: 225)

2- واژه حَيَوان که آيه 64 سوره عنکبوت سرای آخرت را به آن ناميده است به معنی حيات واقعی است و آن زندگی است که فرد با کمالات واقعی که خود از راه ايمان و عمل صالح کسب کرده برای خود می سازد. اين زندگی کار مهمّی است که اشتغال به آن آدمی را از هيچ منفعتی بازنمی دارد، زيرا غير از آن كمالات واقعی واقعيّت ديگری وجود ندارد.

3- ويژگيهای زندگی آخرت با توجّه به تفسير آن از الميزان عبارت است از:
- زندگی آخرت واقعی است و وهم و خيال نيست،
- جدّی است و بازی و سرگرمی و گناه نيست.
- باقی است و فنايى با آن نيست،
- لذّتی است كه با الم و درد آميخته نيست،
- سعادتی است كه شقاوت و بدبختی در پی ندارد،

4- در آيه 64 سوره عنکبوت دو حصر وجود دارد.
- يکی آنکه زندگی دنيا را منحصر در لهو و لعب کرده است. با ترکيب مَا نفی و الّا استثناء که حصر را می رساند.
– ديگر آنکه زندگی آخرت را منحصر در حَيَوان بودن کرده است، با چند تأکيد که آورده است: آوردن واژه اِنَّ قبل از الدّارَ الاَخِرَةَ، آوردن واژه لام مزحلقه برای تساوی تأکيد در دو بخش جمله اسميّه، آوردن جمله اسميّه «هِیَ الحَيَوانُ» به عنوان خبر اِنَّ .

5- جمله « لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ » در آخر آيه 64 سوره عنکبوت دو پيام دارد:
- يکی اينکه اين مردم نمی دانند.
- ديگر اينکه اگر تا کنون نمی دانستيد، حال بدانيد و به زندگی واقعی دل ببنديد و آن را برای خود بسازيد.

علامه طباطبايی (ره) در ذيل اين آيه شريفه روايتی را از کتاب الدر المنثور، جلد 5، صفحه 149 از رسول خدا صلّی الله عليه و آله نقل کرده است به اينکه: فرمود: تعجّب تمام تعجّب از كسی است كه خانه حيات را تصديق دارد، ولى همه سعی و كوشش او برای خانه غرور است. (ترجمه الميزان، ج‏16، ص: 229)
.
.
استاد بصراوی
.
.