?حتمی بودن روز قيامت

جزء پنجم، آيه 87 سوره نساء:
« اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ لَيَجْمَعَنَّكُمْ إِلىَ‏ يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَا رَيْبَ فِيهِ وَ مَنْ اَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ حَدِيثًا »
« اللَّه خدايى است كه هيچ خدايى جز او نيست. به تحقيق همه شما را در روز قيامت- كه هيچ شكّی در آن نيست- گرد می آورد و چه كسی از خدا به گفتار راستگوی تر است؟ (نساء/87) »

⁉پرسشها:

1- چرا ابتدای آيه 87 سوره نساء با جمله « اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ » شده است.

2- در آيه 87 سوره نساء چند تأکيد در آمدن روز قيامت وجود دارد؟

3- چرا در آخر آيه 87 سوره نساء خداوند راستگو بودن خود را ابراز می فرمايد؟

✔پاسخها:

1- آيه 87 سوره نساء در حکم تعليل دو آيه قبل از خود است. جمله « اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ» برای تقويت اين علّت آورده شده است.

دو آيه قبل از آيه مورد گفتگو:
مَنْ يَشْفَعْ شَفَاعَةً حَسَنَةً يَكُن لَهُ نَصِيبٌ مِنْهَا وَ مَنْ يَشْفَعْ شَفَاعَةً سَيِّئَةً يَكُن لَهُ كِفْلٌ مِنْهَا وَ كاَنَ اللَّهُ عَلَی‏ كُلِّ شَیْءٍ مُقِيتاً هر كس در كار نيكی ميانجی شود او را از آن نصيبى است و هر كس در كار بدی ميانجی شود او را از آن بهره‏ای است. و خدا نگهبان بر هر چيزی است. (نساء/85)

وَ إِذَا حُيِّيتُم بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّواْ بِاَحْسَنَ مِنْهَا اَوْ رُدُّوهَا إِنَّ اللَّهَ كاَنَ عَلَی كُلِّ شَیْءٍ حَسِيباً چون شما را به درودی نواختند به درودی بهتر از آن يا همانند آن پاسخ گوييد. هرآينه خدا حسابگر هر چيزی است. (نساء/86) چنانکه ملاحظه می شود در انتهای دو آيه قبل به نگهبان بودن و حسابگر بودن خداوند اشاره فرموده است.

در آيه مورد گفتگو ابتدا تأکيد می کند که خدايی جز خدای يکتا نيست و اين خداوند يکتای نگهبان بر امور شما و حسابگر اعمال شما، شما را در روز قيامت حتماً جمع خواهد کرد.

به اين صورت سه آيه به دنبال هم به اين صورت آمده است که تفهيم کند که اگر خداوند اصولی را در روابط اجتماعی شما قرار داد:
و آن يکی بهره مندی ميانجی عمل خوب و بد از اصل عمل
و ديگری بهتر جواب سلام دادن فردی که به شما سلام می کند.
شما مکلّف به رعايت آن اصول هستيد. زيرا :

خود خداوند مراقب و حسابگر اعمال شما هست. و اين خدا همان خدای واحد است که خدايی نيست و در روزی که شما را جمع می کند به حساب اعمال شما رسيدگی می کند.

2- در آيه 87 سوره نساء چهار تأکيد برای حتمی بودن وقوع روز قيامت وجود دارد.

يکی - لام تأکيد بر سر يجمعُ
دوم - نون تأکيد ثقيله در آخر يجمعَنَّ
سوم – جمله لا رَيبَ فيه : شکّی در آن نيست. اين جمله حال است از روز قيامت، يعنی شکی در آمدن روز قيامت و جمع شدن شما در آن نيست.
چهارم- جمله و من اصدقُ من اللهِ حديثاً : چه کسی راستگوتر از خداوند است.

3- جمله « وَ مَنْ اَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ حَدِيثًا » در آيه 87 سوره نساء به عنوان شاهد و دليل برای حتمی بودن روز قيامت و جمع کردن مردم در روز قيامت است.

در واقع خداوند می فرمايد من که از همه راستگوترم دارم آمدن روز قيامت را به شما خبر می دهم. مراقب باشيد. در آن روز سرافکنده نباشيد. البته اين جمله تأکيدی هم بر آمدن روز قيامت هست.
.
.
استاد بصراوی
.
.