ضرورت امامت پس از پیامبران الهی

رسول گرامى اسلام، در ميان شما مردم جانشينانى برگزيد كه تمام پيامبران گذشته براى امّت هاى خود برگزيدند، زيرا آنها هرگز انسان ها را سرگردان رها نكردند و بدون معرّفى راهى روشن و نشانه هاى استوار، از ميان مردم نرفتند.

خطبه1

نهج البلاغه

.

.

فلسفه بعثت پیامبران (نبوت عامّه)

شیطان
و خداى سبحان از فرزندان او پيامبرانى برگزيد. خدا پيمان وحى را از پيامبران گرفت تا امانت رسالت را به مردم برسانند، آنگاه كه در عصر جاهليت ها بيشتر مردم، پيمان خدا را ناديده انگاشتند و حق پروردگار را نشناختند و برابر او به خدايان دروغين روى آوردند، و شيطان مردم را از معرفت خدا باز داشت و از پرستش او جدا كرد.

خداوند پيامبران خود را مبعوث فرمود، و هر چندگاه، متناسب با خواسته هاى انسان ها، رسولان خود را پى در پى اعزام كرد تا وفادارى به پيمان فطرت را از آنان باز جويند و نعمت هاى فراموش شده را به ياد آورند و با ابلاغ احكام الهى، حجّت خدا را بر آنها تمام نمايند و توانمندى هاى پنهان شده عقل ها را آشكار سازند و نشانه هاى قدرت خدا را معرّفى كنند،.

مانند: سقف بلند پايه آسمان ها بر فراز انسان ها، گاهواره گسترده زمين در زير پاى آنها، و وسائل و عوامل حيات و زندگى، و راه هاى مرگ و مردن، و مشكلات و رنج هاى پير كننده، و حوادث پى در پى، كه همواره بر سر راه آدميان است.

خداوند هرگز انسان ها را بدون پيامبر، يا كتابى آسمانى، يا برهانى قاطع، يا راهى استوار، رها نساخته است، پيامبرانى كه با اندك بودن ياران، و فراوانى انكار كنندگان، هرگز در انجام وظيفه خود كوتاهى نكردند.

بعضى از پيامبران، بشارت ظهور پيامبر آينده را دادند و برخى ديگر را پيامبران گذشته معرّفى كردند. بدين گونه قرن ها پديد آمد، و روزگاران سپرى شد، پدران رفتند و فرزندان جاى آنها را گرفتند.

فلسفه بعثت پیامبر خاتم، صلی الله علیه وآله (نبوت خاصّه)

تا اين كه خداى سبحان، براى وفاى به وعده خود، و كامل گردانيدن دوران نبوّت، حضرت محمّد (كه درود خدا بر او باد) را مبعوث كرد، پيامبرى كه از همه پيامبران پيمان پذيرش نبوّت او را گرفته بود، نشانه هاى او شهرت داشت، و تولّدش بر همه مبارك بود.

در روزگارى كه مردم روى زمين داراى مذاهب پراكنده، خواسته هاى گوناگون، و روش هاى متفاوت بودند: عدّه اى خدا را به پديده ها تشبيه كرده و گروهى نام هاى ارزشمند خدا را انكار و به بت ها نسبت مى دادند، و برخي به غير خدا اشاره مى كردند.

پس خداى سبحان، مردم را به وسيله محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم از گمراهى نجات داد و هدايت كرد، و از جهالت رهايى بخشيد. سپس ديدار خود را براى پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بر گزيد، و آنچه نزد خود داشت براى او پسنديد و او را با كوچ دادن از دنيا گرامى داشت، و از گرفتارى ها و مشكلات رهايى بخشيد و كريمانه قبض روح كرد.

خطبه1

نهج البلاغه

.

شگفتی آفرینش آدم (ع) و ویژگی های انسان کامل

سپس خداوند بزرگ، خاكى از قسمت هاى گوناگون زمین، از قسمت هاى سخت و نرم، شور و شیرین، گرد آورد، آب بر آن افزود تا گلى خالص و آماده شد، و با افزودن رطوبت، چسبناك گردید، كه از آن، اندامى شایسته، و عضوهایى جدا و به یكدیگر پیوسته آفرید. آن را خشكانید تا محكم شد. خشكاندن را ادامه داد تا سخت شد، تا زمانى معین و سر انجامى مشخّص، اندام انسان كامل گردید.

آنگاه از روحى كه آفرید در آن دمید تا به صورت انسانى زنده در آمد، داراى نیروى اندیشه، كه وى را به تلاش اندازد و داراى افكارى كه در دیگر موجودات، تصرّف نماید.

به انسان اعضاء و جوارحى بخشید، كه در خدمت او باشند، و ابزارى عطا فرمود، كه آنها را در زندگى به كار گیرد. قدرت تشخیص به او داد تا حق و باطل را بشناسد، و حواس چشایى، و بویایى، و وسیله تشخیص رنگ ها، و أجناس مختلف در اختیار او قرار داد.

انسان را مخلوطى از رنگ هاى گوناگون، و چیزهاى همانند و سازگار، و نیروهاى متضاد، و مزاج هاى گوناگون، گرمى، سردى، ترى، خشكى، قرار داد.
سپس از فرشتگان خواست تا آن چه در عهده دارند انجام دهند، و عهدى را كه پذیرفته اند وفا كنند، اینگونه كه بر آدم سجده كنند، و او را بزرگ بشمارند، و فرمود: «بر آدم سجده كنید پس فرشتگان همه سجده كردند جز شیطان» غرور و خود بزرگ بینى او را گرفت و شقاوت و بدى بر او غلبه كرد، و به آفرینش خود از آتش افتخار نمود، و آفرینش انسان از خاك را پست شمرد.

خداوند براى سزاوار بودن شیطان به خشم الهى، و براى كامل شدن آزمایش، و تحقّق وعده ها، به او مهلت داد و فرمود: «تا روز رستاخیز مهلت داده شدى».

آدم (علیه السلام) و داستان بهشت

سپس خداوند آدم را در خانه اى مسكن داد كه زندگى در آن گوارا بود. جايگاه او را امن و امان بخشيد و او را از شيطان و دشمنى او ترساند. پس شيطان او را فريب داد، بدان علّت كه از زندگى آدم در بهشت و هم نشينى او با نيكان حسادت ورزيد.

پس آدم عليه السّلام يقين را به ترديد، و عزم استوار را به گفته هاى ناپايدار شيطان فروخت و شادى خود را به ترس تبديل كرد، كه فريب خوردن براى او پشيمانى آورد.

آنگاه خداى سبحان در توبه را بر روى آدم گشود و كلمه رحمت، بر زبان او جارى ساخت و به او وعده بازگشت به بهشت را داد. آنگاه آدم را به زمين، خانه آزمايش ها و مشكلات، فرود آورد، تا ازدواج كند، و فرزندانى پديد آورد.

خطبه1

نهج البلاغه

.

.

مراحل خلقت

خلقت را آغاز كرد، و موجودات را بيافريد، بدون نياز به فكر و انديشه اى، يا استفاده از تجربه اى، بى آن كه حركتى ايجاد كند، و يا تصميمى مضطرب در او راه داشته باشد.

براى پديد آمدن موجودات، وقت مناسبى قرار داد، و موجودات گوناگون را هماهنگ كرد، و در هر كدام، غريزه خاصّ خودش را قرار داد، و غرائز را همراه آنان گردانيد.

خدا پيش از آن كه موجودات را بيافريند، از تمام جزئيّات و جوانب آنها آگاهى داشت، و حدود و پايان آنها را مى دانست، و از اسرار درون و بيرون پديده ها، آشنا بود.

سپس خداى سبحان طبقات فضا را شكافت، و اطراف آن را باز كرد، و هواى به آسمان و زمين راه يافته را آفريد، و در آن آبى روان ساخت، آبى كه امواج متلاطم آن شكننده بود، كه يكى بر ديگرى مى نشست، آب را بر بادى طوفانى و شكننده نهاد، و باد را به باز گرداندن آن فرمان داد، و به نگهدارى آب مسلّط ساخت، و حد و مرز آن را به خوبى تعيين فرمود. فضا را در زير تند باد و آب را بر بالاى آن در حركت بود.

سپس خداى سبحان طوفانى بر انگيخت كه آب را متلاطم ساخت و امواج آب را پى در پى در هم كوبيد. طوفان به شدّت وزيد، و از نقطه اى دور دوباره آغاز شد.

سپس به طوفان امر كرد تا امواج درياها را به هر سو روان كند و بر هم كوبد و با همان شدّت كه در فضا وزيدن داشت، بر امواج آب ها حمله ور گردد از اوّل آن بر مى داشت و به آخرش مى ريخت، و آب هاى ساكن را به امواج سركش بر گرداند. تا آنجا كه آب ها روى هم قرار گرفتند، و چون قلّه هاى بلند كوه ها بالا آمدند.

امواج تند كف هاى بر آمده از آب ها را در هواى باز، و فضاى گسترده بالا برد، كه از آن هفت آسمان را پديد آورد.

آسمان پايين را چون موج مهار شده، و آسمان هاى بالا را مانند سقفى استوار و بلند قرار داد، بى آن كه نيازمند به ستونى باشد يا ميخ هايى كه آنها را استوار كند. آنگاه فضاى آسمان پايين را به وسيله نور ستارگان درخشنده زينت بخشيد و در آن چراغى روشنايى بخش (خورشيد)، و ماهى درخشان، به حركت در آورد كه همواره در مدار فلكى گردنده و بر قرار، و سقفى متحرّك، و صفحه اى بى قرار، به گردش خود ادامه دهند.

 خلقت فرشتگان

سپس آسمان هاى بالا را از هم گشود، و از فرشتگان گوناگون پر نمود.

گروهى از فرشتگان همواره در سجده اند و ركوع ندارند و گروهى در ركوعند و یاراى ایستادن ندارند و گروهى در صف هایى ایستاده اند كه پراكنده نمى شوند.

و گروهى همواره تسبیح گویند و خسته نمى شوند و هیچ گاه خواب به چشمشان راه نمى یابد، و عقل هاى آنان دچار اشتباه نمى گردد، بدن هاى آنان دچار سستى نشده، و آنان دچار بى خبرى برخاسته از فراموشى نمى شوند.

برخى از فرشتگان، امینان وحى الهى، و زبان گویاى وحى براى پیامبران مى باشند، كه پیوسته براى رساندن حكم و فرمان خدا در رفت و آمدند.
جمعى از فرشتگان حافظان بندگان، و جمعى دیگر دربانان بهشت خداوندند.

بعضى از آنها پاهایشان در طبقات پایین زمین قرار داشته، و گردن هاشان از آسمان فراتر، و اركان وجودشان از اطراف جهان گذشته، عرش الهى بر دوش هایشان استوار است، برابر عرش خدا دیدگان به زیر افكنده، و در زیر آن، بالها را به خود پیچیده اند.

میان این دسته از فرشتگان با آنها كه در مراتب پایین ترى قرار دارند، حجاب عزّت، و پرده هاى قدرت، فاصله انداخته است. هرگز خدا را با وهم و خیال، در شكل و صورتى نمى پندارند، و صفات پدیده ها را بر او روا نمى دارند، هرگز خدا را در جایى محدود نمى سازند، و نه با همانند آوردن، به او اشاره مى كنند.

خطبه 1(بخش دوم)

نهج البلاغه

.

.

عجز انسان از شناخت ذات خدا

سپاس خداوندى را كه سخنوران از ستودن او عاجزند، و حسابگران از شمارش نعمت هاى او ناتوان، و تلاشگران از اداى حق او درمانده اند.

خدايى كه افكار ژرف انديش، ذات او را درك نمى كنند و دست غوّاصان درياى علوم به او نخواهد رسيد.

پروردگارى كه براى صفات او حدّ و مرزى وجود ندارد، و تعريف كاملى نمى توان يافت و براى خدا وقتى معيّن، و سر آمدى مشخّص نمى توان تعيين كرد.

مخلوقات را با قدرت خود آفريد، و با رحمت خود بادها را به حركت در آورد و به وسيله كوه ها اضطراب و لرزش زمين را به آرامش تبديل كرد.

دین و شناخت خدا

سر آغاز دین، خداشناسى است، و كمال شناخت خدا، باور داشتن، او، و كمال باور داشتن خدا، شهادت به یگانگى اوست و كمال توحید (شهادت بر یگانگى خدا) اخلاص، و كمال اخلاص، خدا را از صفات مخلوقات جدا كردن است، زیرا هر صفتى نشان مى دهد كه غیر از موصوف، و هر موصوفى گواهى مى دهد كه غیر از صفت است.

پس كسى كه خدا را با صفت مخلوقات تعریف كند او را به چیزى نزدیك كرده، و با نزدیك كردن خدا به چیزى، دو خدا مطرح شده و با طرح شدن دو خدا، اجزایى براى او تصوّر نموده و با تصّور اجزا براى خدا، او را نشناخته است.

و كسى كه خدا را نشناسد به سوى او اشاره مى كند و هر كس به سوى خدا اشاره كند، او را محدود كرده، به شمارش آورده.

و آن كس كه بگوید «خدا در چیست» او را در چیز دیگرى پنداشته است، و كسى كه بپرسد «خدا بر روى چه چیزى قرار دارد» به تحقیق جایى را خالى از او در نظر گرفته است، در صورتى كه خدا همواره بوده، و از چیزى به وجود نیامده است.

با همه چیز هست، نه اینكه همنشین آنان باشد، و با همه چیز فرق دارد نه اینكه از آنان جدا و بیگانه باشد.

انجام دهنده همه كارهاست، بدون حركت و ابزار و وسیله، بیناست حتّى در آن هنگام كه پدیده اى وجود نداشت، یگانه و تنهاست، زیرا كسى نبوده تا با او انس گیرد، و یا از فقدانش وحشت كند.

خطبه1(بخش اول)

نهج البلاغه

.

.

نامه حضرت علی علیه السلام به عبدالله بن عباس رحمه الله

دنیا ، مرگ 

اما بعد!

تو از اَجَلت پیشی نخواهی گرفت و آنچه که روزی تو نباشد، ندهند. بدان که دنیا دو روز است: به سود تو و روزی بر زیان تو.

دنیا سرایی است که دست به دست می گردد و آنچه از دنیا بهره ی تو باشد به تو می رسد هرچند ناتوان باشی و آنچه از دنیا بر زیان تو باشد با نیروی خود نتوانی آن را بازگردانی.

 .

.

نامه 72

نهج البلاغه

.

.

??نامه حضرت علی به حارث همدانی

??خودسازی كارگزاران حكومتى

قرآن

به ريسمان قرآن چنگ زن، و از آن نصيحت پذير، حلالش را حلال، و حرامش را حرام بشمار ، و حقّى را كه در زندگى گذشتگان بود تصديق كن، و از حوادث گذشته تاريخ، براى آينده عبرت گير، كه حوادث روزگار با يكديگر همانند بوده، و پايان دنيا به آغازش مى پيوندد، و همه آن رفتنى است.

نام خدا را بزرگ دار، و جز به حق سخنى بر زبان نياور.

?مرگ و آخرت

مرگ و جهان پس از مرگ را فراوان به ياد آور، هرگز آرزوى مرگ مكن جز آن كه بدانى از نجات يافتگانى.

از كارى كه تو را خشنود، و عموم مسلمانان را ناخوشايند است بپرهيز

از هر كار پنهانى كه در آشكار شدنش شرم دارى پرهيز كن.

از هر كارى كه از كننده آن پرسش كنند، نپذيرد يا عذر خواهى كند، دورى كن. آبروى خود را آماج تير گفتار ديگران قرار نده.

و هر چه شنيدى باز گو مكن، كه نشانه دروغگويى است.و هر خبرى را دروغ مپندار، كه نشانه نادانى است.

خشمت را فرو نشان، و به هنگام قدرت ببخش، و به هنگام خشم فروتن باش.

و در حكومت مدارا كن تا آينده خوبى داشته باشى.

نعمت هايى كه خدا به تو بخشيده نيكو دار، و نعمت هايى كه در اختيار دارى تباه مكن، و چنان باش كه خدا آثار نعمت هاى خود را در تو آشكارا بنگرد.

و بدان!

بهترين مؤمنان، آن بود كه جان و خاندان و مال خود را در راه خدا پيشاپيش تقديم كند، چه آن را كه پيش فرستى براى تو اندوخته گردد، و آنچه را كه باقى گذارى سودش به ديگران مى رسد.

از دوستى با بى خردان و خلافكاران بپرهيز، زيرا هر كس را از آن كه دوست اوست مى شناسند.

و در شهرهاى بزرگ سكونت كن زيرا مركز اجتماع مسلمانان است.

و از جاهايى كه مردم آن از ياد خدا غافلند، و به يكديگر ستم روا مى دارند، و بر اطاعت از خدا به يكديگر كمك نمى كنند، بپرهيز.

در چيزى انديشه كن كه يارى ات دهد.

?شیطان

از نشستن در گذرگاههاى عمومى، و بازار، پرهيز كن كه جاى حاضر شدن شيطان، و بر انگيخته شدن فتنه هاست،.

و به افراد پايين تر از خود توجه داشته باش، كه راه شكر گزارى تو در برترى است.

?جهاد

در روز جمعه پيش از نماز مسافرت مكن،جز براى جهاد در راه خدا، و يا كارى كه از انجام آن ناچارى.

در همه كارهايت خدا را اطاعت كن، كه اطاعت خدا از همه چيز برتر است.

نفس خود را در واداشتن به عبادت فريب ده، و با آن مدارا كن، و به زور و اكراه بر چيزى مجبورش نساز، و در وقت فراغت و نشاط به كارش گير، جز در آنچه كه بر تو واجب است، و بايد آن را در وقت خاص خودش به جا آورى.

?مرگ و دنیا

بپرهيز از آن كه مرگ تو فرا رسد در حالى كه از پروردگارت گريزان، و در دنياپرستى غرق باشى.

از همنشينى با فاسقان بپرهيز كه شر به شر مى پيوندد،.

خدا را گرامى دار، و دوستان خدا را دوست شمار.

?شیطان

و از خشم بپرهيز كه لشگر بزرگ شيطان است.

والسلام.

.

.

نامه 69

نهج البلاغه

.

.

مرکز جهانی اطلاع رسانی آل البیت علیهم السلام

??نامه ی حضرت علی به مردم مصر که آن را همراه مالک اشتر رحمه الله علیه -هنگامی که او را حاکم مصر کرد -فرستاد.

?پیامبر صلی الله علیه و آله

اما بعد!
خداوند سبحان محمد صلی الله علیه و آله را فرستاد که برای جهانیان بیم دهنده و بر پیامبران گواه باشد . چون رسول خدا درگذشت مسلمانان پس از او درباره ی خلافت به نزاع پرداختند.

?علی از زبان علی

به خدا سوگند! هرگز تصور نمی کردم که عرب پس از درگذشت پیامبر، خلافت را از خاندان او برگرداند یا پس از پیامبر آن را از من دور کند. مرا به درد و فریاد نیاورد مگر شتافتن مردم به سوی فلان برای بیعت کردن با او.
من مدتی دست از بیعت کشیدن تا آنکه دیدم گروهی از مردم از اسلام برگشتند و مردم را به نابود کردن دین محمد فرا می خوانند.
پس ترسیدم که اگر اسلام و مسلمانان را یاری نکنم رخنه ای در دین یا ویرانی ایی در آن خواهم دید که مصیبت آن بر من بزرگتر از محروم شدن از حکومت بر شماست. حکومتی که متاع چند روزه ی دنیاست و همچون سرابی دست خوش زوال خواهد شد یا مانند ابر از هم خواهد پاشید . پس در میان آن آشوب و بلوا قیام کردم تا آنکه باطل نابود شد و از بین رفت و دین استوار و پابرجا گردید.

به خدا سوگند!

اگر به تنهایی با دشمنان مواجهه می شدم و آنان تمام زمین را پر کرده بودند نه باک داشتم و نه می ترسیدم ؛ زیرا از گمراهی ای که ایشان در آن هستند و هدایتی که خود بر آن هستم، نیک آگاهم و از جانب پروردگارم بر یقینم.
من آرزومند دیدار خدایم و در انتظار و امیدوار به ماداش نیک او هستم.

اما دریغم می آید که حکومت این امت به دست بی خردان و بدکاران آنان افتد و مال خدا را میان خود دست به دست بگردانند و بندگان خدا را به بردگی گیرند و با صاحان بجنگند و فاسقان را همدست خود سازند ؛ زیرا از اینان کسی است که در میان شما شراب حرام نوشید [ولید بن عقبه] و حد اسلام بر او جاری شد و از اینان کسی است که تا اندک مالی نگرفت اسلام نیاورد.

اگر از حکومت این کسان بر شما بیم نداشتم شما را بر نمی انگیختم و سرزنش نمی کردم و فرا نمی خواندم و تحریض نمی کردم و آنگاه که سرباز زدید و سستی نشان دادید ، رهایتان می کردم.

جهاد

مگر نمی بینید به مرزهایتان دست انداخته اند و شهرهایتان را اشغال و سرزمین هایتان را تصرف کرده اند و شهرهایتان در جنگ فرو رفته است؟!
خدا شما را بیامرزد ! به سوی جنگ با دشمنانتان حرکت کنید، در خانه و کاشانه ی خود نمانید که به ستم گرفتار شوید و به ذلت بازگشته پست ترین چیز نصیب شما گردد.
مرد جنگی همیشه بیدار است و هرکس بخوابد دشمن از او در خواب نمی شود.
والسلام

.

.

نامه ی62

نهج البلاغه

.

.

?بخشی از نامه حضرت علی به عثمان بن حنیف کارگزار بصره

من و رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم چونان روشنايى يك چراغيم، يا چون آرنج به يك بازو پيوسته ايم.
.
.
نامه45
نهج البلاغه
.
.
سایت اهل البیت

?بخشی از نامه امام به عثمان بن حنیف کارگزار در بصره

و از زمين دنيا حتى يك وجب در اختيار نگرفتم و دنياى شما در چشم من از دانه تلخ درخت بلوط ناچيزتر است. آرى از آنچه آسمان بر آن سايه افكنده، فدك در دست ما بود كه مردمى بر آن بخل ورزيده، و مردمى ديگر سخاوتمندانه از آن چشم پوشيدند، و بهترين داور خداست.

مرا با فدك و غير فدك چه كار در حالى كه جايگاه فرداى آدمى گور است، كه در تاريكى آن، آثار انسان نابود و اخبارش پنهان مى گردد، گودالى كه هر چه بر وسعت آن بيفزايند، و دست هاى گور كن فراخش نمايد، سنگ و كلوخ آن را پر كرده، و خاك انباشته رخنه هايش را مسدود كند.
.
.
نامه 45
نهج البلاغه
.
.
سایت اهل البیت

?فضایل اهل بیت

خاندان پیامبر مایه ی حیات دانش و نابودی جهل اند
بردباری آنان شما را از دانش آنها خبر می دهد
و آشکارشان از نهانشان
و سکوتشان از حکمت گفتارشان

نه با حق مخالفت می ورزند و نه در آن اختلاف می کنند
ستونهای اسلام اند و پناهگاه مردمان
حق به وسیله آنان به جای خود بازگشت
و باطل از جای خود دور شد
دین را به خوبی فراگرفتند و به کار بستند
نه آنکه فقط بشنوند و روایت کنند
زیرا راویان دانش بسیارند و عمل کنندگان به آن اندکند.
.
.

خطبه 239
نهج البلاغه
.
.

??عمل کنید اینک که زنده اید
و پرونده ها گشوده
و راه توبه باز است و روی گردانان از خدا را فرا می خوانند
و بدکاران را امید می دهند
[عمل کنید] پیش از آنکه شعله عمل به خاموشی گراید و مهلت پایان پذیرد
و مدت عمر به سرآید و در توبه را ببندد و فرشتگان به آسمان روند

هرکس باید خود برای خود بکوشد
و از زنده برای مرده
و از دنیای فانی برای جهان باقی
و از دوره ای که می گذرد برای دوره ای که می ماند توشه برگیرد.

چنین مردی است که از خدا ترسیده حال آنکه هنوز تا زمان مرگ فرصت دارد
و برای به جا آوردن عمل صالح مهلتش داده اند
او مردی است که نفس خود را لجام زده و مهار آن را به دست خود دارد.
.
.

خطبه 237
.
.

?علت تفاوت انسانها

مردم را ارکان اولیه ی گلی که از آن آفریده شده اند، متفاوت کرده است.
و این بدان جهت است که مردم در آغاز پاره ای از زمین شور و شیرین، و درشت و نرم بودند.
پس برحسب نزدیک بودن زمینی که از آن آفریده شده اند به یکدیگر نزدیکند
و برحسب اختلاف زمینشان با یکدیگر متفاوتند.
.
.
خطبه 234
.
.

?به جانم سوگند!
پس از من سرگردانی شما چند برابر می گردد چون حق را پشت سر نهادید و از کسی که به پیامبر نزدیکترین فرد بود بریدید و به دورترین شخص پیوستید.
.
.
خطبه 166
.
.

?در مورد بندگان خدا و شهرهایش تقوی الهی را رعایتوکنید زیرا شما حتی نسبت به زمین ها و حیوانات نیز مسئول هستید.
به سوی مرگ بشتابید که امری همگانی سبکبار شوید تاو برسید که رفتگان چشم به راه بازماندگانند.

?ای مردم
اگر از یاری حق دست نمی کشیدید و در خوار کردن باطل سستی نمی کردید هیچ گاه آنان که همپایه شما نبودند در شما طمع نمی کردند.

مسلمان کسی است که مسلمانان از گزند زبان و دست او در امان باشند مگر برای حق
آزار رساندن به مسلمانان روا نیست مگر در موردی که واجب باشد

در انجام واجبات کوتاهی نورزید و تا خداوند و شما را به بهشت رساند
خداوند چیزهایی راو که می دانید بر شما حرام کرد
و چیزهایی را که در آنها عیبی نیست حلال ساخت
.
.
خطبه 167
نهج البلاغه
#اللهم_صل_علی_محمد_و_آل_محمد
.
.

?? اگر پایه ی دین خود را حفظ کرده باشید از دست دادن متاع دنیا به شما زیان نرساند
و اگر دینتان تباه شود آنچه از دنیا به دست آورده اید شما را سودی نبخشد.

به هیچ کاری نشتابید تا خوب آن را بررسی کنید، زیرا در هر کاری که آن را ناخوش می دارید برای ما امکان تغییر هست.
.
.
خطبه 173
.
.

?در برخورد با فتنه ها

طلحه باید درباره عثمان یکی از این سه کار را می کرد
اگر پسر عفان ستمگر بود باید قاتلان او را یاری می داد و یارانش را می راند
اگر مظلوم بود باید از کشته شدن او جلوگیری می کرد و نسبت به کارهایش عذر می آورد
اگر مردد بود و نمی دانست که عثمان این گونه است یا آن گونه باید از او کناره می گرفت و به کنجی می رفت و مردم را با او به حال خود می گذاشت.
ولی او هیچ یک از این کارها را نکرد.

کجاست دفاع کننده از حریم ناموس؟
کجاست غیرتمند وفادار که هنگام نزول سختی ها پاسدار مردم خود باشند؟
ننگ پشت سر شما و بهشت پیش روی شماست
.
.

خطبه 174
.
.

?هرگاه کار نیکی دیدید در انجام آن یاری دهید
و هرگاه شری مشاهده کردید از آن دوری نمایید.
که رسول خدا(ص) می فرمودند؛” فرزند آدم! کار نیک انجام ده و کار بد را واگذار که اگر چنین کنی خوش رفتار و بر اعتدال باشی.”
بدانید قصاص در قیامت سخت است و از قبیل زخم زدن با کارد یا تازیانه زدن نیست بلکه به گونه ای است که اینها در برابرش ناچیز است.
.
.

خطبه 176
.
.

?شناخت بدعت

بندگان خدا!
بدانید مومن امسال چیزی را حلال می شمارد که سال نخست حلال می دانسته
و چیزی را حرام می شمارد که سال نخست حرام می دانسته
بدعت هایی که مردم پدید آورده اند هیچ حرامی را بر شما حلال نمی کند بلکه حلال همان است که خدا حلال نموده و حرام همان است که خدا حرام نموده
مردم دو گروه اند: پیرو شریعت و پدید آورنده بدعت که از طرف خداوند نه برهانی از سنت دارد و نه نوری از دلیل و حجت
.
.
خطبه 176
.
.

?بندگان خدا، آگاه باشید
مومن شب را به روز و روز را به شب نمی آورد جز آنکه نفس خود را متهم می کند
همواره عیوبش را بر می شمارد
و از او افزایش کارهای نیکش را می خواهد
.
.
خطبه 176
.
.

?از بیان خدا سود برید
از مواعضش پند گیرید
نصیحت خداورا بپذیرید
خداوند با دلایل روشن خود جای عذر و بهانه برای شما باقی نگذارده و حجت را بر شما تمام کرده
برای شما بیان نموده که چه کارهایی را دوست دارد و از چه کارهایی بیزار است
تا آنچه را دوست دارد عمل کنید و آنچه را نمی پسندد ترک گویید
.
.
خطبه 176
.
.

?پروردگارا!
تو برای دوستانت بهترین مونسی
و برای برآوردن نیازهای آنان که به تو توکل کنند از همه حاضرتری
رازهای درونشان را می بینی
و از نهان هایشان باخبری
و اندازه ی بینایی شان را می شناسی
رازهایشان بر تو معلوم است
و دلهایشان در حسرت دیدار تو سوخته است
اگر اندوه تنهایی آنان را به وحشت اندازد یاد تو با آنان انس می گیرد
و اگر باران بلاها بر سرشان فرو ریزد به پناه جستن از تو روی می آورند زیرا می دانند زمام همه ی امور به دست توست و همه کارها از مشیت تو برمی خیزد.

?پروردگارا!
اگر از بیان خواسته ام ناتوانم یا در حیرتم که از تو چه بخواهم خودت مرا به آنچه صلاحم در آن است رهنمون شو،
و دلم را به نقطه ای که خیرم درآن است متوجه ساز
که چنین رهنمودها و کارسازی هایی از تو بیگانه و عجیب نیست

?پرودگارا !
با من به عفوت رفتار کن و به عدلن رفتار نکن.
.
.
خطبه227
نهج البلاغه
.
.

?دستم را گشودید و من آن رابستم
آن را کشیدید و من آن را جمع کردم.
سپش مانند شتران تشنه ای که به آبشخورهایشان وارد می شوند بر من هجوم آوردید تا آنجا که بند کفش پاره گشت، عبا بر زمین افتاد و ناتوان در زیر پا لگدکوب شد.
شادمانی مردم در بیعت با من بدانجا رسید که کودکان نیز از آن مسرور گشتند و پیران با گام های لرزان و بیماران با سختی فراوان و دوشیزگان نورسیده ی بی نقاب برای تماشای این منظره روی آوردند.
.
.
خطبه 229
نهج البلاغه
.
.

?به وسیله تقوا است که آدمی به خواسته هایش دست می یابد.
پس عمل کنید که عمل را به آسمان می برند و توبه سود می بخشد
و دعا شنیده می شود.
اینک زمان آرامش است و قلم نویسندگان به نوشتن اعمال روان است.
به اعمال و طاعات بشنابید پیش از آنکه جوانی به سر رسدو بیماری از کارتان بیندازد یا مرگ شما را برباید.
.
.
خطبه 230
نهج البلاغه
.
.

?دنیا
خانه ای است که بلاها آن را احاطه کرده، و به خیانت معروف گشته.
احوالش دوام نمی یابد و ساکنانش سالم نمی مانند.
حالاتی است گوناگون و نوبت هایی است که هر روز به کسی می رسد.
زندگی در آن نکوهیده و امن آسودگی در آن به دست نیاید.
.
.
خطبه 226
نهج البلاغه
.
.

پرودگارا!
آبرویم را به توانگری حفظ فرما
و شخصیتم را به تنگدستی مشکن که دست نیاز به سوی کسانی که خواهان روزی تو هستند بگشایم یا از مردم بد کردار مهربانی جویم یا به ستایش کسی که به من چیزی بخشیده دچار گردم یا به بد گویی از کسی که محرومم کرده گرفتار شوم.
در پس همه اینها امر بخشیدن و محروم کردن به دست توست.
.
.
خطبه 225
نهج البلاغه
.
.

?به خدا سوگند
اگر شب را تا صبح بر روی خار سعدان بیدار بمانم و با غل و زنجیر روی زمین کشیده شوم دوست تر دارم از اینکه روز قیامت خدا و پیامبرش را در حالی ملاقات کنم که به بعضی از بندگان ستم نموده و چیزی از اموال بی ارزش دنیا را غصب کرده باشم.
چگونه برای نفسی که به سرعت به سوی فرسودگی و کهنگی پیش می رود و مدت زمانی بلند زیر خاک خواهد ماند به کسی ستم کنم؟
.
.
خطبه 224
نهج البلاغه
.
.

?ای انسان!
چه چیز تو را بر گناهکاری دلیر کرد؟
و چه چیز تو را به پروردگارت مغرور نمود؟
چه چیز تو را به هلاکتت دلبسته ساخت؟
آیا برای دردت درمانی و برای خوابت هیچ بیداری نیست؟
چرا آن گونه که به دیگران مهر می ورزی در حق خودت مهربان نیستی؟
بسا کسی را در حرارت آفتاب بینی و از سر ترحم بر او سایه افکنی یا بیماری را بنگری که سخت ناتوان شده و از روی دلسوزی بر او اشک می ریزی، پس از چه رو بر درد خویش شکیبا گشته ای و بر تحمل مصیبتهای خودت توانمند شده ای؟
چرا بر جان خود که عزیزترین جان هاست، اشک نمی ریزی؟
چگونه ترس از شبیخون خشم و کیفر خداوند تو را از خواب غفلت بیدار نمی کند حال آنکه گناهانت تو را در ورطه ی قهر و سلطه ی او افکنده است؟
.
.
خطبه 223
نهج البلاغه
.
.

?چه حجت ها که در آن روز باطل گردد و چه رشته های عذری که گسسته شود.
پس در پی کاری باش که عذرت را پایدار و حجتت را استوار سازد.
از دنیایی که که برای آن باقی نمی مانی برای آنچه برایت باقی می ماند توشه برگیر.
بنگر که برق نجات از کدامین سو می درخشد
و بار سفر را بر پشت مرکب تلاش و کوشش بنه.
.
.
خطبه 223
نهج البلاغه
.
.

?با نیروی اراده و تصمیم درست، سستی را که در دلت در دلت افتاده درمان کن.
مطیع خدا باش
و به یاد او انس بگیر
وقتی می خواهی از خدا روی بگردانی، روی آوردن خداوند به سویت را در نظر خود مجسم نما.
.
.
خطبه 223
نهج البلاغه
.
.

?حجت کسی که به کرم خدا مغرور شده، نادرسترین حجت هاست.
.
.
خطبه 223
نهج البلاغه
.

?برای یاد خدا شایستگانی هستند که یاد خدا را به جای دنیا برگزیده اند. اگر آنان را…. مجسم نمایی فارغ از هرکاری به محاسبه خویشتن پرداخته اند.
در هر عمل خرد و کلانی که به آن مامور بودند اما در انجام آن کوتاهی کرده اند یا از آن نهی شدند ولی در ترک آن تقصیر نموده اند … پس گریه گلویشان را فشرده و با ناله و زاری … و از روی پشیمانی و اعتراف به گناه به درگاه پرودگار به ناله آواز برداشتند.
هر آینه نشانه های هدایت و چراغ های ظلمت شکن را خواهی دید که فرشتگان گرداگردشان را گرفته اند، آرامش و آسودگی بر آنان نازل شده، درهای آسمان به رویشان گشوده گشته…
اندوه فراوان دلهایشان را خسته و گریستن بسیار چشمانشان را فرسوده ساخته.

پس تو خودت را برای خودت حساب ک، زیرا دیگران را حسابگری جز تو باشد.
.
.
خطبه 222
نهج البلاغه
.
.

?خداوند ، همواره و در هر دوره و در روزگار خالی از پیامبران، بندگانی دارد که با آنها از راه فکرشان راز گوید و باوآنان در ذات عقولشان سخن گوید و آنان به نور بیداری که در گوش و چشم و دلشان تابیده، چراغ هدایت برافروخته اند و مردم را به یاد ایام الله می اندازند.
اینان چونان راهنمایان در بیابان هستند که هرکس از راه میانه رود طریقه اس را بستایند و به نجات مژده اش دهند… آنان چراغ هایی در آن تاریکی ها و راهنمایان نجات بخش از آن شبهه هایند.
.
.
خطبه 222
نهج البلاغه
.
.

آنان در شکاف گورهایشان جسم بیجانی شدند که دیگر رشدی ندارند و گمگشته ای که هرگز پیدا نمی شود.
آنان همسایگانی هستند که با یکدیگر انس ندارند و دوستانی هستند که به زیارت یکدیگر نمی روند.
با آنکه باهمند تنها به سر می برند و با آنکه دوستان یکدیگرند از هم دورند نه برای شب روزی می شناسند و نه برای روز شبی
خطرهای آن خانه را دشوارتر از آنچه می ترسیدند یافتند.
آگر آن مردگان پس از مرگ سخن می گفتند، از وصف آنچه مشاهده کردند و دیدند درمانده می شدند.
.
.
خطبه 221
نهج البلاغه
.
.

?پرودگارا!

من برای مقابله با قریش و یاری دهندگانش از تو کمک می طلبم
چه آنان پیوند خویشاوندی را با من قطع کردند و کاسه ی مرا سرنگون کردند
و برای ستیز با من در حقی که از دیگران به آن سزاوارتر بودم اتفاق کردند.

گفتند: حق چیزی است که می توانی آن را بگیری و دیگران نیز می توانند تو را از گرفتن آن باز دارند. پس بر اندوه خویش شکیبایی کن یا از غصه بمیر!

در آن هنگام دیدم جز اهل بیتم یار و مدافعی ندارم و دریغم آمد که آنان را به ورطه ی مرگ افکنم.
پس در حالی که خاشاک به دیده ام رفته بود چشم پوشی کردم و در حالی که استخوان در گلویم شکسته بود .اب دهان فرو بردم.
شکیبایی کردم و خشم خود را فرو خوردم بر چیزی که از حنظل تلختر و برای من از بریدن تیغ دردآورتر بود.
.
.
خطبه 217
نهج البلاغه
.
.

?یکی از زشترین حالات حاکمان نزد انسانهای صالح این است که مردم درباره ی آنان گمان به فخرفروشی برند و کارشان چهره ی برتری جویی به خود گرفته باشد و من خوش ندارم که در ذهن شما اینگونه بگذرد که من مدح و تمجید و شنیدن ثنایم را دوست دارم.

با من بدان گونه که با گردنکشان سخن می گویند حرف نزنید و از از من آنچه را از مردم خشمگین پنهان می دارند پنهان نکنید
و با چاپلوسی و تملق با من در نیامیزید
و نپندارید که شنیدن سخن حق بر من گران می آید و یا خواهان آنم که مرا بزرگ دارید

.
.
خطبه 216
نهج البلاغه
.
.

?بر شما باد خیرخواهی در اجرای حقوق و یاری نیکوی یکدیگر بر آن،
یکی از حقوق واجب خداوند بر بندگان آن است که به اندازه ی توان خود خیرخواه یکدیگر باشند و یکدیگر را در راه برپا داشتن حق در میان خود یاری رسانند.

و هیچ کس در ادای حقی که خداوند بر عهده ی او نهاده بی نیاز از یاری دیگران نیست
و هیچ انسانی کمتر از آن نیست که (نتواند) دیگران را در ادای حق یاری رساند و یا از سوی دیگران یاری شود.
.
.
خطبه 216
نهج البلاغه
.
.

?حق!

در مقام توصیف گسترده ترین چیزها، و در هنگام عمل منصفانه، تنگترین چیزهاست.
حق چیزی است که به نفع کسی جریان نمی یابد جز آنکه (روزی دیگر) بر زیان او جاری شود و نیز بر زیان کسی جریان نمی یابد جز آنکه (روزی دیگر ) به سود او جاری گردد.
.
.
خطبه 216
نهج البلاغه
.
.

?سپاس و ستایش خدای را که!

مرا مرده و یا بیمار وارد بامداد نساخت.
نه آفتی بر رگ هایم وارد شده، نه به بدترین اعمالم گرفتار گشتم.
نه نسلم بریده شده و نه از دینم برگشتم
نه منکر پرودگارهلستم و نه از ایمانم در هراسم
نه عقلم دچار سرگردانی است و نه به عذاب امت های پیشین مبتلا شده ام.
شب را به بامداد رساندم در حالی که بنده ای مملوک و بر نفس خویش ستمکارم.

نمی توانم چیزی بگیرم جز آنچه تو عطایم کرده ای و نمی توانم خودم را حفظ کنم مگر تو مرا حفظ نمایی.
.
.
خطبه 215
نهج البلاغه
.
.

?آگاه باشید!

خدای سبحان برای خیر اهلی، و برای حق ستون هایی و برای طاعت نگهبانانی قرار داده.
شما هنگام هر طاعتی یار از جانب خداوند دارید که حقیقت را بر زبانها می گوید و دلها را استحکام می بخشد. در یاری خداوند کفایت است برای خواهان کفایت و شفاست برای جوینده ی شفا.
.
.
خطبه 214
نهج البلاغه
.
.

?گاهی پیامبر (صلی الله علیه و آله) سخنی می گفت که دو جنبه داشت: سخنی خاص و سخنی عام.
آنگاه کسی که نمی دانست مراد خدای سبحان و پیامبر (ص) از آن کلام چیست، آن را می شنید، و بدون آنکه معنا و مقصود و هدف از آن رابداند، آن راتفسیر و توجیه می کرد. همه ی یاران رسول خدا (ص) این گونه نبودند که از آن حضرت بپرسند و معنایش را بجویند حتی گاهی دوست می داشتند که عربی بیابانی با تازه واردی از راه برسد و از حضرت چیزی بپرسد و آنان پاسخش را بشنوند اما من هرچه برایم پیش آمد از پیامبر پرسیدم و آن را به خاطر سپردم.
اینها علل و عوامل اختلاف مردم در احادیث است.

خطبه 210
.
.

?امام به عاصم بن زیاد که عبایی بر تن کرده و از دنیا دل کنده بود، می گوید:

ای دشمنک خویشتن!
شیطان پلید تو را گمراه ساخته. آیا به خانواده و فرزندانت رحم نمی کنی؟!
می پنداری خداوند چیزهای پاکیزه را برایت حلال کرده ولی خوش ندارد که از آنها بهره مند شوی؟

عاصم گفت: ای امیرالمومنان! تو خود لباس خشن بر تن می کنی و غذایی ناگوار می خوری؟
امام فرمود: وای بر تو! من مانند تو نیستم، زیرا خداوند بر پیشوایان عادل واجب کرده که زندگی خود را در سطح مردم ضعیف قرار دهند تا فقر مستمندان آنان را دچار اندوهی هلاکتبار نکند.
.
.
خطبه209
نهج البلاغه
.
.

?حضرت علی (ع) هنگامی که در بصره با عیادت علاءبن زیاد حارثی آمد، وقتی خانه ی او را وسیع و بزرگ دید، فرمود:

با این خانه ی بزرگ در دنیا چه می کنی، حال آنکه در آخرت به آن نیازمندتر خواهی بود؟
آری، اگر بخواهی با این خانه به آخرت دست یابی، در آن خانه میهمانی ده، صله ی رحم به جای آور و حقوق آن را در مصارفش بپرداز.
در این صورت به وسیله ی این خانه به آخرت دیت یافته ای.
.
.
خطبه 209
نهج البلاغه
.
.

?دشنام

من خوش ندارم که شما دشنام دهنده باشید. اگر شما رفتار آنان را افشا کنید و حالشان را بازگو نمایید گفتارتان صوابتر و عذرتان پذیرفته تر خواهد بود.
بهتر است به جای ناسزا گفتن بگویید: “خداوندا، خون های ما و خون های ایشان را از اینکه بر زمین بریزد حفظ کن و روابط میان ما و آنان را اصلاح فرما. این گروه را هدایت نما و از گمراهی نجات ده تا کسی جاهل به حق است آن را بشناسد و کسی که شیفته ی گمراهی است از آن بازایستد.”
.
.
خطبه 208
.
.

?من حق ندارم شما را به کاری که میل ندارید، وادار سازم.
.
.
خطبه 208
.
.

?ای مردم!

پیش از آنکه بدن هایتان را از دنیا خارج کنند، دلهایتان را از آن خارج کنید.
مقداری برای آخرت پیش فرستید تا برایتان ذخیره شود و تمام دارایی خود را برجای نگذارید که به زیان شماست.

خطبه 203
.
.

?ای مردم!
در راه هدایت از کمی رهروانش وحشت مکنید، که مردم بر سر سفره ای نشسته اندکه زمان سیری آن اندک و مدت گرسنگی آن بس طولانی است.

خطبه 201
نهج البلاغه
.
.

هر مکری گناهی است و هر گناهی نوعی کفر و انکار. در روز قیامت هر نیرنگ بازی پرچم و نشانه ای دارد که با آن شناخته می شود.
.
.
خطبه 200
نهج البلاغه
.
.

?اهمیت زکات

زکات در کنار نماز وسیله ی تقرب به خداوند قرار داده شد، هر کس زکات را با رغبت بپردازد برای او کفاره ی گناهان و سپر نگهدارنده ی از آتش دوزخ خواهد بود.
کسی که زکات را با بی میلی ادا کند و از خدا امید برتر داشته باشد از سنت اسلام بی خبر است و عملش تباه شده و پشیمانی بلند مدتی در انتظارش می باشد.
.
.
خطبه 199
نهج البلاغه
.
.

?اهمیت نماز و ره آور آن

امر نماز را مراعات کنید و بر آن محافظت نمایید،و فراوان به جای آورید… که نماز بر مومنان فریضه ای است دارای وقت مخصوص. مگر پاسخ دوزخیان را نشینیدید که وقتی از آنان پرسیده می شود: “چه چیز شما را وارد جهنم کرد؟ می گویند: ما از نماز گزاران نبودیم. “
نماز گناهان را همچون برگ درختان می ریزد و ریسمان معصیت را از گردن گناهکاران می گشاید.
کسانی از مومنان قدر نماز را شناختند که زیور و زیبایی متاع دنیا و چشم روشنی هایی چون فرزندان و اموال آنان را از نماز بازنداشت.
.
.
خطبه 199
نهج البلاغه
.
.