نامه ای به زیاد بن ابیه

?پرهیز از خیانت در بیت المال

به خدا سوگند می خورم، سوگندی راست که اگر به من خبر رسد که در غنایم مسلمانان به اندک و یا بسیار، خیانت کرده ای چنان بر تو سخت گیرم که تهیدست شوی
و هزینه ی زندگی بر دوشت سنگینی کند و حقیر و خوار گردی!
و السلام
.
.
نهج البلاغه
.
.

نامه به زیاد بن ابیه

?سفارش به اعتدال و میانه روی

اسراف را رها کن و میانه رو باش
امروز در اندیشه ی فردایت باش
از مال به مقدار نیازت نگهدار و زیادی آن را برای روز نیازمندی روانه ساز

آیا در حالی که غرق در ناز و نعمتی و از کمک به افتادگان و بیوه زنان دریغ می داری، طمع درآن بسته ای که ثواب صدقه دهندگان را به تو دهند.
آدمی را به آنچه پیشاپیش فرستاده اجر دهند و به آنچه از پیش فرستاده در آید

والسلام
.
.
نامه 21
نهج البلاغه
.
.

نامه به عبدالله بن عباس (پس از کلام رسول خدا صلی الله علیه و آله از هیچ سخنی به اندازه ی این سخن سود نبردم

?سفارش به آخرت گرایی

اما بعد
انسان را گاهی دست یافتن به چیزی که برایش مقدر بوده شادمان می کند
و گاه از دست دادن چیزی که رسیدن به آن برایش مقدر نبوده اندوهگین می سازد
پس باید به خاطر آنچه از آخرت از دست داده ای ، اندوهگین شوی
و به آنچه از دنیا به آن می رسی چندان شادی مکن
و به آنچه از دنیا از دست می دهی چندان غمگین مشو
و باید تلاشت برای پس از مرگ باشد.
.
.
نامه22
نهج البلاغه
.
.

?وصیت حضرت امیر بعد از ضربت خوردن

شما را سفارش می کنم که چیزی را شریک خدا نسازید
و سنت محمد صلی الله علیه و آله را ضایع نکنید.
این دو ستون را برپا دارید و این دو چراغ را همواره روشن نگاه دارید
که در این صورت هرگز سرزنشی بر شما نباشد.

?نصیب دو پسر فاطمه از به جا مانده ی دارایی علی به اندازه ی دیگر پسران علی است
و اگر پسران فاطمه را برای اجرای وصیت تعیین کردم، به خاطر جلب خشنودی خدا و تقرب به رسول خدا و بزرگداشت حرمت و شرافت خویشاوندی با پیامبر است.

?با کسی که این کار را برعهده دارد ، شرط می کنم که اصل مال را باقی گذارد و همان گونه که مامور و راهنمایی شده از درآمد آن انفاق کند.
نهالهای تازه روییده ی آن قریه ها را نفروشد تا به اندازه ای فراوان شود که شناختن نخلستانها برای کسی که آنها را پیش از این دیده است سخت باشد.
.
.
نامه 23
نهج البلاغه
.
.

نامه یه عبدالله بن عباس، کارگزار امام در بصره؛

بدان که بصره جایگاه فرود شیطان و کشت گاه فتنه هاست پس مردمش را به احسان دلخوش ساز و گره ترس را از دل هایشان بگشا.

.
نامه 18
نهج البلاغه
.
.

?نحوه برخورد با مردم مشرک

چون مشرکند سزاوار آن نیستند که به خود نزدیکشان سازی و چون با ما پیمان بسته اند نشاید که آنان را دور سازی یا بر ایشان جفا نمایی.
پس برای آنان جامه ای از مدارا توام با اندکی درشتی بر تن کن و با آنان رفتاری آمیخته از نرمی و شدت داشته باش
گاهی آنان را به خود نزدیک ساز و گاهی از خود دور دار، اگر خدا خواهد.
.
.
نامه 19
نهج البلاغه
.
.

?با آنان نجنگید مگر آنکه آنان آغاز کنند
هرگاه دشمن به اذن خدا گریخت فراری را نکشید
ناتوان را آسیب نرسانید
زخمی را از پای در نیاورید
زنان را با آزار رساندن تهییج نکنید، هرچند آبروی شما را بریزند یا امیرانتان را دشنام گویند
چون توان و جان و عقلشان ضعیف است.

حتی زمانی که زنان مشرک بودند دستور داشتیم که از آنان دست باز داریم و اگر در جاهلیت مردی به زنی با سنگ و یا چماق تعرض می کرد او و فرزندش را سرزنش می گردند.
.
.
نامه 14
نهج البلاغه
.
.

?در آغاز شب حرکت مکن ،
زیرا خداوند سر شب را برای آرامش قرار داده و آن را برای درنگ نهاده و نه برای سیر و سفر
در این هنگام خستگی را از خود و مرکبت بدر آر
چون شب را استراحت کردی تا هنگام سحر یا زمان دمیدن سپیده به برکت خداوندی حرکت کن.
.
.
نامه 12
نهج البلاغه
.
.

?خون خواهی عثمان

به خيال خود به خونخواهى عثمان آمده اى در حالى كه خبر دارى عثمان كجا كشته شد،
اگر خونخواه او هستى از همان جا خونخواهى كن.

گويى تو را مى بينم همچون شترانى كه زير بار گران ناله مى زنند از گزش جنگ ناله و فرياد مى زنى، و انگار لشگرت را مى نگرم كه از ضربت هاى پى در پى، و قضاى بدى كه بر سرشان فرود مى آيد، و نيز از افتادن بر خاك آن هم به دنبال هم، با جزع و زارى مرا به كتاب خدا مى خوانند،
لشگرى كه يا از نظر عقيده كافر و منكر حقّند، يا بيعت نموده و عهد بيعت را شكسته اند.
.
.
نامه 10
نهج البلاغه
.
.

?چه خواهی کرد اگر از دنیایی که در آن هستی پرده ها کنار رود؟
دنیایی که با زینت هایش خود را آراسته و با لذتهايش فريبنده است.

?دنيا تو را به خود فراخواند و تو پاسخش دادى، و تو را در پى خود كشيد و از پى او رفتى و فرمانت داد و اطاعتش كردى.

? چه بسا، بناگاه، كسى تو را از رفتن باز دارد، به گونه اى كه هيچ سپرى تو را از آسيب او نرهاند. پس عنان بكش و از تاختن باز ايست، و براى روز حساب توشه اى برگير، و براى رويارويى با حادثه اى كه در راه است، دامن بر كمر زن، و به سخن گمراهان گوش فرامده.

?و اگر نكنى تو را از چيزى كه از آن غافل مانده اى، مى آگاهانم. تو مردى هستى غرقه در ناز و نعمت. شيطانت به بند كشيده و آرزوى خويش در تو يافته است و اينك در سراسر وجود تو چون روح و خون در جريان است.

اى معاويه!

از چه زمان شما زمامداران رعيّت و واليان امر امّت بوده ايد و حال آنكه، نه در دين سابقه اى ديرين داريد و نه در شرف مقامى رفيع. پناه مى بريم به خدا از شقاوتى دامنگير.
و تو را بر حذر مى دارم از اين كه، همچنان، مفتون آرزوهاى خويش باشى و نهانت چون آشكارت نباشد.
.
.
نامه 10
نهج البلاغه
.
.

?دشمنی قریش

قوم ما(قریش) خواستند پیامبر ما را بکشند و ریشه ی ما را برکنند،
علیه ما نقشه ها کشیدند و کارها کردند و ما را از زندگی شیرین بازداشتند
و با وحشت دست به گریبان ساختند
به اقامت در کوههای صعب العبور واداشتند و آتش جنگ را علیه ما بر افروختند
اما
خداوند خواست که ما پاسدار پیامبر او و حافظ حریمش باشیم.
.
.
نامه 9
نهج البلاغه
.
.

? لزوم اطاعت از مافوق
نامه به اشعث بن قیس عامل آذربایجان

کاری که بر عهده توست، طعمه تو نیست، بلکه امانتی بر گردنت است.
و از تو خواسته شده تا فرمان بردار مافوق خود باشی
تو حق نداری در امور رعیت به دلخواه خویش عمل نمایی
و یا به کار خطیر اقدام کنی، مگر با استناد به فرمانی که به تو می رسد.
در دست تو مالی از اموال خدای عزوجل است و تو یکی از خزانه داران او هستی تا آن را به من تسلیم کنی.
امیدوارم برای تو از بدترین والیان نباشم.
والسلام
.
.
نامه5
نهج البلاغه
.
.

?تجمل گرایی مسئولان

ای شریح!
آگاه باش که به زودی کسی به سراغ تو می آید که سند خانه را نگاه نمی کند و از گواهت نمی پرسد، تا آنکه تو را از آن خانه بیرون نماید و تنها و بی هیچ چیز به گورت سپارد.

ای شریح!
بنگر مبادا این خانه را از غیر مال خود نخریده باشی یا بهای آن را از غیر حلال به دست آورده باشی که در این صورت هم در دنیا زیان کرده ای و هم در آخرت.
.
.
نامه سوم
به شریح بن حارث(قاضی حضرت علی (علیه السلام)
.
.

?افشاگری از سران ناکثین

من شما را از کار عثمان به گونه ای که شنیدنش چون دیدن آن باشد آگاه می سازم؛
مردم بر او خرده گرفتند و من یکی از مهاجران بودم که بیشتر از او می خواستم که رضایت مردم را جلب نماید و کمتر سرزنش اش می کردم.

اما طلحه و زبیر آسانترین کارشان آن بود که بر او بتازند
و نرمترین برنامه شان اعمال فشار بر وی بود
عایشه نیز ناگهان بر او خشمگین شد
سپس گروهی برای کشتن عثمان مهیا شدند و او را کشتند
و مردم بدون اکراه و اجبار بلکه از روی رضا و اختیار با من بیعت کردند.
.
.
نامه اول
نامه به مردم کوفه هنگام رفتن از مدینه به بصره
.
.

?فضایل اهل بیت

خاندان پیامبر مایه ی حیات دانش و نابودی جهل اند
بردباری آنان شما را از دانش آنها خبر می دهد
و آشکارشان از نهانشان
و سکوتشان از حکمت گفتارشان

نه با حق مخالفت می ورزند و نه در آن اختلاف می کنند
ستونهای اسلام اند و پناهگاه مردمان
حق به وسیله آنان به جای خود بازگشت
و باطل از جای خود دور شد
دین را به خوبی فراگرفتند و به کار بستند
نه آنکه فقط بشنوند و روایت کنند
زیرا راویان دانش بسیارند و عمل کنندگان به آن اندکند.
.
.

خطبه 239
نهج البلاغه
.
.

??عمل کنید اینک که زنده اید
و پرونده ها گشوده
و راه توبه باز است و روی گردانان از خدا را فرا می خوانند
و بدکاران را امید می دهند
[عمل کنید] پیش از آنکه شعله عمل به خاموشی گراید و مهلت پایان پذیرد
و مدت عمر به سرآید و در توبه را ببندد و فرشتگان به آسمان روند

هرکس باید خود برای خود بکوشد
و از زنده برای مرده
و از دنیای فانی برای جهان باقی
و از دوره ای که می گذرد برای دوره ای که می ماند توشه برگیرد.

چنین مردی است که از خدا ترسیده حال آنکه هنوز تا زمان مرگ فرصت دارد
و برای به جا آوردن عمل صالح مهلتش داده اند
او مردی است که نفس خود را لجام زده و مهار آن را به دست خود دارد.
.
.

خطبه 237
.
.

?علت تفاوت انسانها

مردم را ارکان اولیه ی گلی که از آن آفریده شده اند، متفاوت کرده است.
و این بدان جهت است که مردم در آغاز پاره ای از زمین شور و شیرین، و درشت و نرم بودند.
پس برحسب نزدیک بودن زمینی که از آن آفریده شده اند به یکدیگر نزدیکند
و برحسب اختلاف زمینشان با یکدیگر متفاوتند.
.
.
خطبه 234
.
.

?به جانم سوگند!
پس از من سرگردانی شما چند برابر می گردد چون حق را پشت سر نهادید و از کسی که به پیامبر نزدیکترین فرد بود بریدید و به دورترین شخص پیوستید.
.
.
خطبه 166
.
.

?در مورد بندگان خدا و شهرهایش تقوی الهی را رعایتوکنید زیرا شما حتی نسبت به زمین ها و حیوانات نیز مسئول هستید.
به سوی مرگ بشتابید که امری همگانی سبکبار شوید تاو برسید که رفتگان چشم به راه بازماندگانند.

?ای مردم
اگر از یاری حق دست نمی کشیدید و در خوار کردن باطل سستی نمی کردید هیچ گاه آنان که همپایه شما نبودند در شما طمع نمی کردند.

مسلمان کسی است که مسلمانان از گزند زبان و دست او در امان باشند مگر برای حق
آزار رساندن به مسلمانان روا نیست مگر در موردی که واجب باشد

در انجام واجبات کوتاهی نورزید و تا خداوند و شما را به بهشت رساند
خداوند چیزهایی راو که می دانید بر شما حرام کرد
و چیزهایی را که در آنها عیبی نیست حلال ساخت
.
.
خطبه 167
نهج البلاغه
#اللهم_صل_علی_محمد_و_آل_محمد
.
.

?? اگر پایه ی دین خود را حفظ کرده باشید از دست دادن متاع دنیا به شما زیان نرساند
و اگر دینتان تباه شود آنچه از دنیا به دست آورده اید شما را سودی نبخشد.

به هیچ کاری نشتابید تا خوب آن را بررسی کنید، زیرا در هر کاری که آن را ناخوش می دارید برای ما امکان تغییر هست.
.
.
خطبه 173
.
.

?در برخورد با فتنه ها

طلحه باید درباره عثمان یکی از این سه کار را می کرد
اگر پسر عفان ستمگر بود باید قاتلان او را یاری می داد و یارانش را می راند
اگر مظلوم بود باید از کشته شدن او جلوگیری می کرد و نسبت به کارهایش عذر می آورد
اگر مردد بود و نمی دانست که عثمان این گونه است یا آن گونه باید از او کناره می گرفت و به کنجی می رفت و مردم را با او به حال خود می گذاشت.
ولی او هیچ یک از این کارها را نکرد.

کجاست دفاع کننده از حریم ناموس؟
کجاست غیرتمند وفادار که هنگام نزول سختی ها پاسدار مردم خود باشند؟
ننگ پشت سر شما و بهشت پیش روی شماست
.
.

خطبه 174
.
.

?هرگاه کار نیکی دیدید در انجام آن یاری دهید
و هرگاه شری مشاهده کردید از آن دوری نمایید.
که رسول خدا(ص) می فرمودند؛” فرزند آدم! کار نیک انجام ده و کار بد را واگذار که اگر چنین کنی خوش رفتار و بر اعتدال باشی.”
بدانید قصاص در قیامت سخت است و از قبیل زخم زدن با کارد یا تازیانه زدن نیست بلکه به گونه ای است که اینها در برابرش ناچیز است.
.
.

خطبه 176
.
.

?شناخت بدعت

بندگان خدا!
بدانید مومن امسال چیزی را حلال می شمارد که سال نخست حلال می دانسته
و چیزی را حرام می شمارد که سال نخست حرام می دانسته
بدعت هایی که مردم پدید آورده اند هیچ حرامی را بر شما حلال نمی کند بلکه حلال همان است که خدا حلال نموده و حرام همان است که خدا حرام نموده
مردم دو گروه اند: پیرو شریعت و پدید آورنده بدعت که از طرف خداوند نه برهانی از سنت دارد و نه نوری از دلیل و حجت
.
.
خطبه 176
.
.

?بندگان خدا، آگاه باشید
مومن شب را به روز و روز را به شب نمی آورد جز آنکه نفس خود را متهم می کند
همواره عیوبش را بر می شمارد
و از او افزایش کارهای نیکش را می خواهد
.
.
خطبه 176
.
.

?از بیان خدا سود برید
از مواعضش پند گیرید
نصیحت خداورا بپذیرید
خداوند با دلایل روشن خود جای عذر و بهانه برای شما باقی نگذارده و حجت را بر شما تمام کرده
برای شما بیان نموده که چه کارهایی را دوست دارد و از چه کارهایی بیزار است
تا آنچه را دوست دارد عمل کنید و آنچه را نمی پسندد ترک گویید
.
.
خطبه 176
.
.

?پروردگارا!
تو برای دوستانت بهترین مونسی
و برای برآوردن نیازهای آنان که به تو توکل کنند از همه حاضرتری
رازهای درونشان را می بینی
و از نهان هایشان باخبری
و اندازه ی بینایی شان را می شناسی
رازهایشان بر تو معلوم است
و دلهایشان در حسرت دیدار تو سوخته است
اگر اندوه تنهایی آنان را به وحشت اندازد یاد تو با آنان انس می گیرد
و اگر باران بلاها بر سرشان فرو ریزد به پناه جستن از تو روی می آورند زیرا می دانند زمام همه ی امور به دست توست و همه کارها از مشیت تو برمی خیزد.

?پروردگارا!
اگر از بیان خواسته ام ناتوانم یا در حیرتم که از تو چه بخواهم خودت مرا به آنچه صلاحم در آن است رهنمون شو،
و دلم را به نقطه ای که خیرم درآن است متوجه ساز
که چنین رهنمودها و کارسازی هایی از تو بیگانه و عجیب نیست

?پرودگارا !
با من به عفوت رفتار کن و به عدلن رفتار نکن.
.
.
خطبه227
نهج البلاغه
.
.

?دستم را گشودید و من آن رابستم
آن را کشیدید و من آن را جمع کردم.
سپش مانند شتران تشنه ای که به آبشخورهایشان وارد می شوند بر من هجوم آوردید تا آنجا که بند کفش پاره گشت، عبا بر زمین افتاد و ناتوان در زیر پا لگدکوب شد.
شادمانی مردم در بیعت با من بدانجا رسید که کودکان نیز از آن مسرور گشتند و پیران با گام های لرزان و بیماران با سختی فراوان و دوشیزگان نورسیده ی بی نقاب برای تماشای این منظره روی آوردند.
.
.
خطبه 229
نهج البلاغه
.
.

?به وسیله تقوا است که آدمی به خواسته هایش دست می یابد.
پس عمل کنید که عمل را به آسمان می برند و توبه سود می بخشد
و دعا شنیده می شود.
اینک زمان آرامش است و قلم نویسندگان به نوشتن اعمال روان است.
به اعمال و طاعات بشنابید پیش از آنکه جوانی به سر رسدو بیماری از کارتان بیندازد یا مرگ شما را برباید.
.
.
خطبه 230
نهج البلاغه
.
.

?دنیا
خانه ای است که بلاها آن را احاطه کرده، و به خیانت معروف گشته.
احوالش دوام نمی یابد و ساکنانش سالم نمی مانند.
حالاتی است گوناگون و نوبت هایی است که هر روز به کسی می رسد.
زندگی در آن نکوهیده و امن آسودگی در آن به دست نیاید.
.
.
خطبه 226
نهج البلاغه
.
.

پرودگارا!
آبرویم را به توانگری حفظ فرما
و شخصیتم را به تنگدستی مشکن که دست نیاز به سوی کسانی که خواهان روزی تو هستند بگشایم یا از مردم بد کردار مهربانی جویم یا به ستایش کسی که به من چیزی بخشیده دچار گردم یا به بد گویی از کسی که محرومم کرده گرفتار شوم.
در پس همه اینها امر بخشیدن و محروم کردن به دست توست.
.
.
خطبه 225
نهج البلاغه
.
.

?به خدا سوگند
اگر شب را تا صبح بر روی خار سعدان بیدار بمانم و با غل و زنجیر روی زمین کشیده شوم دوست تر دارم از اینکه روز قیامت خدا و پیامبرش را در حالی ملاقات کنم که به بعضی از بندگان ستم نموده و چیزی از اموال بی ارزش دنیا را غصب کرده باشم.
چگونه برای نفسی که به سرعت به سوی فرسودگی و کهنگی پیش می رود و مدت زمانی بلند زیر خاک خواهد ماند به کسی ستم کنم؟
.
.
خطبه 224
نهج البلاغه
.
.

?ای انسان!
چه چیز تو را بر گناهکاری دلیر کرد؟
و چه چیز تو را به پروردگارت مغرور نمود؟
چه چیز تو را به هلاکتت دلبسته ساخت؟
آیا برای دردت درمانی و برای خوابت هیچ بیداری نیست؟
چرا آن گونه که به دیگران مهر می ورزی در حق خودت مهربان نیستی؟
بسا کسی را در حرارت آفتاب بینی و از سر ترحم بر او سایه افکنی یا بیماری را بنگری که سخت ناتوان شده و از روی دلسوزی بر او اشک می ریزی، پس از چه رو بر درد خویش شکیبا گشته ای و بر تحمل مصیبتهای خودت توانمند شده ای؟
چرا بر جان خود که عزیزترین جان هاست، اشک نمی ریزی؟
چگونه ترس از شبیخون خشم و کیفر خداوند تو را از خواب غفلت بیدار نمی کند حال آنکه گناهانت تو را در ورطه ی قهر و سلطه ی او افکنده است؟
.
.
خطبه 223
نهج البلاغه
.
.

?چه حجت ها که در آن روز باطل گردد و چه رشته های عذری که گسسته شود.
پس در پی کاری باش که عذرت را پایدار و حجتت را استوار سازد.
از دنیایی که که برای آن باقی نمی مانی برای آنچه برایت باقی می ماند توشه برگیر.
بنگر که برق نجات از کدامین سو می درخشد
و بار سفر را بر پشت مرکب تلاش و کوشش بنه.
.
.
خطبه 223
نهج البلاغه
.
.

?با نیروی اراده و تصمیم درست، سستی را که در دلت در دلت افتاده درمان کن.
مطیع خدا باش
و به یاد او انس بگیر
وقتی می خواهی از خدا روی بگردانی، روی آوردن خداوند به سویت را در نظر خود مجسم نما.
.
.
خطبه 223
نهج البلاغه
.
.

?حجت کسی که به کرم خدا مغرور شده، نادرسترین حجت هاست.
.
.
خطبه 223
نهج البلاغه
.

?برای یاد خدا شایستگانی هستند که یاد خدا را به جای دنیا برگزیده اند. اگر آنان را…. مجسم نمایی فارغ از هرکاری به محاسبه خویشتن پرداخته اند.
در هر عمل خرد و کلانی که به آن مامور بودند اما در انجام آن کوتاهی کرده اند یا از آن نهی شدند ولی در ترک آن تقصیر نموده اند … پس گریه گلویشان را فشرده و با ناله و زاری … و از روی پشیمانی و اعتراف به گناه به درگاه پرودگار به ناله آواز برداشتند.
هر آینه نشانه های هدایت و چراغ های ظلمت شکن را خواهی دید که فرشتگان گرداگردشان را گرفته اند، آرامش و آسودگی بر آنان نازل شده، درهای آسمان به رویشان گشوده گشته…
اندوه فراوان دلهایشان را خسته و گریستن بسیار چشمانشان را فرسوده ساخته.

پس تو خودت را برای خودت حساب ک، زیرا دیگران را حسابگری جز تو باشد.
.
.
خطبه 222
نهج البلاغه
.
.

?خداوند ، همواره و در هر دوره و در روزگار خالی از پیامبران، بندگانی دارد که با آنها از راه فکرشان راز گوید و باوآنان در ذات عقولشان سخن گوید و آنان به نور بیداری که در گوش و چشم و دلشان تابیده، چراغ هدایت برافروخته اند و مردم را به یاد ایام الله می اندازند.
اینان چونان راهنمایان در بیابان هستند که هرکس از راه میانه رود طریقه اس را بستایند و به نجات مژده اش دهند… آنان چراغ هایی در آن تاریکی ها و راهنمایان نجات بخش از آن شبهه هایند.
.
.
خطبه 222
نهج البلاغه
.
.

آنان در شکاف گورهایشان جسم بیجانی شدند که دیگر رشدی ندارند و گمگشته ای که هرگز پیدا نمی شود.
آنان همسایگانی هستند که با یکدیگر انس ندارند و دوستانی هستند که به زیارت یکدیگر نمی روند.
با آنکه باهمند تنها به سر می برند و با آنکه دوستان یکدیگرند از هم دورند نه برای شب روزی می شناسند و نه برای روز شبی
خطرهای آن خانه را دشوارتر از آنچه می ترسیدند یافتند.
آگر آن مردگان پس از مرگ سخن می گفتند، از وصف آنچه مشاهده کردند و دیدند درمانده می شدند.
.
.
خطبه 221
نهج البلاغه
.
.

?پرودگارا!

من برای مقابله با قریش و یاری دهندگانش از تو کمک می طلبم
چه آنان پیوند خویشاوندی را با من قطع کردند و کاسه ی مرا سرنگون کردند
و برای ستیز با من در حقی که از دیگران به آن سزاوارتر بودم اتفاق کردند.

گفتند: حق چیزی است که می توانی آن را بگیری و دیگران نیز می توانند تو را از گرفتن آن باز دارند. پس بر اندوه خویش شکیبایی کن یا از غصه بمیر!

در آن هنگام دیدم جز اهل بیتم یار و مدافعی ندارم و دریغم آمد که آنان را به ورطه ی مرگ افکنم.
پس در حالی که خاشاک به دیده ام رفته بود چشم پوشی کردم و در حالی که استخوان در گلویم شکسته بود .اب دهان فرو بردم.
شکیبایی کردم و خشم خود را فرو خوردم بر چیزی که از حنظل تلختر و برای من از بریدن تیغ دردآورتر بود.
.
.
خطبه 217
نهج البلاغه
.
.

?یکی از زشترین حالات حاکمان نزد انسانهای صالح این است که مردم درباره ی آنان گمان به فخرفروشی برند و کارشان چهره ی برتری جویی به خود گرفته باشد و من خوش ندارم که در ذهن شما اینگونه بگذرد که من مدح و تمجید و شنیدن ثنایم را دوست دارم.

با من بدان گونه که با گردنکشان سخن می گویند حرف نزنید و از از من آنچه را از مردم خشمگین پنهان می دارند پنهان نکنید
و با چاپلوسی و تملق با من در نیامیزید
و نپندارید که شنیدن سخن حق بر من گران می آید و یا خواهان آنم که مرا بزرگ دارید

.
.
خطبه 216
نهج البلاغه
.
.

?بر شما باد خیرخواهی در اجرای حقوق و یاری نیکوی یکدیگر بر آن،
یکی از حقوق واجب خداوند بر بندگان آن است که به اندازه ی توان خود خیرخواه یکدیگر باشند و یکدیگر را در راه برپا داشتن حق در میان خود یاری رسانند.

و هیچ کس در ادای حقی که خداوند بر عهده ی او نهاده بی نیاز از یاری دیگران نیست
و هیچ انسانی کمتر از آن نیست که (نتواند) دیگران را در ادای حق یاری رساند و یا از سوی دیگران یاری شود.
.
.
خطبه 216
نهج البلاغه
.
.

?حق!

در مقام توصیف گسترده ترین چیزها، و در هنگام عمل منصفانه، تنگترین چیزهاست.
حق چیزی است که به نفع کسی جریان نمی یابد جز آنکه (روزی دیگر) بر زیان او جاری شود و نیز بر زیان کسی جریان نمی یابد جز آنکه (روزی دیگر ) به سود او جاری گردد.
.
.
خطبه 216
نهج البلاغه
.
.

?سپاس و ستایش خدای را که!

مرا مرده و یا بیمار وارد بامداد نساخت.
نه آفتی بر رگ هایم وارد شده، نه به بدترین اعمالم گرفتار گشتم.
نه نسلم بریده شده و نه از دینم برگشتم
نه منکر پرودگارهلستم و نه از ایمانم در هراسم
نه عقلم دچار سرگردانی است و نه به عذاب امت های پیشین مبتلا شده ام.
شب را به بامداد رساندم در حالی که بنده ای مملوک و بر نفس خویش ستمکارم.

نمی توانم چیزی بگیرم جز آنچه تو عطایم کرده ای و نمی توانم خودم را حفظ کنم مگر تو مرا حفظ نمایی.
.
.
خطبه 215
نهج البلاغه
.
.

?آگاه باشید!

خدای سبحان برای خیر اهلی، و برای حق ستون هایی و برای طاعت نگهبانانی قرار داده.
شما هنگام هر طاعتی یار از جانب خداوند دارید که حقیقت را بر زبانها می گوید و دلها را استحکام می بخشد. در یاری خداوند کفایت است برای خواهان کفایت و شفاست برای جوینده ی شفا.
.
.
خطبه 214
نهج البلاغه
.
.

?گاهی پیامبر (صلی الله علیه و آله) سخنی می گفت که دو جنبه داشت: سخنی خاص و سخنی عام.
آنگاه کسی که نمی دانست مراد خدای سبحان و پیامبر (ص) از آن کلام چیست، آن را می شنید، و بدون آنکه معنا و مقصود و هدف از آن رابداند، آن راتفسیر و توجیه می کرد. همه ی یاران رسول خدا (ص) این گونه نبودند که از آن حضرت بپرسند و معنایش را بجویند حتی گاهی دوست می داشتند که عربی بیابانی با تازه واردی از راه برسد و از حضرت چیزی بپرسد و آنان پاسخش را بشنوند اما من هرچه برایم پیش آمد از پیامبر پرسیدم و آن را به خاطر سپردم.
اینها علل و عوامل اختلاف مردم در احادیث است.

خطبه 210
.
.

?امام به عاصم بن زیاد که عبایی بر تن کرده و از دنیا دل کنده بود، می گوید:

ای دشمنک خویشتن!
شیطان پلید تو را گمراه ساخته. آیا به خانواده و فرزندانت رحم نمی کنی؟!
می پنداری خداوند چیزهای پاکیزه را برایت حلال کرده ولی خوش ندارد که از آنها بهره مند شوی؟

عاصم گفت: ای امیرالمومنان! تو خود لباس خشن بر تن می کنی و غذایی ناگوار می خوری؟
امام فرمود: وای بر تو! من مانند تو نیستم، زیرا خداوند بر پیشوایان عادل واجب کرده که زندگی خود را در سطح مردم ضعیف قرار دهند تا فقر مستمندان آنان را دچار اندوهی هلاکتبار نکند.
.
.
خطبه209
نهج البلاغه
.
.

?حضرت علی (ع) هنگامی که در بصره با عیادت علاءبن زیاد حارثی آمد، وقتی خانه ی او را وسیع و بزرگ دید، فرمود:

با این خانه ی بزرگ در دنیا چه می کنی، حال آنکه در آخرت به آن نیازمندتر خواهی بود؟
آری، اگر بخواهی با این خانه به آخرت دست یابی، در آن خانه میهمانی ده، صله ی رحم به جای آور و حقوق آن را در مصارفش بپرداز.
در این صورت به وسیله ی این خانه به آخرت دیت یافته ای.
.
.
خطبه 209
نهج البلاغه
.
.

?دشنام

من خوش ندارم که شما دشنام دهنده باشید. اگر شما رفتار آنان را افشا کنید و حالشان را بازگو نمایید گفتارتان صوابتر و عذرتان پذیرفته تر خواهد بود.
بهتر است به جای ناسزا گفتن بگویید: “خداوندا، خون های ما و خون های ایشان را از اینکه بر زمین بریزد حفظ کن و روابط میان ما و آنان را اصلاح فرما. این گروه را هدایت نما و از گمراهی نجات ده تا کسی جاهل به حق است آن را بشناسد و کسی که شیفته ی گمراهی است از آن بازایستد.”
.
.
خطبه 208
.
.

?من حق ندارم شما را به کاری که میل ندارید، وادار سازم.
.
.
خطبه 208
.
.

?ای مردم!

پیش از آنکه بدن هایتان را از دنیا خارج کنند، دلهایتان را از آن خارج کنید.
مقداری برای آخرت پیش فرستید تا برایتان ذخیره شود و تمام دارایی خود را برجای نگذارید که به زیان شماست.

خطبه 203
.
.